گردشگری: تفاوت میان نسخه‌ها

'''گردشگری''' یا '''توریسم''' (به [[انگلیسی]]: tourism) به‌طور کلی به عنوان مسافرت تفریحی در نظر گرفته می‌شود. هر چند که در سال‌های اخیر شامل هرگونه مسافرتی می‌شود که شخص به واسطه آن از محیط کار یا زندگی خود خارج شود. به کسی که گردشگری می‌کند '''گردشگر''' یا '''توریست''' (tourist) گفته می‌شود. واژه گردشگر از زمانی پدید آمد که افراد طبقه متوسط اقدام به مسافرت کردن نمودند. از زمانی که مردم توانایی مالی بیشتری پیدا کردند و عمرشان طولانی‌تر شد، این امر ممکن شد.

لغت توريسمتوریسم (Tourism) از كلمهکلمه تور (‏Tour) به معنايمعنای گشتن اخذ شده كهکه ريشهریشه در لغت لاتينلاتین Tourns به معنايمعنای دور زدن، رفت و برگشت بينبین مبدأ و مقصد و چرخش دارد كهکه از يونانيیونانی به اسپانيا،اسپانیا، [[فرانسه]] و در نهايتنهایت به انگليسانگلیس راه يافته استیافته‌است. در گذشته به گردشگران سیاح نیز گفته می‌شد که در اصل واژه‌ای عربی برگرفته از فعل سیاحت بوده‌است.

درسال ۱۹۵۰ جهان تنها حدود ۲۵ میلیون توریست را به خود دیده بود اما در سال ۲۰۰۷ این آمار به ۸۲۵ میلیون نفر در سال رسید و در سال ۲۰۱۷ در مجموع ۱ میلیارد ۳۲۳ میلیون نفر توریست‌توریست برای بازدید از مقاصد تاریخی، طبیعی و گردشی سایر کشورها خاک کشور خود را ترک کردند و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۳۰ جهان بیش از ۱.۸۱٫۸ میلیارد گردشگر داشته باشد که این نشان از چشم اندازچشم‌انداز بسیار روشن این صنعت در جهان دارد. صنعت گردشگری در چهارپنجم کشورهای جهان، یعنی در بیش از ۱۵۰ کشور، یکی از ۵ منبع اصلی کسب ارز خارجی است و در بیش از ۸۰ کشور، رتبه­ اول را به ‌خودخود اختصاص می­دهدمیدهد. در این میان کشورهای در حال توسعه نیز از مزایای این صنعت بی‌نصیب نمانده ­اند، چنان­کهچنان‌که در اکثریت قاطع کشورهای در حال توسعه به جز برخی کشورها همچون ایران، گردشگری یکی از منابع اصلی درآمد و در یک­سومیکسوم کشورهای فقیر عمده­ ترینعمده‌ترین منبع درآمد بوده است بوده‌است. توسعه‌توسعه صنعت گردشگری برای کشورهای درحال توسعه که با معضلاتی چون نرخ بالای بیکاری، چهره بین المللیبین‌المللی مخدوش، محدودیت منابع ارزی و اقتصاد تک محصولی عمدتاعمدتاً نفتی مواجهند، از اهمیت فراوانی برخوردار است. <ref>https://media.unwto.org/content/infographics29/11/1394{{پیوند مرده|date=نوامبر ۲۰۱۹ |bot=InternetArchiveBot }}</ref>

به عمل و فرایند گذران وقت در خارج از خانه که به منظور تفریح، آرامش و لذت انجام شود و هدف کسب درآمد و اشتغال در آن مطرح نباشد، گردشگری و به افراد شامل این تعریف، گردشگر گفته می‌شود. گردشگری محصولی از تمهیدات اجتماعی جامعه مدرن است که از قرن 17۱۷ به دنبال پیدایش طبقه متوسط، به طوربه‌طور گسترده در اروپای غربی آغاز شده استشده‌است. البته گردشگری با هدف زیارت پیشینه به مراتب قدیمی تری دارد اما سایر انواع گردشگری را می‌توان حاصل توسعه جوامع مدرن دانست.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=گردشگری کشاورزی چیست؟|نشانی=https://ecomotive.ir/1398/08/18/agricultural-tourism/|وبگاه=مجله کسب و کار و آموزش راه اندازی استارتاپ|تاریخ=1398-08-18|بازبینی=2019-11-27|کد زبان=fa-IR}}</ref>

این‌گونه از گردشگری که گردشگری میراث نیز نامیده می‌شود و به بازدید از موزه‌ها، مکان‌ها و ابنیه تاریخی می‌پردازد، امروزه بخش عمدهای از گردشگری را به خود اختصاص داده استداده‌است. ایران به دلیل دارا بودن هزاران ابنیه باارزش تاریخی (یک‌میلیون و دویست) در این زمینه می‌تواند بسیار موفق باشد. گردشگری تاریخی_فرهنگی نوعی از گردشگری است که برای شناخت تمدن، فرهنگ، آداب‌ورسوم و سنت‌های یک گروه، جامعه، شهر یا یک کشور از طریق بازدید بناهای باستانی و معماری دوره‌های مختلف تاریخی، موزه‌ها و شرکت در جشنواره‌های هنری انجام می‌شود (یغفوری و همکاران، 1392۱۳۹۲). گردشگری فرهنگی خواهان آشنایی بافرهنگ مناطق مختلف و کاوش در چشم‌اندازهای فرهنگی جوامع انسانی و درک آن‌هاست. امروزه، آثار باستانی و تاریخی جاذبه‌های فرهنگی از عوامل مهم در جذب گردشگری است. چراکه آثار باستانی و کهن هر جامعه‌ای معرف فرهنگ خاص همان کشور و دارای ویژگی‌ها و ارزش‌های درخور توجه همان مملکت و مرزوبوم است. این آثار دارای ارزش‌های معنوی بسیار زیاد برای آن قوم و جاذبه‌ای برای دیگران است و در نتیجه باعث جلب و جذب دیگران برای بازدید و شناخت آن جاذبه‌ها و آثار می‌شود (ساعی و همکاران، 1389۱۳۸۹). این نوع جهانگردی برای آشنایی با میراث‌های هنری، فرهنگی، آداب‌ورسوم و بناهای تاریخی با اهداف گوناگون ازجمله آموزشی و پژوهشی صورت می‌گیرد، اطلاق می‌گردد (شمس، امینی، 1388۱۳۸۸). با توجه به این تعاریف بافت‌های تاریخی بستری مناسب جهت برآورده شدن بسیاری از اهداف گردشگری با تأکید بر گردشگری تاریخی_فرهنگی می‌باشند. آشنایی با کالبد، معنا و فعالیت‌های درون بافت‌های تاریخی به‌عنوان کلیتی جامع بوده که هم‌زمان آشنایی با میراث‌های فرهنگی، هنری و تاریخی را میسر می‌سازد. گردشگری فرهنگی نیز، بخش مهمی از تقاضای جهانی گردشگری را تشکیل می‌دهد. طبق آمار سازمان جهانی گردشگری ۳۷ درصد گردشگری بین‌المللی باانگیزه فرهنگی انجام می‌شود و این تقاضا در حال افزایش است. گردشگری فرهنگی یک تجربه‌آموزشی و تفریحی است که هنر را با میراث اجتماعی، طبیعی و تاریخی در هم می‌آمیزد و مردم را دربارهٔ جنبه‌های اجرایی، هنری، معماری و تاریخی یک مکان خاص آموزش می‌دهد. بازدیدکننده‌ها به‌وسیله مردم از ظواهر جامعه میزبان به‌صورت کامل به هیجان درمی‌آیند، این هیجان به‌وسیله آثار هنری تاریخی، علمی، سبک زندگی یا میراثی است که از طرف جامعه میزبان، منطقه، گروه یا مؤسسات مطرح می‌شود (افخمی، 1386۱۳۸۶). ازنظر فنی گردشگری فرهنگی شامل حرکت انسان برای دیدن جاذبه-های فرهنگی خاص همچون مکان‌های میراث‌های فرهنگی، نشانه‌های زیباشناختی و فرهنگی، هنرها و نمایش‌ها که در خارج از مکان معمولی سکونت قرار دارد می‌شود (پاپلی یزدی، سقایی، 1385۱۳۸۵).

گردشگری انتظار (Expectation Tourism) نوعی از گردشگری است که در سال 2017۲۰۱۷ میلادی به روش علمی شناسایی و معرفی شده استشده‌است. البته این نوع گردشگری از سده هایسده‌های قبل نیز در نقاط مختلف جهان رواج داشته استداشته‌است. در این نوع گردشگری بازدید کنندگآن به نقاط و مکانهایی مسافرت میکنندمی‌کنند که معتقد هستند ناجی بشریت ارتباطی با آن نقاط داشته و یا دارد. این اصطلاح برای اولین بار در مقاله ای به همین عنوان در نشریه

de la Société Royale des Sciences de Liège, Vol. 86, special editio n,n20187,p. 919

در بلژیک معرفی گردیده استگردیده‌است.

برخی معتقدند، مناطقی زیادی در [[ایران]] مانند [[لرستان]] ظرفیت مناسبی برای توسعه گردشگری زمستانی دارند.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی =http://yaftenews.ir/notes/social/2797-alexa-google-yahoo535.html|عنوان = ۲۳۰گردشگری زمستانیِ لرستان یخ زده استزده‌است! + تصاویر | ناشر =خبرگزاری یافته |تاریخ =16 دی 1392|تاریخ بازدید =2 آبان 1393|زبان=فارسی}}</ref>

* مسجد و آرامگاه بی‌بی هیبت «خواهر [[امام رضا]]» واقع در شهر باکو

* «مسافرت نیاشناسی» (که آن را مسافرت نسب شناسینسب‌شناسی) هم می‌گویند و هدف از آن سفر به دیار آبا و اجدادی و زادگاه نیاکان و گاهی آشنا شدن با فامیل است.

* «مسافرت تک نفره» که به سفر یک نفرهیک‌نفره اطلاق می‌شود.

اخیرااخیراً بعضی از شرکت‌های ایرانی اقدام به ارائه خدمات راهنمایی و پرداخت تورهای گردشی و مکان‌های تفریحی خارجی را در ایران انجام می‌دهند.<ref>[https://www.20payment.com/hotel پرداخت تور و مکان هایمکان‌های گردشی خارجی در ایران]، 20 پیمنت.</ref>

----امروزه در بازارهای بزرگ و سنتی گردشگر فرست، مردم تمایل دارند به جای "«گردشگر"» خود را "«مسافر"» بپندارند. آن‌ها در تجارب تعطیلاتی خود به دنبال فرصتی برای غوطه ور شدن در یک فرهنگ، درک محیط انسانی و فیزیکی مقصد و نیز کامیابی خود از تعطیلاتشان هستند.

سازمان جهانی جهانگردی گردشگری پایدار را این‌گونه تعریف می‌کند «گردشگری ای پایدار است که هم‌زمان با حفظ و افزایش فرصتها برای آینده نیازهای مناطق میزبان و گردشگران حاضر در آن منطقه را فراهم کند. در گردشگريگردشگری پايدار،پایدار، منافع جوامع ميزبانمیزبان و حمايتحمایت از ذخايرذخایر ميراثمیراث به نفع نسلهاينسلهای آيندهآینده مورد تاكيدتأکید قرار گرفته استگرفته‌است و شش اصل به عنوان اصول منشور گردشگريگردشگری فرهنگيفرهنگی مطرح گرديدهگردیده كهکه عبارتند از:

----طبق آمار سازمان گردشگری ملل متحد UNWTO قاره اروپا در سال ۲۰۱۷ با ۶۷۱ میلیون نفر گردشگر بین‌المللی و درآمد ۴۵۰ میلیارد دلاری رتبه نخست جهان را کسب کرده استکرده‌است. قاره آمریکا با ۲۰۷ میلیون نفر گردشگر و درآمد ۳۱۳ میلارد دلاری رتبه دوم، آسیاپاسیفیک با ۳۲۴ میلیون گردشگر و ۳۷۱ میلیارد دلار درآمد رتبه سوم، آفریقا با 63۶۳ میلیون گردشگر و 33۳۳ میلیارد دلار درآمد رتبه چهارم و خاورمیانه ۵۸ میلیون گردشگر در سال و درآمد ۵۸ میلیارد دلار در رتبه آخر جهان قرار دارد. <ref>http://people.unica.it/carlamassidda/files/2017/06/UNWTO_Tourism-Highlights_2017.pdf</ref>