محمدرضا اصلانی: تفاوت میان نسخه‌ها

| زمینه فعالیت =[[نویسنده]]، [[شاعر]]، [[کارگردان فیلم|کارگردان]]، [[مستندساز]]

| ملیت = [[ایرانی‌ها|ایرانی]]

| محل تولد =[[رشت]]

| والدین =

| تأثیرگذاشته بر =

| تأثیرپذیرفته از =

| imdb_id = ۱۱۷۰۲۴۱

| جوایز اسکار =

| جوایز آفی =

 

'''محمدرضا اصلانی''' (شاعر، سینماگر و هنرپژوه) متولد ۱۷ آذر سال ۱۳۲۲ در رشت و فارغ‌التحصیل رشتهٔ نقاشی از دانشگاه هنرهای تزئینی (دانشگاه هنر فعلی) است.

 

== در زمینهٔ شعر ==

 

''محمدرضا اصلانی'' از استعدادهای درخشان [[شعر موج نو|موج نو]] و یکی از شاعران تأثیرگذار بر این جریان است. «[[شب‌های نیمکتی، روزهای باد]]» (۱۳۴۴) در شرایطی منتشر شد که هنوز جسارت چاپ و پخش این نوع شعر معمول نبود. سه سال پیش‌تر، ''[[احمدرضا احمدی]]'' با چاپ مجموعه شعر «[[طرح (مجموعه شعر)|طرح]]» در پانصد نسخه این جریان را شروع کرده بود. پیوستن ''[[فروغ فرخزاد]]'' و ''[[سهراب سپهری]]'' به جریان [[شعر موج نو|موج نو]] هرچند بدون تأیید بود اما شاکلهٔ [[زیبایی‌شناسی]] آثار آنان را تغییر داده بود.<ref>{{پک|اسدی کیارس|۱۳۹۰|ف=سهم موج نو از محمدرضا اصلانی|ک=روزنامهٔ اعتماد}}</ref>

''محمدرضا اصلانی'' طبق طبقه‌بندی [[اسماعیل نوری‌علاء]] از [[شعر موج نو]] از نثرگرایان اصیل موج نو بود و شعرش از همان خصوصیات عمومی موج نو برخوردار بود.<ref>{{پک|جواهری گیلانی|۱۳۷۷|ک=تاریخ تحلیلی شعر نو|ج=۳|ص=۲۹۲}}</ref>

 

 

 

زبان شعر ''اصلانی'' هرچند جاهایی پهلو به شعر ''[[احمدرضا احمدی|احمدی]]'' و ''[[فروغ فرخزاد|فرخزاد]]'' می‌زد اما بیان تازه، شفاف و رویکرد به گزاره‌های خبری و بیانی خاص، او را یک سوپر موج‌نویی می‌کرد. در واقع موج نویی‌ها همچون [[واسیلی کاندینسکی|کاندینسکی]] معتقد بودند سبک هر [[نقاش]] (اینجا [[شاعر]]) برحسب سودایی و ضرورتی باطنی که در وجود خود حس می‌کند تعیین می‌شود.<ref>{{پک|اسدی کیارس|۱۳۹۰|ف=سهم موج نو از محمدرضا اصلانی|ک=روزنامهٔ اعتماد}}</ref>

شعر او به علت تغییرات تیپولوژیک نیمهٔ دوم دههٔ ۴۰، همچون شعر ''[[بیژن الهی]]''، ''[[بهرام اردبیلی]]''، ''[[محمود شجاعی]]'' و ''[[پرویز اسلامپور]]'' برای سال‌ها به محاق رفت. یعنی [[ادبیات توده‌ای]]، در دههٔ ۵۰ تبدیل به ادبیات سیاسی شد و [[شعر موج نو|موج‌نویی‌ها]] که مخالف توده‌ای و سیاسی‌شدن شعر بودند، به راه دیگری رفتند.<ref>{{پک|اسدی کیارس|۱۳۹۰|ف=سهم موج نو از محمدرضا اصلانی|ک=روزنامهٔ اعتماد}}</ref>

 

 

{{نقل قول|اما گروهی که به عنوان [[شعر موج نو]] می‌شناسند، دو سال بعد از این کتاب شکل گرفت. ما در سال ۴۵ با نام «موج نو» مواجه شدیم. این شعرها محصول سال‌های ۴۱ تا ۴۳ است. بهار ۴۴ کتاب «شب‌های نیمکتی…» منتشر شد. من اصلاً فکر نمی‌کردم کار مدرنی انجام می‌دهم. اصلاً مسخره‌است که آدم فکر کند که می‌خواهد کار مدرنی انجام دهد. کار خودم را انجام می‌دادم و به همین دلیل هم کتاب دوم من، با کتاب اول متفاوت است. اصلاً این حرف که چون این سبک را پیدا کرده‌ام به آن بچسبم و فقط در این زمینه کار کنم، به نحوی بی‌وجه‌است. مسئله این است که تو به چه مسیری می‌روی و این مسیر کجاست. من اصلاً پایبند به هیچ دستاوردی نیستم. این دستاوردها می‌توانند افزوده شوند. اما نمی‌توانند تثبیت شوند. این اتفاق باز هم نوعی [[دگماتیسم]] یا سنت‌گرایی است. من سعی می‌کنم هر لحظه نکتهٔ نویی را پیدا کنم و یک لحظه توقف هم بی‌معنی است. مسئله این است که من چگونه می‌توانم یک جریان حرکتی را در خودم شکل دهم. مهم‌ترین مسئله این است که با خود صادق باشیم. به خارج از خود متعهد بودن، معنا ندارد. چون وقتی این مجموعه منتشر شده، خارج از من است. حالا چون به من گفته‌اند شاعر [[شعر موج نو|موج نو]]، من باید به آن متعهد باشم؟ من این مجموعه را به عنوان یک جوشش درونی و البته وابسته به تمام عناصر یک تفکر مدرن منتشر کرده‌ام. این تفکر مدرن نه به یک دانش نقاشانه، بلکه به یک تفکر نقاشانه وابسته‌است. نقاشی فقط یک هنر نیست؛ نقاشی نوعی جهان‌بینی است. نقاشی جهان را به یک متن بصری تبدیل می‌کند. این یک نوع تفکر است. آنچه که ''[[واسیلی کاندینسکی|کاندینسکی]]'' می‌گوید که نور چگونه با شدت رنگ‌ها و تضاد رنگ‌ها و تخالف و حتی شدت هماهنگی رنگ‌ها می‌توانی جهان آفرینی کنی. نه این که از جهان تقلید کنی. در عین حال برای ما مطرح بود که شعر فقط احساس‌گرایی نیست.<ref>{{پک|اصلانی|منصوری|۱۳۹۰|ف=دیدن جهان مرا منقلب می‌کند|ک=روزنامهٔ اعتماد|ص=}}</ref>}}

 

=== دیدگاه‌های شعری ===

 

 

{{نقل قول|با ساختن تصویر ما جهان دیگری می‌سازیم که با آن می‌توانیم جهان را بفهمیم و جهان را در مقابل یک پرسش قرار می‌دهیم. این پرسش امری اساسی است. به همین دلیل در این شعرها هیچ وقت من اضافه تشبیهی ندارم. کلمات مستقل هستند و خودشان تصویر هستند، یا استعاره کمتر مطرح می‌شود. اینجا استقلال کلمات یک مسئلهٔ بنیادی است و با این استقلال کلمات است که زبان شروع به عیان‌کردن می‌کند. به جای این‌که عواطف عیان شود و در این استقلال کلمات هست که جهان پیدا می‌شود. آنجا یک اعتراف وجودی اتفاق می‌افتد. به این دلیل که زبان در وجود ماست.<ref>{{پک|اصلانی|منصوری|۱۳۹۰|ف=دیدن جهان مرا منقلب می‌کند|ک=روزنامهٔ اعتماد|ص=}}</ref>}}

 

 

 

== فعالیت انتشاراتی ==

* «[[یی‌چینگ]]، یا، کتاب تقدیرات: کهن‌ترین کتاب حکمت و فال‌نامهٔ چینی»، ''[[آلفرد داگلاس]]''، ۱۳۶۲<ref name="nlai25">{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=fa|تاریخ=|وبگاه=سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران|نشانی=http://opac.nlai.ir/opac-prod/bibliographic/558707|عنوان=یی‌چینگ، یا، کتاب تقدیرات، کهن‌ترین کتاب حکمت و فالنامه چینی|بازبینی=2018-05-13}}</ref>

* «تاریخ تئاتر جهان»، اسکار گروس، براکت، ۱۳۶۳<ref name="nlai4">{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=fa|تاریخ=|وبگاه=سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران|نشانی=http://opac.nlai.ir/opac-prod/bibliographic/502791|عنوان=تاریخ ت‍ئاتر جهان|بازبینی=2018-05-13}}</ref>

* «صد سند از آلمان هیتلری: انگیزه‌های جنگ جهانی دوم»، سرویس اطلاعاتی آلمان، ۱۳۶۳<ref name="nlai13">{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=fa|تاریخ=|وبگاه=سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران|نشانی=http://opac.nlai.ir/opac-prod/bibliographic/567029|عنوان=صد سند از آلمان هیتلری: انگیزه‌های جنگ جهانی دوم|بازبینی=2018-05-13}}</ref>

* «محاکمهٔ محاکمه‌گران: عاملان کشتار ''[[سیدحسن مدرس]]''، ''[[فرخی یزدی]]''، ''[[تقی ارانی]]''، ''[[سردار اسعد بختیاری]]''»، ''[[محمد گلبن]]''، ۱۳۶۳<ref name="nlai21">{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=fa|تاریخ=|وبگاه=سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران|نشانی=http://opac.nlai.ir/opac-prod/bibliographic/514970|عنوان=محاکمه محاکمه‌گران: عاملان کشتار سید حسن مدرس، فرخی یزدی، تقی ارانی، سردار اسعد بختیاری|بازبینی=2018-05-13}}</ref>

* «''[[بودا]]'' (از مجموعهٔ فیلسوفان بزرگ)»، ''[[کارل یاسپرس]]''، ۱۳۶۴<ref name="nlai3">{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=fa|تاریخ=|وبگاه=سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران|نشانی=http://opac.nlai.ir/opac-prod/bibliographic/1717198|عنوان=بودا از مجموعه فیلسوفان بزرگ|بازبینی=2018-05-13}}</ref>

* «سروانتس»، برونو فرانک، ۱۳۶۴<ref name="nlai9">{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=fa|تاریخ=|وبگاه=سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران|نشانی=http://opac.nlai.ir/opac-prod/bibliographic/542704|عنوان=سروانتس|بازبینی=2018-05-13}}</ref>

* «مجلس تماشاخانه: به‌تربیت‌آوردن دختر تندخوی»، ''[[ویلیام شکسپیر]]''، ۱۳۶۴<ref name="nlai19">{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=fa|تاریخ=|وبگاه=سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران|نشانی=http://opac.nlai.ir/opac-prod/bibliographic/540199|عنوان=مجلس تماشاخانه: به تربیت آوردن دختر تندخوی|بازبینی=2018-05-13}}</ref>

* «انقلاب فرانسه و رژیم پیش از آن»، ''[[آلکسی دو توکویل]]''، ۱۳۶۵<ref name="nlai2">{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=fa|تاریخ=|وبگاه=سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران|نشانی=http://opac.nlai.ir/opac-prod/bibliographic/537256|عنوان=انقلاب فرانسه و رژیم پیش از آن|بازبینی=2018-05-13}}</ref>

* «تاریخ جمع قرآن کریم»، ''[[محمدرضا جلالی نائینی]]''، ۱۳۶۵<ref name="nlai5">{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=fa|تاریخ=|وبگاه=سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران|نشانی=http://opac.nlai.ir/opac-prod/bibliographic/494761|عنوان=تاریخ جمع قرآن کریم|بازبینی=2018-05-13}}</ref>

* «شکسپیر در پرتو هنر عرفانی»، مارتین لینگز، ۱۳۶۵<ref name="nlai11">{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=fa|تاریخ=|وبگاه=سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران|نشانی=http://opac.nlai.ir/opac-prod/bibliographic/547551|عنوان=شکسپیر در پرتو هنر عرفانی|بازبینی=2018-05-13}}</ref>

* «هفت برگ گل از گلستانه: هفت خط شکسته‌نستعلیق»، [[علی‌اکبر گلستانه]]، ۱۳۶۵<ref name="nlai23">{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=fa|تاریخ=|وبگاه=سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران|نشانی=http://opac.nlai.ir/opac-prod/bibliographic/577177|عنوان=هفت برگ گل از گلستانه هفت خط شکسته نستعلیق|بازبینی=2018-05-13}}</ref>

* «تاریخ لوئی چهاردهم»، ''[[فرانسوا ولتر]]''، ۱۳۶۶<ref name="nlai6">{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=fa|تاریخ=|وبگاه=سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران|نشانی=http://opac.nlai.ir/opac-prod/bibliographic/544762|عنوان=تاریخ لوئی چهاردهم|بازبینی=2018-05-13}}</ref>

* «فارابی و سیر شهروندی در ایران»، [[محمدمنصور فلامکی]]، ۱۳۶۷<ref name="nlai14">{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=fa|تاریخ=|وبگاه=سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران|نشانی=http://opac.nlai.ir/opac-prod/bibliographic/515936|عنوان=فارابی و سیر شهروندی در ایران|بازبینی=2018-05-13}}</ref>

* «[[فتوح البلدان]]، ''[[احمدبن یحیی بلاذری]]''، ۱۳۶۷<ref name="nlai15">{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=fa|تاریخ=|وبگاه=سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران|نشانی=http://opac.nlai.ir/opac-prod/bibliographic/529782|عنوان=فتوح البلدان|بازبینی=2018-05-13}}</ref>

* «افسانه سرزمین نیمروز»، ''[[محمود رهبر]]''، ۱۳۶۸<ref name="nlai1">{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=fa|تاریخ=|وبگاه=سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران|نشانی=http://opac.nlai.ir/opac-prod/bibliographic/529379|عنوان=افسانه سرزمین نیمروز|بازبینی=2018-05-13}}</ref>

* «شعر، به دقیقهٔ اکنون»، فیروزه میرزانی (گردآورنده)، ۱۳۶۸<ref name="nlai10">{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=fa|تاریخ=|وبگاه=سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران|نشانی=http://opac.nlai.ir/opac-prod/bibliographic/567972|عنوان=شعر، به دقیقه اکنون|بازبینی=2018-05-13}}</ref>

* «همینگوی»، فرناندا پیوانو، ۱۳۶۸<ref name="nlai24">{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=fa|تاریخ=|وبگاه=سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران|نشانی=http://opac.nlai.ir/opac-prod/bibliographic/540306|عنوان=همینگوی|بازبینی=2018-05-13}}</ref>

 

== جستارهای وابسته ==