جنگ سی‌ساله: تفاوت میان نسخه‌ها

ارتش گوستا قوای امپراتوری مقدس روم را در شمال آلمان شکست داد و به سمت مرکز آلمان حرکت کرد. امپراتور که حال در شرایط دشواری قرار داشت، [[والنشتاین]] را فراخواند و فرماندهی قوای امپراتوری را به او سپرد؛ والنشتاین با سپاه گوستاو در حوالی [[لایپزیک]] مواجه شد. سپاه سوئد در [[نبرد لوتسن]] پیروز شد اما برای پیروزی هزینه گزافی را داد زیرا پادشاه خود را در میدان نبرد از دست داد. سپاه سوئد در آلمان باقی ماند، اما بخش عمده‌ای از سودمندی آن از میان رفت. قوای امپراتور به رغم از دست دادن والنشتاین که در سال ۱۶۳۴ به دست یکی از سردارانش به قتل رسید، توانست در اواخر سال ۱۶۳۴ سپاه سوئد را نبرد نوردلینگن به سختی شکست دهد و سوئدی‌ها را از جنوب آلمان براند و این پیروزی امپراتوری ابقای آیین کاتولیک در جنوب آلمان را تضمین کرد. امپراتور همچنین از این پیروزی برای صلح با امرای آلمانی استفاده برد و موافقت نمود که فرمان اعاده سال ۱۶۲۹ را لغو کند اما صلح برقرار نشد زیرا سوئدی‌ها هنوز مایل به ادامه جنگ بودند و فرانسه تحت رهبری [[کاردینال ریشلیو]]، صدراعظم پادشاه [[لویی سیزدهم]]، مستقیماً وارد جنگ شد تا آخرین مرحله جنگ مذهبی اروپا فرا رسد.<ref>{{پک|اشپیل‌فوگل|۱۳۹۳|ک=تمدن مغرب زمین|ص=۶۴۴-۶۴۵}}</ref>

 

با آغاز مرحله چهارم جنگ، دیگر مسائل مذهبی اهمیت چندانی نداشت چون تفکر سیاسی، قدرت پویای خود را به صحنهٔ جنگ کشانده بود. فرانسه کاتولیک مذهب اکنون از سوئدی‌های پروتستان مذهب ضد هابسبورگ‌های کاتولیک مذهب آلمانی و اسپانیایی پشتیبانی و حمایت می‌کرد. این مرحله از جنگ توسط سوئدی‌ها در شمال آلمان و فرانسوی‌ها در [[هلند]]، امتداد [[رود راین]]، آلمان غربی شروع و ادامه یافت. [[نبرد رکروا]] در سال ۱۶۴۳ نتایج قاطعی به بار آورد؛ زیرا فرانسه توانست اسپانیا را مغلوب کند و شوکت نظامی این کشور خاتمه دهد. سپس فرانسه برای غلبه بر ارتش‌های باواریایی توسعه‌طلب در جنوب آلمان اقدام کرد. در این ایام همهٔ طرف‌ها آماده صلح بودند تا سرانجام در سال ۱۶۴۸، با بسته شدن [[پیمان وستفالی|قرارداد وستفالی]]، جنگ در آلمان رسماً به پایان رسید اما جنگ اسپانیا و فرانسه تا ۱۶۵۸ و بسته شدن [[معاهده پیرنه|قرارداد پیرنه]] ادامه یافت. با پایان یافتن این جنگ، اسپانیا قدرت برتر خود را از دست داد تا فرانسه به قوی‌ترین کشور در اروپا شود.<ref>{{پک|اشپیل‌فوگل|۱۳۹۳|ک=تمدن مغرب زمین|ص=۶۴۵}}</ref>