ترخون: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
ابرابزار |
ابرابزار |
||
خط ۱:
{{جعبه آرایه زیستی
| نام =ترخون
سطر ۱۴ ⟵ ۱۳:
| نام دوجمله‌ای = ''Artemisia dracunculus''
}}
'''
== ویژگی‌های گیاه‌شناختی ==
ترخون به ارتفاع ۳۰ سانتیمتر تا یک متر و دارای برگ‌های ساده به رنگ سبز است. برگ‌های قاعده ساقه آن به ۳ لوب تقسیم می‌شود و کاپیتول‌های آن کوچک و به رنگ سبز و خوشه‌ای است. تکثیر آن از طریق پیدایش جوانه‌ها در [[زمین‌ساقه|ریزوم]] گیاه صورت می‌گیرد. قسمت مورد استفاده ترخون برگها و سر شاخه‌ها جوان گیاه است. از ترخون برای طعم‌دار کردن خوراکی‌هایی مثل [[شور (خوردنی)|شور]] نیز استفاده می‌شود.<ref>{{پک|منتظمی|ک=هنر آشپزی|ص=۶۶۳}}</ref>
تعداد دیگری از گونه‌های این جنس (مانند [[خاراگوش]] و [[برنجاسف]]) در داروسازی و نیز برای تهیه [[چاشنی]] به کار برده می‌شوند. طبق نظر هگر (۱۹۵۹) دو واریته ترخون زراعی یعنی ترخون فرانسوی با آلمانی و ترخون روسی وجود دارد. طبق نظر رزن گارتن (۱۹۹۹) در واقع دو گونه اختصاصی زراعی ترخون کشت می‌شوند و ترخون روسی همان. A
ترخون ریشه‌های گسترده‌ای دارد و از [[زمین‌ساقه]] کوتاه آن یک شبکه ریشه ای متراکم تکامل می‌یابد. بیشتر ریشه‌ها تا عمق ۳۰–۲۰ سانتی‌متری در خاک نفوذ می‌کند. [[دستک]] که برای تشکیل یک شاخساره از سطح خاک بیرون می‌آید نیز از زمین‌ساقه تولید می‌گردد.<ref name="زراعت و فرآوری"/>
شاخساره‌های گیاه چوبی و سبز رنگ هستند و قسمت تحتانی آنها به رنگ قرمز مایل به قهوه ای است. ارتفاع اندام‌های هوایی بسته به شرایط محل رشد ۱۵۰–۸۰ سانتیمتر می‌باشد. برگها دارای طول ۳۸ سانتیمتر، عرض ۱ / ۲–۰ / ۵ سانتیمتر، کاملاً لبه دار، بدون پرز، به شکل نیزه ای لیفی و در هر دو طرف براق هستند. گل آذین‌های کلاپرک ترخون یک آرایش خوشه ای سبز رنگ، برگدار و بسیار منشعب را تشکیل می‌دهند. گل‌ها به رنگ زرد یا قرمز مایل به قهوه ای هستند. ترخون فرانسوی بذری تولید نمی‌کند. اما ترخون روسی بذر تولید می‌نماید. شکل ۹۳، ترخون ارزش ترخون مربوط به [[روغن]] فراری است که در بوته‌ها ذخیره می‌شود. بوی روغن فرار ترخون تا حدودی شبیه بادیان رومی است. اما این ماده خوشبو نیست و در عین حال دارای طعم تند و گرمی می‌باشد. ترخون فرانسوی در زمان گلدهی دارای بیشترین میزان روغن فرار است (۲ / ۸–۰ ٫ ۵٪). مهم‌ترین ترکیب روغن فرار ترخون متیل کاویکول ([[استراگول]]) است که این ماده ایزومر آنتول می‌باشد و میزان ۷۰–۵۰٪ از حجم کل روغن را به خود اختصاص داده‌است. ترکیب‌های دیگر روغن فرار شامل کامفن، اسیمن، سابیش، میرس، [[آئیسول]] و [[یوجنول]] هستند. ترخون ۱۰–۸ سال زنده می‌ماند.<ref name="زراعت و فرآوری"/>
== ترکیبات شیمیایی ==
گیاه تازه ترخون دارای ۶۰ تا ۷۰ درصد استراگول، ۱۵ الی ۲۰درصد [[اوسیمن]] (ocimene) و متیل کاویاکول (methylchaviacol) می‌باشد. همچنین مقدار کمی نیز تانن در ترخون وجود دارد.
== پانویس ==
خط ۳۵:
{{داروگیاه}}
{{ویکی‌انبار-رده|Artemisia dracunculus}}▼
{{آشپزی ارمنستان}}
▲{{ویکی‌انبار-رده|Artemisia dracunculus}}
[[رده:ادویه‌ها]]
[[رده:داروهای گیاهی]]
| |||