مسجد: تفاوت میان نسخه‌ها

[[پرونده:Sheikh Lotfallah Esfahan.JPG|چپ|بندانگشتی|250px|[[مسجد شیخ لطف‌الله]]، [[ایران]]، [[اصفهان]]، [[میدان نقش جهان]].]]

 

پذیرش این مسئله که وجود [[مساجد]] [[گنبد]]ها [[مناره]]‌ها در بافت یک شهر نمی‌تواند به معنای اسلامی بودن آن شهر باشد این امر را بدیهی می‌سازد که باید در عناصر و مؤلفه‌های دیگری که نه تنها [[کالبد]] بلکه روح و هویت شهرها را می‌سازند به دنبال نشانه‌هایی از زیست مسلمانان و الگوهای یک شهر اسلامی بود.<ref name=ToolAutoGenRef3>رضا شاطریان-تحلیل معماری مساجد ایران-ص38</ref>

علاوه بر[[مسجدالحرام]]([[بیت العتیق]])و[[مسجدالاقصی]] درقرآن کریم به مساجد دیگری نیز اشاره شده‌است. [[مسجد قبلتین]]۱اسرا-[[مسجد قبا]]۱۰۷توبه-[[مقام ابراهیم]] (مصلی)-[[مسجدضرار]]که دستور تخریب آن داده شد۱۰۷توبه

== تمثیل مسجد ==

تصویر معنوی بر هر دریافت تجربی تقدم دارد و آیینه دقیقاً همان چیزی که در جهان واقعی قرار دارد را به ما نشان می‌دهد و ما را به سمت بعد معنوی تصویر می‌برد. به گفتهٔ یکی از بزرگان ایرانی دیدن چیزها در «هور قلیا» همان «اقلیم هشتم» یا«مدینهٔ تمثیلی» است و آیینه است که این راه را به ما نشان می‌دهد. «تمثیلی که مساجد ایرانی از صورت مثالی پرستشگاه آسمانی ارائه می‌دهند، با تعریض‌های ساختاری به رقم ۱۲ که عدد کلیدی ریاضیات عرفانی شیعه اثنی عشری است، دقت بیشتری پیدا می‌کند.» تحلیل ساختار مسجد و فضای ریاضی آن باعث شده که شاخص‌های بسیاری نمادین شود. مثلاً کتیبهٔ شاه طهماسب اول که گرداگرد ایوان جنوبی قرار دارد، نام ۱۴ معصوم را دربردارد؛ یا ''[[سعید قمی]]'' با سنجش ۱۲ زاویهٔ مکعب کعبه نام ۱۲ امام را سنجیده و این نکتهٔ پنهانی را دریافته‌است. به گفتهٔ ''هانری کربن'' اصفهان مقر هور قلیا است و [[شاه عباس اول]] هنگامی که حکومت را به دست گرفت تصمیم داشت اصفهان را بر اساس تصویر شهرهای بهشت و آنچه در قرآن، کتب عارفان و حکما نقل شده ایجاد کند.<ref>{{پک|استیرلن|۱۳۷۷|ک=اصفهان، تصویر بهشت|ص=۱-۱۲}}</ref>

== مسجد تداعی‌کننده گنبد و مناره ==

== مسجد جامع ==

[[پرونده:Jamamasjid.JPG|بندانگشتی|چپ|300px|[[مسجد جامع دهلی]]]]

 

== مساجد شبستانی ==

[[پرونده:Sultan Qaboos Grand Mosque (13).jpg|جایگزین=شبستان اصلی مسجد سلطان قابوس در مسقط|بندانگشتی|250x250پیکسل|شبستان اصلی مسجد سلطان قابوس در مسقط]]

این مساجد که برگرفته از ته رنگ مسجد پیامبر در مدینه می‌باشند. دارای نقشه‌ای مستطیل شکل با حیاط مرکزی و شبستانی در جهت قبله می‌باشند. مساجد ابتدای اسلام اغلب دارای طرح شبستانی بوده‌اند. [[مسجد جامع فهرج]]، [[مسجد تاریخانه دامغان]]، مسجد جامع نیشاپور، [[مسجد اولیه جامع اصفهان]]، [[مسجد اولیه جامع یزد]]، [[مسجد اولیه جامع ساوه]]، [[مسجد جامع نائین]] و [[مسجد اولیه جامع اردستان]] دارای طرح شبستانی می‌باشند.<ref>رضا شاطریان-تحلیل معماری مساجد ایران-ص22</ref>

== هنر تزیینی ==

هنرهای تزیینی در بناهای مذهبی نشانه‌ای از کشف و شهود را در پی دارد و رنگ‌ها وشکل‌های موزون و قوس‌های صعودی و نزولی که از راز آفرینش پرده برمی‌دارد هر کدام به بیننده آرامش روحی و معنوی می‌دهد. به عنوان مثال قاعده هشت وجهی گنبد کنایه از کرسی الهی و نیز عالم فرشتگان و قاعده مربع و چهارگوش نماد جهان جسمانی روی زمین است. ویا این که ساختار مقرنس در این‌جا بازتابی از نمونه‌های مثالی آسمان نزول مأوای آسمانی به سوی زمین و تبلور آسمانی در قالب‌های زمینی است. قوس ایرانی به سوی بالا حرکت دارد و به سمت آسمان و به امر متعالی صعود می‌کند و قوس مغربی حرکتی درونی و به سوی قلب دارد.<ref>رضا شاطریان-تحلیل معماری مساجد ایران-ص 128</ref>