سید مجتبی نواب‌صفوی: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Hasanbardal (بحث | مشارکت‌ها) ←حکم ارتداد و ترور کسروی: افزودن منبع |
نجات ۸ منبع و علامت‌زدن ۱ به‌عنوان مرده.) #IABot (v2.0 |
||
خط ۷۳:
| پانویس =
}}
'''سید مجتبی میرلوحی''' (۱۳۰۳ – ۲۷ دی ۱۳۳۴) معروف به '''نواب صفوی''' [[طلبه]]، بنیان‌گذار و رهبر تشکیلات بنیادگرای [[فدائیان اسلام]] بود که بر طبق بسیاری از منابع به اقدامات [[تروریستی]]<ref>{{یادکرد دانشنامه | نام خانوادگی۱ = Zarrinkub | نام۱ =A.H. | پیوند نویسنده۱ =عبدالحسین زرینکوب| نام خانوادگی۲ =Keddie | نام۲ =N.R | پیوند نویسنده۲ =نیکی کدی | مقاله =Fidāʾiyyān-i Islām | دانشنامه =Encyclopaedia of Islam | ویرایش =۲ | جلد=۲ | سال =۱۹۹۱ | ناشر =E.J. BRILL | مکان =LEIDEN | شابک =90 04 07026 5 | صفحه =۸۸۲–۸۸۳ | نشانی =http://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopaedia-of-islam-2/fidaiyyan-i-islam-SIM_2356 | تاریخ بازبینی =۲۰۱۲-۱۰-۰۳ | نشانی بایگانی = |تاریخ بایگانی = | زبان =en}}:"a small politico-religious terrorist group based in Tehrān which during its twelve years of activity (1943-55) became notorious for its responsibility for numerous political murders"</ref><ref>{{یادکرد دانشنامه | نام خانوادگی =KAZEMI | نام =FARHAD | پیوند نویسنده =فرهاد کاظمی (استاد علوم سیاسی)| مقاله =FEDĀʾĪĀN-E ESLĀM | دانشنامه =Encyclopædia Iranica | ویرایش = | جلد=9 | سال =۱۹۹۹ | ناشر =Bibliotheca Persica Press | مکان =New York | شابک = | صفحه =470-474 | نشانی =http://www.iranicaonline.org/articles/fedaian-e-esla | تاریخ بازبینی =2012-10-03 | نشانی بایگانی =http://www.webcitation.org/6B91EnZVY |تاریخ بایگانی =2012-10-03 | زبان =en}}:"edāʾīān’s importance in Persian politics was due to several related factors. First, they were exceptionally successful as a terrorist organization"</ref><ref>http://web.mit.edu/taalebi/www/soscof/oilNationalization/ciaQuo/kazemzadehReview.html All evidence, including the CIA's secret history, shows that Ayatollah Kashani and Fadaian Islam (the first violent Islamic fundamentalist organization in Iran, many of whose leaders rose to power in the Islamic Republic after 1979), along with monarchist military officers, were mobilized by the CIA and MI6 in the August 1953 coup against Mossadegh[...]The "terrorist group" that Kermit Roosevelt and Donald Wilber mobilized was the "Fadaian Islam."</ref><ref>[http://books.google.com/books?id=l_qful9qJ8AC&pg=PR14&dq=nawab+safavi+and+fada+terrorist&hl=en&ei=493iTtfeFqmKiALT6fHMBg&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CDQQ6AEwAA#v=onepage&q=nawab%20safavi%20and%20fada%20terrorist&f=false Iran: between tradition and modernity By Ramin Jahanbegloo]</ref><ref>http://deepblue.lib.umich.edu/bitstream/2027.42/64683/1/afshon_1.pdf the Fada’iyan-e Islam were the first Shiite Islamist organization to employ terrorism as a primary method of political activism</ref> دست می‌زد و از پیشتازان مبارزات مسلحانه اسلامی بود.<ref>{{یادکرد روزنامه | عنوان = |روزنامه جام جم = | شماره = | مکان =تهران | ناشر = | سال =1394 | ماه =10 | روز=27 |زبان =فارسی | پیوند =http://jamejamonline.ir/online/2246569497564148062/27-دی-سالروز-شهادت-نواب-صفوی-و-3-شهید-دیگر-فدائیان-اسلام | تاریخ دسترسی =30-03-1395 | پیوند بایگانی =http://www.webcitation.org/6iO8TKdbH | تاریخ بایگانی =19-06-2016}}</ref><ref>{{یادکرد وب |عنوان= گفتگو با آیت‌الله خامنه‌ای دربارهٔ شخصیت شهید نواب صفوی |نشانی= http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=1231 |نشانی بایگانی= www.webcitation.org/6iO81Q5QS |تاریخ بایگانی=19-06-2016}}</ref> او در ترور [[هژیر]] و [[رزم آرا]] و [[حسین علاء]] و [[احمد کسروی]] نقش داشت.<ref name="irdc.ir">{{یادکرد وب |نویسنده
وی در سال ۱۳۲۹ کتابی بنام [[راهنمای حقایق]] را به چاپ رساند که در آن یک «حکومت اسلامی» ترسیم شده بود. این کتاب به اعتقاد برخی محققان{{کدام}}، سلف نظریه جمهوری اسلامی بود.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده =حمید علوی |نشانی=http://www.bbc.com/persian/iran/2016/01/160117_navvab_safavi_anniversary |عنوان=بهشت نواب صفوی چگونه جایی بود؟ | ناشر =بی‌بی‌سی فارسی |تاریخ =۱۷ ژانویه ۲۰۱۶ ۲۷ دی ۱۳۹۴ |تاریخ بازبینی=}}</ref> وی از افرادی بود که بر روی افکار سیدعلی خامنه‌ای و [[علی‌اکبر هاشمی رفسنجانی]] تأثیر گذاشته بود.<ref>KAZEMI, FARHAD. “FEDĀʾĪĀN-E ESLĀM”. In Encyclopædia Iranica. vol. 9. New York: Bibliotheca Persica Press, 1999. 470-474</ref>
خط ۱۰۳:
در ۱۳ آبان ۱۳۲۸، عبدالحسین هژیر توسط حسین امامی از فدائیان اسلام به قتل رسید. ترور هژیر، شرایط را بیش از پیش تغییر داد و دولت را در برگزاری انتخابات مجلس شانزدهم در تهران به عقب‌نشینی واداشت. [[محمد ساعد]]، نخست‌وزیر وقت، دستور توقف انتخابات را در تهران صادر کرد و نتایج به دست آمده را باطل کرد.<ref>{{یادکرد وب|نشانی = http://www.radiofarda.com/content/fk_downfall_e03/25149698.html |عنوان = انتخابات مجلس شانزدهم و تولد جبهه ملی|ناشر = رادیو فردا|تاریخ بازدید = |تاریخ = ۱۴ بهمن ۱۳۹۴}}</ref>
در تیر ۱۳۲۹ [[حاج‌علی رزم‌آرا|سپهبد علی رزم‌آرا]] به نخست‌وزیری رسید که یکی از مهمترین برنامه‌های او به تصویب رساندن [[قرارداد گس–گلشائیان|لایحه گس ـ گلشائیان]] بود. این لایحه از طرف کمیسیون نفت مجلس شورای ملی رد شد و کاشانی نیز طی بیانیه‌ای بر ضرورت [[ملی شدن صنعت نفت]] تأکید کرد، اما رزم‌آرا و اکثریت نمایندگان مجلس همچنان در برابر تصویب ملی شدن [[صنعت نفت]] مقاومت می‌کردند. در چنین بن‌بست سیاسی، به دستور نواب صفوی، [[خلیل طهماسبی]] از اعضای فدائیان اسلام، رزم‌آرا را در روز ۱۶ اسفند ترور کردند و متعاقب آن، اکثریت مجلس که به شدت مرعوب شده بودند چاره‌ای جز عقب‌نشینی از خواسته خود نیافتند. از این رو مجلس شورای ملی، پس از ماه‌ها کشمکش سرانجام لایحه ملی شدن صنعت نفت را در کمتر از دو هفته بعد از قتل رزم‌آرا، تصویب نمود. البته در مورد جای تردید و شک بسیاری وجود دارد و در همان زمان نیز در روزنامه شاهد در مورد اینکه قاتل از فداییان اسلام است یا نه، بحث‌های زیادی گردید برخی قتل تیمسار رزم‌آراء را به دستور شاه و به دست یک گروهبان ارتش که محافظ او بود، می‌دانند و علت آن را جلوگیری از کودتای رزم‌آرا بیان می‌دارند.<ref>
== دوران مصدق ==
خط ۱۴۲:
== دیدگاه‌ها دربارهٔ او ==
[[سید علی خامنه‌ای|علی خامنه‌ای]] [[رهبر ایران]] در دست‌نوشته‌ای بر روی عکس نواب صفوی در وصف او نوشت «سلام بر آن پیشاهنگ جهاد و شهادت در زمان ما».<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.javan-farda.com/News.aspx?ID=4862| عنوان = عکس/دستخط رهبر معظم انقلاب بر عکس نواب
وی همچنین در مورد نواب صفوی می‌گوید :اولین جرقه‌های انگیزش انقلابی به وسیله نواب در من به وجود آمد. همچنین وی را نویسنده کتابی به نام راهنمایی حقایق به عنوان اولین کسی یاد می‌کند که در قالب این کتاب قانون‌اساسی [[حکومت اسلامی]] را نوشت.<ref>[http://www.afabnews.ir/vdciu3at1zav5.html آفتاب‌نیوز]{{پیوند مرده|date=ژانویه ۲۰۲۰ |bot=InternetArchiveBot }}</ref>
[[پرونده:Navvab tehran.jpg|چپ|بندانگشتی|ایستگاه نواب در [[متروی تهران]]]]
خط ۱۵۰:
[[جعفر شجونی]] از اعضای [[جامعهٔ روحانیت مبارز]] وجود افرادی مانند نواب صفوی را لازمهٔ دفاع از [[انقلاب اسلامی ایران]] می‌داند و می‌گوید: «ما برای دفاع از [[انقلاب اسلامی]] کسانی را احتیاج داریم که شجاعت شهید نواب صفوی را برای دفاع از اعتقادات ملت ایران داشته باشند.»<ref>[http://seraj24.ir/fa/news-details/52315/فتنه-گران-برای-مقابله-با-ارزشهای-انقلاب-اسلامی-خیز-برداشته-اند%7Cروحانیت-پیشاپیش-مردم-از-انقلاب-دفاع-کند/ فتنه گران برای مقابله با ارزشهای انقلاب اسلامی خیز برداشته‌اند/روحانیت پیشاپیش مردم از انقلاب دفاع کند]</ref>
به ادعای محمدمهدی عبدخدایی، [[حسن‌علی منصور]] توسط [[جمعیت مؤتلفه اسلامی]] که یاران نواب صفوی بودند و راه او را ادامه می‌دادند کشته شد. همچنین عبدخدایی مدعی‌ست که [[مهدی عراقی]] اعلام کرده بود منصور با اسلحه نواب کشته شده‌است.<ref>
سریال [[معمای شاه]] به کارگردانی [[محمدرضا ورزی]] در بخش‌هایی از داستان به نواب صفوی می‌پردازد. در این سریال [[حسام نواب صفوی]]، نقش [[مجتبی نواب صفوی]] را بازی می‌کند. این سریال محصول [[شبکه ۱ سیمای جمهوری اسلامی ایران]] است.<ref>{{یادکرد وب |عنوان=سایت رسمی سریال معمای شاه |نشانی=http://www.moamaeshah.ir/ |نشانی بایگانی=https://web.archive.org/web/20160630043449/http://www.
== در ادبیات ==
خط ۱۵۹:
== خانواده ==
دختر وی فاطمه سادات نواب صفوی است و در هنگام اعدام پدر ۵ ساله بود. در [[دوران پهلوی]] و اندکی بعد از ازدواج همراه همسرش برای مدتی به [[بافتان (سرباز)|روستای بافتان]] در اطراف [[زاهدان]] بعنوان سرباز معلم اعزام شد و به دلیل ممانعت [[ساواک]] از تحصیل دانشگاهی در ایران، [[تحصیلات دانشگاهی]] را در خارج و در [[رشته مهندسی کامپیوتر]] پی گرفت. وی و همسرش سید ابوالحسن فاضل رضوی در سال ۵۷ برای مبارزات چریکی به [[مصطفی چمران]] در [[لبنان]] پیوستند و با آغاز جنگ به ایران بازگشتند. همسر او در کردستان کشته شد و فاطمه سادات نواب صفوی بعنوان یکی از زنان نظامی ایران در عملیات آزادی خرمشهر (عملیات بیت‌المقدس) شرکت کرد.<ref>{{یادکرد وب | نشانی=https://www.yjc.ir/fa/news/4663254/زنان-ايران-چه-زمان-به-آموزش-نظامي-روي-آوردند | عنوان=زنان ایران چه زمان به آموزش نظامی روی آوردند؟ | ناشر=باشگاه خبرنگاران جوان}}</ref><ref>{{یادکرد وب | نشانی=http://www.iranhdm.ir/index.aspx?siteid=1&pageid=1116 | عنوان=نان در دفاع مقدس، به روایت امام | ناشر=موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس | accessdate=۳۱ مارس ۲۰۱۸ | archiveurl=https://web.archive.org/web/20180401004407/http://www.iranhdm.ir/index.aspx?siteid=1&pageid=1116 | archivedate=۱ آوریل ۲۰۱۸ | dead-url=yes }}</ref><ref>{{یادکرد وب | نشانی=http://jamejamonline.ir/Online/670713052059018918 | عنوان=تنها زن حاضر در عملیات بیت‌المقدس | ناشر=روزنامه جام جم}}</ref>
== منابع ==
خط ۱۶۷:
{{ویکی گفتاورد|سید مجتبی نواب صفوی}}
* [http://www.navabsafavi.com/ وبگاه رسمی]
* [https://web.archive.org/web/20071223101136/http://www.irdc.ir/article.asp?id=148 کتابشناسی شهیدان فدائیان اسلام] ''مرکز اسناد انقلاب اسلامی''
* [https://web.archive.org/web/20130829024708/http://www.irdc.ir/fa/calendar/89/default.aspx شهادت نواب صفوی و یارانش] ''مرکز اسناد انقلاب اسلامی''
{{ترتیب‌پیش‌فرض:نواب صفوی، سید مجتبی}}
| |||