شیعه: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
جز ←جغرافیای تشیع: ابرابزار |
Fatranslator (بحث | مشارکتها) جز افزودن ناوباکس ۷.۶> الگو:جمعیت شناسی عمان (درخواست کاربر:Laxesuomex)+املا+مرتب+تمیز+اصلاح ارجاع لاتین |
||
خط ۵۰:
== تعریف در لغت و اصطلاح ==
شیعه در لغت بر دو معنا اطلاق میشود، یکی توافق و هماهنگی دو یا چند نفر بر مطلبی، و دیگری، پیروی کردن فردی یا گروهی، از فرد یا گروهی دیگر.<ref>الشیعة القوم الذین تجتمعوا علی امر، و کل قوم اجتمعوا علی أمر فهم شیعة، و کل قوم أمرهم واحد یتبع بعضهم رأی بعض هم شیع. [[لسان العرب]]، کلمهٔ شیع.</ref><ref>[[المیزان]]، ج۱۷، ص۱۴۷.</ref> در زبان [[عربی]] در اصل به معنای یک، دو یا گروهی از پیروان است. در [[قرآن]] این لفظ چندین بار به این معنا به کار رفتهاست. برای نمونه در آیه ۱۵ [[سوره قصص]] دربارهٔ یکی از پیروان [[موسی]] از عنوان شیعه موسی<ref>[[قصص|Al-Qasas]]/15</ref> و در جای دیگر از [[ابراهیم]] به عنوان شیعه [[نوح]] یاد میکند.<ref>[[صافات|As-Saaffat]]/83</ref>
در تاریخ اسلام لفظ شیعه، به معنای اصلی و لغویاش برای پیروان افراد مختلفی به کار میرفت. برای مثال، گاهی از شیعه [[علی بن ابیطالب]] و گاهی از شیعه [[معاویه بن ابیسفیان]] نام برده شده. اما این لفظ به تدریج معنای اصطلاحی پیدا کرد و تنها بر پیروان [[علی]] که به [[امامت]] او معتقدند اطلاق میشود.<ref><حمدعلی شمالی، ''شیعهشناسی مقدماتی''، ص ۱۵.</ref>
خط ۸۷:
برخی، تشیع را به فردی به نام [[عبدالله بن سبا]] نسبت میدهند. اگرچه برخی از تواریخ و «کتب ملل و نحل»، وی را از [[غالیان]] شیعه و مؤسس فرقه [[سبائیه]] میدانند که قائل به الوهیت علی بودهاست و به همین دلیل مورد لعن و تکفیر علی بن ابیطالب واقع شدهاست و حتی برخی اخباری نقل میکنند که وی و پیروانش، به دستور علی در آتش سوزانده شدهاند. مرتضی عسکری در کتاب خود و هم چنین برخی از خاورشناسان و حتی علمای سنی در قرون اخیر، عبدالله بن سبا فردی خیالی و ساخته و پرداخته مخالفان شیعه میدانند.<ref>بحثی از آن در مقاله [[غلات (غالیان)]] آورده شدهاست.</ref>
برخی از اهل سنت، نظیر [[شیخ شلتوت]]، [[مفتی]] اعظم [[الازهر]] معتقدند که تقلید از فقه مذهب جعفری، نظیر [[مذاهب چهارگانه]] اهل سنت معتبر است.<ref>{{یادکرد وب |url=http://www.maarefislam.com/doreholomvamaarefislam/bookscontent/imamshenasi/imam3/imam3.6.htm |title=طهرانی، امامشناسی، ج۳ |accessdate=۴ ژوئیه ۲۰۰۶ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20061111031850/http://maarefislam.com/doreholomvamaarefislam/bookscontent/imamshenasi/imam3/imam3.6.htm |archivedate=۱۱ نوامبر ۲۰۰۶ |dead-url=yes
== باورها ==
خط ۹۳:
[[اصول دین شیعیان]] پنجگانهاست و علاوه بر سه اصل دین [[توحید (اسلام)|توحید]]، [[نبوت]] و [[معاد]] به دو اصل دیگر یعنی [[عدل (شیعه)|عدل]] و [[امامت]] نیز باور دارند. اصل عدل بین شیعیان و [[معتزله]] تا حدی مشترک است و اصل امامت ویژه این مذهباست. شیعیان همچنین مانند بسیاری دیگر از فرق اسلامی بر معاد جسمانی بسیار تأکید دارند<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://www.hawzah.net/Hawzah/Articles/Articles.aspx?id=3295|عنوان=اعتقاد ما، معاد جسمانی|تاریخ بازدید=۲۱ خرداد ۱۳۸۷|نویسنده=ناصر مکارم شیرازی|ناشر=وبگاه رسمی دانشنامه پایگاه حوزه|زبان=| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6DzPi79qd | تاریخ بایگانی = ۲۷ ژانویه ۲۰۱۳}}</ref> و گرچه برخی شبههها و احتمالات دربارهٔ روحانی بودن معاد مطرح شدهاست،<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://www.cgie.org.ir/shavad.asp?id=130&avaid=337|عنوان=شبهه آکل و ماکول|تاریخ بازدید=۲۱ خرداد ۱۳۸۷|نویسنده=ابراهیمی دینانی|ناشر=دائرةالمعارف بزرگ اسلامی('''دبا''')|زبان=|پیوند بایگانی=https://web.archive.org/web/20101102164258/http://cgie.org.ir/shavad.asp?id=130&avaid=337|تاریخ بایگانی=۲ نوامبر ۲۰۱۰|dead-url=yes}}</ref> اما همواره از طرف علمای شیعه و سنی از جمله شیخ طوسی، خواجه نصیرالدین طوسی و امام محمد غزالی جواب داده شده و بر جسمانی بودن معاد تأکید شدهاست، تا آنجا که ابن سینا با آنکه معاد را در دو صورت جسمانی و روحانی قابل تصور میداند، اما میگوید: ''... معادی که در شرع نقل شدهاست، راهی برای اثبات آن جز از طریق شرع و تصدیق إخبار پیامبر نیست؛ و آن معادیست که برای بدن است… ''<ref>دوره ''معادشناسی''، [[علاّمه سیّد محمد حسین حسینی طهرانی]]، جلد ۶، ص ۶۴، به نقل از آخر ''[[الهیّات شفا]]'' اوّل فصل معاد، بوعلی سینا.</ref> اگرچه قرنها پس از وی، [[صدرالمتالهین شیرازی]] به اثبات آن فائق آمد.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://www.aftab.ir/articles/religion/philosophy/c7c1151500743_philosophy_p1.php|عنوان=اثبات عقلی معاد جسمانی|تاریخ بازدید=۲۱ خرداد ۱۳۸۷|تاریخ=|ناشر=وبگاه رسمی خبرگزاری آفتاب|زبان=| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6DzPjZHWL | تاریخ بایگانی = ۲۷ ژانویه ۲۰۱۳}}</ref> و در واقع اینکه، این ضرورت در دین، اعتقاد به معاد جسمانی است نه معاد مادّی و طبیعی.<ref>برگرفته از دوره ''معادشناسی''، جلد ۶، علاّمه سیّد محمد حسین حسینی طهرانی، انتشارات علّامه طباطبائی، ص۱۳۸.</ref>
همچنین شیعیان قرآن را کتابی محفوظ میدانند<ref>{{یادکرد وب |url=http://www.hojjat.net/defa08.htm |title=اقوال علما و اساطین مذهب تشیع در نفی تحریف قرآن |accessdate=۹ ژوئیه ۲۰۰۶ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20051124205643/http://www.hojjat.net/defa08.htm |archivedate=۲۴ نوامبر ۲۰۰۵ |dead-url=yes
باور به [[ظهور]] یا بازگشت منجی (نجات دهنده) و موعود در اکثر فرق اسلامی و همچنین دیگر ادیان روشن و غیرقابل کتمان است، آنچنانکه یهودیان چشم به راه پادشاه بنیاسرائیلاند و مسیحیان به بازگشت عیسی باور دارند، در باورهای زرتشتیان، بودیسم و برخی دیگر ادیان نیز میتوان گونههای مشابه این باور را یافت، در فرق اسلامی، مخصوصاً فرق شیعه، در قرون پس از اسلام، این باور بسیار رایج و مشهود بودهاست. [[کیسانیه]] قائم را [[محمد حنفیه]] فرزند دیگر علی بن ابیطالب میدانند، اسماعیلیه نیز قائم را اسماعیل فرزند ارشد [[جعفر بن محمد]] [[صادق]] میدانند. اما باور شیعیان [[اثنیعشری]]، این است که منجی آخرالزمان از [[آل محمد]] است و او را [[قائم آل محمد]] یا [[مهدی]] مینامند و معتقدند او آخرین و [[امام]] دوازدهم شیعیان، [[حجت بن حسن]] [[حسن عسکری|عسکری]] است.
خط ۱۲۸:
دین اسلام در اصل دارای یک مذهب و یک مرام بودهاست. اما این دین به مرور زمان به زیر شاخههای بسیار دستهبندی گردید. شیعیان نیز از سده دوم هجری به بعد به چندین زیرگروه منشعب شدهاند. امروز بیشتر شیعیان را «شیعیان دوازده امامی (اثناعشری)» تشکیل میدهند. مهمترین مذاهب دیگری که از شیعه منشعب شدهاند، عبارتاند از [[اسماعیلیان]]،<ref>{{یادکرد وب|عنوان=شیعیان اسماعیلی ایران؛ اقلیتی به دور از جنجال|نشانی=http://www.bbc.com/persian/iran/2015/05/150519_l44_iran_shia_ismaili|وبگاه=BBC News فارسی|بازبینی=2019-05-15|کد زبان=fa|نام=تهمینه|نام خانوادگی=امیدوار}}</ref> [[زیدیه]]، [[کیسانیه]]، [[واقفیه]] و [[فطحیه]]. تمام این مذاهب علیرغم تفاوتهای آشکار اعتقادی و فقهی در مسئله ضرورت «[[امامت]]» اشتراک نظر دارند. البته تفسیر هر یک از [[امام]] و مصداق آن منحصر به فرد است.
[[مفاتیحالعلوم]] شیعیان را به شش زیرگروه بخش میکند، [[اثنی عشری]] معتقد به دوازده امام، [[زیدیه]] (پیروان [[زید بن علی]])، [[کیسانیه]] (پیروان [[کیسان]] غلام علی بن ابیطالب)، [[عباسیه]] (منسوب به آل [[عباس بن عبدالمطلب]])، [[غالیه]]، و [[امامیه]].<ref name=":0"
=== فرقه غالب ===
خط ۱۵۸:
== جغرافیای تشیع ==
[[پرونده:Madhhab Map2 fa.png|بندانگشتی|چپ|550px|نقشه پراکندگی مذاهب اسلامی ([[اباضیه]]، [[پیشوایان چهارگانه اهل سنت|سنی]]، [[گروههای شیعیان|شیعه]])]]
شیعیان حدود ۱۶٪ تا ۳۰٪ از کل جمعیت مسلمانان را تشکیل میدهند.<ref>[http://www.britannica.com/eb/table?tocId=9394911 دانشنامهٔ بریتانیکا]</ref> بیشتر شیعیان دوازدهامامی در [[هند]]، [[ایران]]، [[عراق]]، [[جمهوری آذربایجان]]، [[لبنان]]، [[افغانستان]]، [[پاکستان]] و کشورهای حاشیه [[خلیج فارس]] مانند [[یمن]] و [[بحرین]] زندگی میکنند. بر اساس آمار سیا ورلد فکتبوک ۸۹ درصد [[مردم ایران]]<ref>[http://www.cia.gov/cia/publications/factbook/geos/ir.html#People گزارش سالانهٔ CIA درمورد ایران]</ref> ۶۰ تا ۶۵ درصد مردم عراق،<ref>[http://www.cia.gov/cia/publications/factbook/geos/iz.html#People گزارش سالانهٔ CIA درمورد عراق]</ref> ۸۵ درصد مردم [[جمهوری آذربایجان]]<ref>[http://files.preslib.az/projects/remz/pdf_en/atr_din.pdf Administrative Department of the President of the Republic of Azerbaijan - Presidential Library - Religion]</ref> و ۳۰ درصد مردم [[کویت]]<ref>[http://www.cia.gov/cia/publications/factbook/geos/ku.html#People گزارش سالانهٔ CIA در مورد کویت]</ref> و ۲۰ تا ۳۰ درصد مردم [[افغانستان]]<ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/af.html گزارش سالانهٔ CIA درمورد افغانستان]</ref><ref>{{یادکرد وب |url=http://www.iranattache-afghan.ir/about-af/ |title=وب سایت رایزن بازرگانی سفارت ایران - دربارهٔ افغانستان<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات --> |accessdate=۲ مه ۲۰۱۱ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120816082438/http://www.iranattache-afghan.ir/about-af/ |archivedate=۱۶ اوت ۲۰۱۲ |dead-url=yes}}</ref> و ۱۶ درصد مردم [[امارات متحده عربی]]<ref>[http://www.cia.gov/cia/publications/factbook/geos/ba.html#People گزارش سالانهٔ CIA درمورد امارات متحده عربی]</ref> شیعه دوازدهامامی هستند. از شیعیان [[لبنان]]، [[عربستان سعودی]]، [[بحرین]] و [[قطر]] آمار دقیقی در دست نیست. همچنین بنابر آمار ۲۰٪ مردم [[پاکستان]]<ref>[http://www.cia.gov/cia/publications/factbook/geos/pk.html#People گزارش سالانهٔ CIA درمورد پاکستان]</ref> شیعه هستند که بخشی از آنها بخصوص در [[کشمیر]]، [[اسماعیلیه|اسماعیلی]] هستند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=شیعیان کشمیر؛ در
کشورهای دارای اکثریت شیعه [[اسلام در ایران|ایران]]، [[Islam in Iraq|عراق]]، [[اسلام در جمهوری آذربایجان|آذربایجان]]، و [[بحرین]] هستند.<ref name="mafhoum1">{{cite web|url=http://www.mafhoum.com/press9/282S26.htm |title=Foreign Affairs - When the Shiites Rise - Vali Nasr |publisher=Mafhoum.com |accessdate=2014-01-27}}</ref><ref>{{cite news| url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/middle_east/6213248.stm | work=BBC News | title=Quick guide: Sunnis and Shias | date=2006-12-11}}</ref> همچنین شیعیان بزرگترین گروه مذهبی در لبنان هستند. شیعیان ۳۶٫۳٪ از کل جمعیت و ۳۸٫۶٪ از جمعیت مسلمان خاورمیانه هستند.<ref name="sha">{{Cite book
خط ۲۳۷:
== نگارخانه ==
{{ وسطچین}}
<gallery>
Image:Memphis AlRasool.JPG|مرکز اسلامی شیعیان شهر [[ممفیس]] در [[تنسی]].<ref>[http://www.alrasoolcenter.org/ Web Page Under Construction<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref>
خط ۲۶۴:
* شواهد التنزیل، حاکم حسکانی
* المیزان، علامه طباطبایی
* [http://fa.wikishia.net|دانشنامهٔ ویکیشیعه]{{پیوند مرده|date=اکتبر ۲۰۱۹ |bot=InternetArchiveBot
== پانویس ==
خط ۲۷۵:
* [http://www.hawzah.net/per/magazine/nm/008/nm00810.asp تشیع و ایران؛ رسول جعفریان]
* [https://library.tebyan.net/fa/124144/در-المنثور-في-التفسير-بالماثور|کتاب الدرالمنثور]
* [http://fa.wikishia.net|دانشنامهٔ ویکیشیعه]{{پیوند مرده|date=اکتبر ۲۰۱۹ |bot=InternetArchiveBot
{{موضوعات اسلام}}
خط ۲۸۴:
{{دین در کردستان}}
{{شجرهنامه حسن بن علی}}
{{جمعیت شناسی عمان}}
[[رده:اسلام]]▼
[[رده:شیعه]]
▲[[رده:اسلام]]
[[رده:اسلام در بحرین]]
[[رده:اسلام در جمهوری آذربایجان]]
|