|
'''انیس''' یکی از قدیمی‌ترین [[روزنامه]]های چاپی در [[افغانستان]] می‌باشد. این روزنامه برای نخستین بار در ۱۵ ثور ۱۳۰۶ اولین نسخهٔ خود را به دست [[محی‌الدین انیس]] در شهر [[کابل]] افغانستان منتشر کرد. این روزنامه در حال حاضر زیر مدیریت دولتی [[وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان]] نشر می‌شود. هشتاد درصد از تمام این روزنامه به [[فارسی افغانستان|فارسی]] بوده و مابقی به [[پشتو]] نوشته می‌شود. گسترهٔ نشریاتی این روزنامه فقط در کابل بوده و هر از گاهی به شهرهای بزرگ افغانستان نیز فرستاده می‌شود؛ این روزنامه با شمارگان پنج هزار در روز در چاپ‌خانهٔ آزادی کابل چاپ می‌شود.<ref>{{یادکرد وب |نام خانوادگی=حسین‌زاده |نام=بصیر احمد |عنوان=روزنامه 'انیس' افغانستان هشتاد ساله شد |نشانی=http://www.bbc.co.uk/persian/afghanistan/story/2007/05/070505_s-anis-anniversary.shtml |بازبینی=۲۳ آوریل ۲۰۱۲ |تاریخ=۵ مهٔ ۲۰۰۷ |ناشر=[[بی‌بی‌سی فارسی]]}}</ref>
== زندگی نامهزندگی‌نامه غلام محی الدین انیس ==
خانوادۀخانوادهٔ غلام محی الدین انیس از منطقۀمنطقهٔ مقر ولایت تاریخی غزنی منسـوبمنسوب به قوم جمال خیل میباشدمی‌باشد. جد وی بنابر پاره ای عوامل به ترک وطن مجبور و به مصر رفت و این مقارن به فرمانروائی شـاهشاه مسـتبدمستبد و مطلق العنان امیر عبدالرحمن خان بود که خانواده هاخانواده‌ها و شـخصیت هایشخصیت‌های زیادی را به بهانه هایبهانه‌های مختلف از وطن بیرون کرد و بنام فرار و تبعید از خانه بی خانه ساخت. از جملۀجملهٔ همین اشـخاصاشخاص جد محی الدین انیس که طبیب چشـمچشم بود و بعد فرزندش غلام نقشـبندنقشبند ( پدر محی الدین ) راه پدر را دنبال نمود و به شـغلشغل او اشـتغالاشتغال ورزید.
غلام محی الدین انیس در کشـورکشور مصر نشو و نما یافته اسـتاست. به تشـویقتشویق محمد اسـمعیلاسمعیل مشـهورمشهور به افندی که در آن وقت از طرف افغانسـتانافغانستان برای خریدن ماشـین هایماشین‌های طباعتی به مصر رفته بود به افغانسـتانافغانستان آمد و مدت دو سـالسال در مدرسـهمدرسه سـعیدیهسعیدیه هرات اقامت نمود.
انیس که به زبان عربی تسـلطتسلط داشـتداشت هنگام اقامت در هرات به آموزش زبان و ادبیات دری پرداخت. وی که از همه بیشـتربیشتر با سـرورسرور جویا محشـورمحشور گردید و با او دوستی برقرار نمود، به توجه جویا و فیاضی مدرس مدرسـهمدرسه سـعیدیهسعیدیه خود را با زبان و ادبیات دری به سـرعتسرعت پر مایه سـاختساخت. انیس در هرات به تحریر و طبع کتاب « ندای کلبه معارف یا حقوق ملت » که در واقع نخسـتیننخستین اثریسـتاثریست که در هرات چاپ شـدهشده اسـتاست توفیق یافت. این کتاب رومان گونه که به قول نویسـندهنویسنده پیش آهنگان ژورنالیزم باتکای مجله « آواز » نخسـیننخسین اثریسـتاثریست که در کشـورکشور طبع شده اسـتاست.
== محل نشر و تیراژ ==
مطبعه انیس در کابل تیراژ شماره یشمارهٔ اول آن ۴۵ نسخه بود (کتاب سال انیس، ص ۳۲ ) از آن به بعد از ۱۰۰ تا ۵۰۰ نسخه بالا رفت و بعد از شماره سوم به یکهزار شماره بلند رفته و یکی از پر فروش ترینفروش‌ترین و محبوبترین روزنامه در تاریخ مطبوعات افغانستان بهبه‌شمار شمار می رودمی‌رود تیراژ انیس در سالهای بعد و دوره هایدوره‌های دیگر به ده هزار و بیشتر از آن ارتقأ نمود.
== قطع و نحوه چاپ و زبان نشریه ==
== پیشینه ==
روزنامه انیس در سال ۱۳۰۴ در هرات تاسیستأسیس گردیده در سال ۱۳۰۶ در زمان شاه امان اله از هرات به کابل انقال گردید. منحیث یک جریده غیر دولتیغیردولتی آغز بکار نمود.
{{سرخط}}در دوره یدورهٔ سلطنت محمد نادرشاه، جریده انیس در سال ۱۳۱۳ ش /1934م۱۹۳۴م. نشریه و یا روزنامه دولتی شد و دولت وقت روزنامه انیس را به عنوان بیانگر اهداف دولت اعلان نمود.
در دوره محمد ظاهر شاه، جریده انیس به روزنامه ارتقأ نموده و ارگان نشراتی دولت افغانستان شناخته شد . این روزنامه در مطبعه یمطبعهٔ دولتی کابل چاپ می گردیدمی‌گردید و به ۱۲ صفحه گسترش یافت . روزنامه انیس در دوره صدارت محمد موسی شفیق (قوس۱۳۵۲ ش/ 1973م.۱۹۷۳م) با روزنامه دومی ومعتبرکشور (اصلاح) یکجا شده و" یک ادارۀادارهٔ روابط عامه در چوکات حکومت تأسیس گردید...گردید… ایندو روزنامه به حیث روزنامه بزرگ ملی مدغم شد که همزمان در همه ولایات افغانستان توزیع می گردید می‌گردید» (۱۵)
«... مؤسسات نشراتی تحت ادارۀادارهٔ حکومت را به دستگاه هایدستگاه‌های فارغ از مداخلت حکومت در آوردن ،درآوردن، جز سیاست حکومت شفیق گردانیده و برای این کار اساسنامه هایاساسنامه‌های جدید برای مؤسسات نشراتی در حال تدوین قرار داده شد و ادغام روزنامه هایروزنامه‌های اصلاح و انیس نخستین تجربه در این ساحه بود روزنامه جدید بنام (اصلاح-انیس) مسمی گردید. نامگذاری این جریده یک مسألهمسئله اساسی بود زیرا پادشاه محمد ظاهر شاه نمی خواستنمی‌خواست نام (اصلاح) از بین برده شود. روزنامه ( اصلاح-انیس) دارای صفحات تیراژ و اعلانات زیادی شد برای بار اول در تاریخ کشور یک روزنامه هم زمانهم‌زمان به همه شهر هایشهرهای عمدۀعمدهٔ کشور توزیع گردید. حکومت (موسی شفیق) برای ( اصلاح- انیس) آزادی هایآزادی‌های وسیع نشراتی داد ...… ولی کمونیست هاکمونیست‌ها از این آزادی ،آزادی، برای اذیت حکومت یا کمک به داعیه چپی هاچپی‌ها استفادۀاستفادهٔ سؤ نمودند و با درک این مطلب این روزنامه در یک چوکات سالم قرار گرفت تیراژ (اصلاح- انیس) از ۲۰۰۰ شماره به هشت هزار شماره ارتقأ نمود.... نمود…»"(۱۶)
در دوره یدورهٔ زمامداری داود (۱۳۵۳-۱۳۵۷ش۱۳۵۳–۱۳۵۷ش) روزنامه انیس یکی از ارگان هایارگان‌های معتبر نشراتی دولت در آمددرآمد و تیراژ آن به ده هزار شماره بلند رفت.
با کودتای هفت ثور در ۱۳۵۷ ش روزنامه انیس مدت چند ماهی از نشر بازماند ولی بعد تر باز هم به عنوان یک ارگان دولتی در پهلوی نشرات دولت قرار گرفت و اهداف این رژیم از طریق روزنامه هایروزنامه‌های انیس نیز انعکاس پیدا می نمودمی‌نمود در دوره ببرک کارمل روزنامه انیس به حیث ارگان نشراتی جبهه ملی پدر وطن نامگذاری شده بود روزنامه انیس در دوره زمامداری برهان الدین ربانی نیز مدتی دست خوشدست‌خوش حوادث قرار گرفت و از نشر باز ماندبازماند. یک سال بعد روزنامه انیس دوباره احیأ گردید البته با تیراز پائین ترپائین‌تر در پهلوی نشرات دولتی آغاز به کار کرد.
با به قدرت رسیدن حرکت طالبان و تصرف کابل، انیس مانند دیگر نشرات مصادره شده و از نشر باز ماندبازماند و اما از سال ۱۳۷۶ ش/ 1998م۱۹۹۸م. به بعد دوباره در تاریخ مطبوعات کشور را باز نمود.
در دوره زمامداری مؤقت و حکومت انتخابی حامدکرزی، روزنامه انیس منحیث یکی از ارگان هایارگان‌های نشراتی در چوکات وزارت اطلاعات و فرهنگ فعال بود و تا کنون به نشرات خویش منحیث ارگان دولتی ادامه میدهدمی‌دهد.
همچنان انیس به گونه غیر منظم و صرف چند شماره محدود از طرف عده از افغان هاافغان‌ها در شهر کلفورنیای امریکاآمریکا منصه چاپ پیدا نمود که مسوولیت نشر آن را دکتور اسدالله شعور و فریده انوری به عهده داشتند...داشتند… نوع نشریه و زبان نشریه :روزنامه (شش بار در هفته به نشر میرسدمی‌رسد)، پشتو و دری . پایان کار نشریه تا هنوز ادامه دارد و یکی از معتبرترین و قدیمترین روزنامه هایروزنامه‌های افغانستان است .
محتوی مطالب و محتوی انیس گسترده بود و ابعاد گوناگون دارد و از همان اوایل نشر روزنامه انیسانیس، ،دردر مشی سیاسی آن وسعت نظر موجود بود چنانکهچنان‌که محی الدین انیس در اولین شماره روزنامه اش اهداف نشراتی خود را چنین بیان داشت:
" هدف اساسی انیس تهیه و نشر مطالب علمیعلمی، ،قانونی،قانونی، و روحی و ادبی بغرض آگاهی عمومی مردم و مخصوصاً مامورینمأمورین بوده استبوده‌است.» (۱۷)
یکی از دلایلی که روزنامه انیس توانست در بین جامعه راه باز نماید و تا هنوز در هیچ مقطع سیاسی بن و بست مواجه نگردیده است نگردیده‌است. بیان حقایق و نشر موضوعات متنوع به گونه متعادل او است.
مؤسس و صاحب امتیاز محرر و طابع آن ( مرحوم انیس ) در سر مقاله همان شماره (اولین شماره) نوشت که : (انیس طفلک نوزادیست در عالم مطبوعات و میخواهدمی‌خواهد در اوقات فراغ ندیم، در ساعتهای کار، تعاون، در امور مشکله مشاور، در حالت غم و اندوه :سمیر ،سمیر، و الحاصل در حیات فکری و عملی عموم ،عموم، خاصه فریق مامورین ،مأمورین، مونس و خدمتگار باشد)» (۱۸)
زیرا انیس موافق با اندیشه و خواست همگان توانسته استتوانسته‌است در اندیشه هااندیشه‌ها جا داشته باشد و یکی از دلایل بلند رفتن تیراژ این روزنامه هم همین مسألهمسئله بود .
روزنامه انیس با آنکه در دوره هایدوره‌های متفاوت سیاسی افغانستان در مطبوعات کشور جا دارد، اما در محدوده یمحدودهٔ سیاسی همان دوره به انتشار اخبار پرداخته استپرداخته‌است. وجه متمایز انیس و برتری اش نسبت به سایر نشرات در این است که این روزنامه را حتی زمامداران سیاسی در دوره قدرت خویش منحیث یک روزنامه همه گیر و بدیل آزادی مطبوعات، به مردم پیشکش شده است شده‌است.
روزنامه انیس دوره امان اللهامان‌الله خان در رسانیدن اطلاع و پیام نقش مؤثری را بازی نموده و از آنجائیکه تعداد باسوادان کشور محدود بود . روزنامه پیام آور خوب برای ملت شمرده می شدمی‌شد. محتوی روزنامۀروزنامهٔ انیس در همان اوایل همچنان ترجمه ءترجمهٔ مطالب مفید و خواندنی اخبار و نشرات خارجی نیز بود.
== جستارهای وابسته ==
== منابع ==
{{پانویس}}
#. . کتاب: تاریخ و روزنامه نگاری افغانستان، ص:۸۵-۸۸۸۵–۸۸ چاب مطبعه دولتی افغانستان کابل
# . تاریخچه روزنامه انیس نشر شده در وبگاه انیس نشریه دولتی
[http://dailies.gov.af/anis/about-us/]
# . روزنامه 'انیس' افغانستان هشتاد ساله شد چاپ بصیر احمد حسین زادهحسین‌زاده نویسنده و پژوهشگر افغان در وبگاه بی بی سیبی‌بی‌سی فرسی
[روزنامه 'انیس' افغانستان هشتاد ساله شد
[https://www.bbc.com/persian/afghanistan/story/2007/05/070505_s-anis-anniversary.shtml]
# . هویت انیس نویسـندهنویسنده و اثر پیش آهنگان ژورنالیزم افغانسـتانافغانستان « زرین انزور » به نقل از قول کتاب « سـالسال انیس » تخلیص و اقتباس ازآرام ارزگانی در وبگاه نی
[http://www.kotiposti.net/msaleha/nai_7/sh-7/p-9.html]
{{روزنامه‌های افغانستان}}
| 