سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
به نسخهٔ 27915299 ویرایش Telluride برگردانده شد: فاقد منبع. (توینکل) برچسب: خنثیسازی |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱:
{{coord|۳۵|۴۶|۵۴٫۶۹|N|۵۱|۲۴|۴۱٫۲۸|E|region:IR|display=title}}
{{Infobox broadcasting network
سطر ۱۶ ⟵ ۱۵:
|website=http://www.irib.ir/
}}
'''سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران''' (کوتهنوشت [[زبان انگلیسی|انگلیسی]]: {{کوتهنوشت|IRIB|Islamic Republic of Iran Broadcasting}}) سازمانی [[رسانه]]ای است که تنها متولی قانونی پخش برنامههای [[رادیو]]یی و [[تلویزیون]]ی در [[جمهوری اسلامی ایران]] است.<ref name="FAS"/>
بر اساس [[قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران]]، رئیس صدا و سیما توسط [[رهبر ایران]] انتخاب میشود. این سازمان که پیش از [[انقلاب ۱۳۵۷]] [[سازمان رادیو و تلویزیون ملی ایران]] نامیده میشد، آنزمان هم به شکل حکومتی اداره میشد. تعداد کارکنان این سازمان در سراسر کشور تا اواخر سال ۱۳۹۵ در حدود ۵۰۰۰۰ نفر تخمین زده شدهاست.<ref name="FAS">{{پک/بن|ک=Structure of Iran's State-Run TV IRIB|رف=FAS|زبان=en}}</ref>
از بسیاری جنبهها، صدا و سیما قدرتمندترین، فراگیرترین و پرنفوذترین [[رسانه خبری]] و نهاد [[آموزشی]]–[[فرهنگی]] در [[ایران]] بهشمار میرود که مهمترین استراتژی آن ترویج [[آمریکا ستیزی]] از راه تولید سریال و مستندات سفارشی جذاب و ایجاد حس تنفر نسبت به [[غرب]] در بین مردم می باشد.
صدا و سیما آشکارا به حمایت رسانهای از [[اسلام]] و حکومت جمهوری اسلامی میپردازد؛<ref name=":2">{{یادکرد خبر|کوشش=صدای آمریکا|عنوان=استقبال کاربران برای تحریم صدا و سیما از سوی آمریکا با هشتگ BanIRIB|نشانی=https://ir.voanews.com/a/iran-ban-irib-/4194479.html|زبان=fa|تاریخ بازبینی=2018-04-17}}</ref> عملکرد این سازمان توسط ایرانیان مورد انتقاد واقع شده و برخی آن را «دستگاه تولید دروغ» نامیدهاند.<ref name=":0">{{یادکرد خبر|کوشش=ار. اف. ای - RFI|تاریخ=2018-01-05|عنوان=چرا «صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران» در نظر بسیاری از مردم این کشور «دستگاه تولید دروغ» نام گرفتهاست؟|پیوند بایگانی=https://web.archive.org/web/20180417130327/http://fa.rfi.fr/%DA%86%D8%B1%D8%A7-%C2%AB%D8%B5%D8%AF%D8%A7-%D9%88-%D8%B3%DB%8C%D9%85%D8%A7%DB%8C-%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%C2%BB-%D8%AF%D8%B1-%D9%86%D8%B8%D8%B1-%D8%A8%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85-%D8%A7%DB%8C%D9%86-%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1-%C2%AB%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%AA%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%AF-%D8%AF%D8%B1%D9%88%D8%BA%C2%BB-%D9%86%D8%A7%D9%85-%DA%AF%D8%B1%D9%81%D8%AA%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%9F-20180105/%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86|نشانی=http://fa.rfi.fr/چرا-«صدا-و-سیمای-جمهوری-اسلامی-ایران»-در-نظر-بسیاری-از-مردم-این-کشور-«دستگاه-تولید-دروغ»-نام-گرفته-است؟-20180105/ایران|ناشر=|زبان=fa-IR|doi=|تاریخ بازدید=|تاریخ بازبینی=2018-04-17|تاریخ بایگانی=۱۷ آوریل ۲۰۱۸|dead-url=no}}</ref> مسئول بخش ایران و افغانستان در سازمان [[گزارشگران بدون مرز]]، اعلام کرد رسانههایی نظیر صدا و سیما تنها در چند کشور دیگر از جمله [[چین]] و [[کره شمالی]] وجود دارند.<ref name=":0" />
این سازمان علاوه بر تملک و کنترل رادیو و تلویزیون، مالک شرکت فیلمسازی [[سیما فیلم]] است، جشنوارههای فیلم، موسیقی و هنری برگزار میکند، کتاب، روزنامه و مجله منتشر میکند و از [[دانشگاه صدا و سیما]] به عنوان یک بازوی آموزشی، بهره میگیرد.<ref>{{پک|Kamalipour|ک=Iran Today: Life in the Islamic Republic|ف=Historical Evolution of Broadcasting|رف=Kamalipour|زبان=en}}</ref> فعالیتهای صدا و سیما به مرزهای ایران محدود نیست و در کشورهای مختلف جهان دارای تشکیلات است.<ref>{{پک|Kamalipour|ک=Iran Today: Life in the Islamic Republic|ف=Historical Evolution of Broadcasting|رف=Kamalipour|زبان=en}}</ref>
این سازمان اهمیت ویژهای در جمهوری اسلامی ایران دارد و در سال ۱۳۹۸، بودجه دولتی این سازمان به تنهایی حدود ۲ تریلیون تومان بوده است.<ref>{{یادکرد خبر|عنوان=بودجه ۹۸؛ سهم نهادهای مذهبی و تبلیغاتی ۱۳ برابر محیط زیست است|نشانی=https://www.bbc.com/persian/iran-features-46716263|تاریخ=2018-12-30|تاریخ بازبینی=2020-01-18|زبان=en-GB}}</ref> [[سید علی خامنهای]]، رهبر انقلاب ایران نیز صدا و سیما را "عمدهترین مرکز هدایت فکری" دانسته است.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=khamenei|کد زبان=fa|تاریخ=|وبگاه=|نشانی=http://farsi.khamenei.ir/print-content?id=9694|عنوان=بیانات رهبری در دیدار هنرمندان و دستاندرکاران صداوسیما}}</ref>
== پیشینه ==
=== پیش از انقلاب ===
در [[۴ اردیبهشت]] [[۱۳۱۹ (خورشیدی)|۱۳۱۹]]، رادیو ایران رسماً توسط [[محمدرضا پهلوی]] –ولیعهد وقت ایران– افتتاح گردید و [[عیسی صدیق]] نخستین رئیس آن بود.<ref>{{پک|Sreberny-Mohammadi|Mohammadi|ک=Encyclopædia Iranica|رف=Iranica|زبان=en}}</ref> رادیو روزی ۵ ساعت برنامه داشت و برنامههایی نظیر اخبار داخلی و خارجی، موسیقی سنتی ایرانی و غربی، بحثهای مذهبی و ورزشی و همچنین اقتصادی و سیاسی پخش میکرد.<ref>{{پک|Sreberny-Mohammadi|Mohammadi|ک=Encyclopædia Iranica|رف=Iranica|زبان=en}}</ref> بنا بر تخمین [[مرکز آمار ایران]]، در سال ۱۳۵۵ حدود ۷۶٪ جمعیت شهری و ۴۵٪ جمعیت روستایی به رادیو دسترسی داشتند.<ref>{{پک|Sreberny-Mohammadi|Mohammadi|ک=Encyclopædia Iranica|رف=Iranica|زبان=en}}</ref>
سطر ۴۱ ⟵ ۳۵:
در بحبوحهٔ ناآرامیهای [[انقلاب ۱۳۵۷ ایران|انقلاب ۱۳۵۷]] و زمانی که [[غلامرضا ازهاری|ارتشبد ازهاری]] نخستوزیر ایران شد، [[تورج فرازمند]] به ریاست [[سازمان رادیو و تلویزیون ملی ایران]] پس از [[رضا قطبی]] برگزیده شد.<ref>[http://www.bbc.com/persian/arts/2016/06/160608_l13_tooraj_farazmand تورج و ایرج؛ فرازمند از نگاه پزشکزاد]، ''بیبیسی فارسی''</ref>
=== پس از انقلاب ===
این سازمان پس از انقلاب ۱۳۵۷ به شدت گسترش یافت و علاوه بر شبکههای داخلی و جهانی صدا و سیما، از بیش از صد پایگاه اطلاع رسانی الکترونیک و رسانهای نوشتاری نیز بهره میبرد.<ref name=":3">{{یادکرد وب|عنوان=آشنایی با سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران|نشانی=https://www.hamshahrionline.ir/news/101916/آشنایی-با-سازمان-صدا-و-سیمای-جمهوری-اسلامی-ایران|وبگاه=همشهری آنلاین|تاریخ=2010-02-22|بازبینی=2020-01-18|کد زبان=fa}}</ref> [[کنگره آمریکا]] در تاریخ فوریه ۲۰۱۳ (میلادی)، صدا و سیمای ایران را به دلیل ارسال امواج [[پارازیت ماهوارهای|پارازیت]] بر روی امواج ماهواره، مشمول تحریم اعلام کرد. به موجب لغو ارسال پارازیت از سوی ایران بر روی امواج ماهواره به صورت کلی، کنگره آمریکا، این مصوبه را در فوریه ۲۰۱۴ (میلادی) به حالت تعلیق درآورد.<ref>[http://www.dw.de/کمپین-بینالمللی-حقوق-بشر-برای-ایران-خواستار-ادامه-تحریم-صداوسیما-شد/a-17810611 کمپین بینالمللی حقوق بشر برای ایران" خواستار ادامه تحریم صداوسیما شد] ''دویچهوله فارسی''</ref>
بودجه سازمان صدا و سیما در لایحه بودجه سال ۱۳۹۷ حدود ۴۰۰۰ میلیارد تومان پیشبینی شده، این در حالی است که بنا به گفته دکتر علیعسگری، رئیس این سازمان، فقط بودجه شبکهای مانند بیبیسی به بیش از ۶۰۰۰ میلیارد تومان میرسد و سازمان برای اداره ۶۲ شبکه تلویزیونی و ۸۳ شبکه رادیویی، نیاز به بودجهٔ بیشتری دارد.<ref>http://www.asriran.com/fa/news/526221/رییس-صدا-و-سیما-بودجه-صدا-و-سیما-۴-هزار-میلیاد-تومان-و-بودجه-بی-بی-سی-فارسی-۶-هزار-میلیارد-تومان-۱۸۵-میلیارد-تومان-حقوق-کارکنان-صدا-و-سیما-نامه-به-رهبری-برای-افزایش-بودجه</ref><ref>{{یادکرد وب|نویسنده=رادیو فردا|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=www.radiofarda.com/a/f4_parazit_iran_use_excessive/26762480.html|نشانی=|عنوان=}}</ref>
=== نشان ===
<gallery mode="packed">
پرونده:National Iranian Radio & Television.jpg|نشان سازمان رادیو و تلویزیون ملی ایران
پرونده:IRIB Logo.svg|نشان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران
</gallery>
==== نشان سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران ====
نشان صدا و سیما شامل [[نشان جمهوری اسلامی ایران]] در رأس و دو نوشتهٔ «لا» به [[زبان عربی|عربی]] است که در طراحی آن از المانهای [[شیعه|شیعی]] استفاده شدهاست. زمانی که این آرم در اوایل انقلاب طراحی شد، نمادی از «نه گفتن» به [[شرق]] و [[جهان غرب|غرب]] (''نه شرقی، نه غربی، جمهوری اسلامی'') و بهطور خاص [[ایالات متحدهٔ آمریکا]] و [[اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی]] بود. این دو ''لا'' در وسط به شکل یک شبکه به یکدیگر میرسند و در محل تلاقی آنها نماد [[چشم]] قرار دارد. در زیر نماد، عبارت ''صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران'' با [[خط نستعلیق]] نوشته شدهاست.<ref name="FAS"/>
=== مدیریت ===
بر اساس اصل یکصد و هفتاد و پنجم [[قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران|قانون اساسی]] نظام [[جمهوری اسلامی ایران]] رئیس صدا و سیمای ایران مستقیماً توسط [[رهبر ایران|رهبر]] [[جمهوری اسلامی]] منصوب میشود. مدت ریاست این فرد منصوب بهطور سنتی ۵ ساله است و در پایان هر دوره میتواند از سوی رهبر ایران یک بار تمدید شود. [[شورای نظارت بر صدا و سیما]] نیز نهادی متشکل از نمایندگان قوای سهگانه کشور است که بر فعالیت این سازمان نظارت دارند.
{| class="wikitable"
سطر ۵۸ ⟵ ۶۰:
! تعیینکننده
|-
|
| rowspan="2
| ۲۳ بهمن ۱۳۵۷<ref name="rch">{{یادکرد دانشنامه|نام خانوادگی۱=کلانتری|نام۱=محبوبه|نام خانوادگی۲=قدسیزاده|نام۲=پروین|نام ویراستار=غلامعلی|نام خانوادگی ویراستار=حداد عادل|پیوند ویراستار=غلامعلی حداد عادل|مدخل=رادیو و تلویزیون: ۱.ایران|دانشنامه=[[دانشنامه جهان اسلام]]|پیوند مدخل=http://rch.ac.ir/article/Details?id=13596|جلد=۱۹|سال=۱۳۹۳|صفحات=|ناشر=[[بنیاد دائرةالمعارف اسلامی]]|مکان=[[تهران]]|شابک=۹۷۸-۶۰۰-۴۴۷۰۲۰-۹}}</ref>
| ؟
| rowspan="2
|-
! ۱
| ؟
| ۱۵ آذر ۱۳۵۸<ref name="rch" />
|-
! –
|
| ۱۵ آذر ۱۳۵۸<ref name="rch" />
| ۱۳ اسفند ۱۳۵۸<ref name="rch" />
|
|-
! –
|
| ۱۳ اسفند ۱۳۵۸<ref name="rch" />
| ۲۳ اردیبهشت ۱۳۵۹<ref name="rch" />
| rowspan="2
|-
! ۲
|
| ۲۴ اردیبهشت ۱۳۵۹<ref>{{یادکرد ژورنال |عنوان=تقی فراحی مدیرعامل صدا و سیما شد |ژورنال=[[اطلاعات (روزنامه)|روزنامه اطلاعات]] |مکان=[[تهران]] |ناشر=[[مؤسسه اطلاعات]] |تاریخ=۲۵ اردیبهشت ۱۳۵۹ |پیوند=https://www.farsnews.com/news/13920223001460/توقیف-روزنامههای-اهانتکننده-به-امام}}</ref>
| تابستان ۱۳۵۹<ref>{{یادکرد ژورنال |عنوان=استعفای مدیر عامل صدا و سیما پذیرفته نشد |ژورنال=[[اطلاعات (روزنامه)|روزنامه اطلاعات]] |مکان=[[تهران]] |ناشر=[[مؤسسه اطلاعات]] |تاریخ=۲۹ خرداد ۱۳۵۹ |پیوند=https://www.farsnews.com/news/13920329000162/پس-لرزه-های-یک-افشاگری-مشکوک}}</ref>
|-
|
|
| تابستان ۱۳۵۹
| ۱۶ آبان ۱۳۵۹<ref name="08-16" />
| ؟
|-
| rowspan="2
|
| rowspan="2" | ۱۶ آبان ۱۳۵۹<ref name="08-16">{{یادکرد ژورنال |عنوان=معرفی سرپرستان جدید صداوسیما |ژورنال=[[اطلاعات (روزنامه)|روزنامه اطلاعات]] |مکان=[[تهران]] |ناشر=[[مؤسسه اطلاعات]] |تاریخ=۱۷ آبان ۱۳۵۹ |پیوند=https://www.farsnews.com/news/13920815001680/بهزاد-نبوی-تحریم-اثری-بر-ملت-ما-نداشت}}</ref>
| rowspan="2" | پاییز ۱۳۵۹
| rowspan="2
|-
|
|-
! ۳
|
| ۲۵ بهمن ۱۳۵۹<ref>{{یادکرد ژورنال |عنوان=علی لاریجانی مدیرعامل صدا و سیما شد |ژورنال=[[کیهان (روزنامه)|روزنامه کیهان]] |مکان=[[تهران]] |ناشر=[[مؤسسه کیهان]] |تاریخ=۲۶ بهمن ۱۳۵۹ |پیوند=http://www.farsnews.com/news/13921124000914/سخنان-بهزاد-نبوی-در-کنفرانس-غیر-متعهدها}}</ref>
| تیر ۱۳۶۰<ref name="rch" />
| rowspan="3
|-
! ۴
|
| ۱۵ مرداد ۱۳۶۰<ref>{{یادکرد ژورنال |عنوان=با استعفای لاریجانی، محمد هاشمی جایگزین وی شد |ژورنال=[[اطلاعات (روزنامه)|روزنامه اطلاعات]] |مکان=[[تهران]] |ناشر=[[مؤسسه اطلاعات]] |تاریخ=۱۵ مرداد ۱۳۶۰ |پیوند=http://www.farsnews.com/news/13930514001446/هاشمی-جایگزین-لاریجانی}}</ref>
| ۲۹ تیر ۱۳۶۲<ref>{{یادکرد خبر |نشانی=https://www.mashreghnews.ir/news/752872/علت-استعفای-اجباری-روحانی-چه-بود |عنوان=علت استعفای اجباری روحانی چه بود؟ |ناشر=[[مشرقنیوز]] |تاریخ=۱ مرداد ۱۳۹۶ |id=۷۵۲۸۷۲}}</ref>
|-
|
|
| ۳۰ تیر ۱۳۶۲
| ۱ مرداد ۱۳۶۲
|-
|
| rowspan="2
| ۱ مرداد ۱۳۶۲<ref>{{یادکرد ژورنال |عنوان=محمد هاشمی سرپرست صدا و سیما شد |ژورنال=[[اطلاعات (روزنامه)|روزنامه اطلاعات]] |مکان=[[تهران]] |ناشر=[[مؤسسه اطلاعات]] |تاریخ=۱ مرداد ۱۳۶۲ |پیوند=https://www.farsnews.com/news/13950430000004/هشدار-آیت-الله-صانعی-به-محتکران-و-گرانفروشان}}</ref>
| ۱۸ دی ۱۳۶۲
|
|-
!
| ۱۸ دی ۱۳۶۲<ref>{{یادکرد ژورنال |عنوان=محمد هاشمی مدیرعامل سازمان صدا و سیما شد |ژورنال=[[جمهوری اسلامی (روزنامه)|روزنامه جمهوری اسلامی]] |تاریخ=۱۸ دی ۱۳۶۲ |پیوند=https://www.farsnews.com/news/13951017000875/حمله-وحشیانه-اشغالگران-به-شهر-صیدای-لبنان}}</ref>
| ۲ شهریور ۱۳۶۸
|
|-
! ردیف
سطر ۱۳۲ ⟵ ۱۳۴:
! تعیینکننده
|-
!
|
| ۲ شهریور ۱۳۶۸
| ۲۴ بهمن ۱۳۷۲
| rowspan="5
|-
!
|
| ۲۴ بهمن ۱۳۷۲
| ۳ خرداد ۱۳۸۳
|-
! ۵
|
| ۳ خرداد ۱۳۸۳
| ۱۷ آبان ۱۳۹۳
|-
! ۶
|
| ۱۷ آبان ۱۳۹۳
| ۲۲ اردیبهشت ۱۳۹۵
|-
! ۷
|
| ۲۲ اردیبهشت ۱۳۹۵
|
|}
=== مکان و مراکز ===
[[پرونده:IRIB east gate 2.JPG|بندانگشتی|ساختمان اداری صدا و سیما در خیابان ولیعصر، تهران|جایگزین=]]
محل ساختمان مرکزی صدا و سیما در [[خیابان ولیعصر]] [[تهران]] نرسیده به چهارراه [[پارکوی (چهارراه)|پارکوی]] و در محدودهای است که اصطلاحاً جامجم خوانده میشود. اراضی سازمان صدا و سیما در این منطقه جزو مرغوبترین اراضی در شمال شهر «روبروی منطقه امانیه» تهران محسوب میشود. ساختمان [[شبکه دو]] سیما نیز در میدان آرژانتین قرار دارد. البته دفاتر و استودیوهای دیگری به صورت ثابت و سیار در مناطق مختلف ایران فعالیت میکنند.
صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران دارای مراکز استانی زیر میباشد:
{{چندستونه|۵}}
سطر ۲۵۲ ⟵ ۲۲۵:
# [[قاهره]]
# [[توکیو]]
{{پایان چندستونه}}<br />
== اندیشه سازمانی و عملکرد ==
صدا و سیما آشکارا به حمایت رسانهای از [[اسلام]] و [[نظام جمهوری اسلامی ایران|حکومت جمهوری اسلامی]] میپردازد؛<ref name=":2" /> عملکرد این سازمان توسط ایرانیان مورد انتقاد واقع شده و برخی آن را «دستگاه تولید دروغ» نامیدهاند.<ref name=":0" /> مسئول بخش ایران و افغانستان در سازمان [[گزارشگران بدون مرز]]، اعلام کرد رسانههایی نظیر صدا و سیما تنها در چند کشور دیگر از جمله [[چین]] و [[کره شمالی]] وجود دارند.<ref name=":0" />
=== ترویج خشونت علیه دگراندیشان و مخالفان نظام ===
در تولیدات این سازمان، مشاهده شده که بر شکنجه و زجرکشکردن مخالفان نظام تاکید شدهاست.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=رادیو تلویزیون حکومتی ایران و "کارشناسان" آن {{!}} DW {{!}} 14.01.2020|نشانی=https://www.dw.com/fa-ir/%D8%B1%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D9%88-%D8%AA%D9%84%D9%88%DB%8C%D8%B2%DB%8C%D9%88%D9%86-%D8%AD%DA%A9%D9%88%D9%85%D8%AA%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%88-%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86-%D8%A2%D9%86/a-52000654|وبگاه=DW.COM|بازبینی=2020-01-18|کد زبان=fa-IR|نام=Deutsche|نام خانوادگی=Welle (www.dw.com)}}</ref> در سال ۱۳۹۸، یک مجری این سازمان در برنامه زنده اعلام کرد که ایرانیان به زندگی "سلحشورانه" احتیاج دارند و نیاز است مردم ایران "حماسی" و "جهادی" زندگی کنند. وی همچنین اعلام کرد که هریک از مردم که اعتقاد ندارند، باید ایران را ترک کنند. [[مهناز افشار]]، هنرپیشه ایرانی در پاسخ به این اظهارات گفت: «میدونی از کِی آسمون ایران خونین شد؟ از وقتی که شما فکر کردی ایران فقط سهم شماست و هرکی غیر شماست باید بره یا بمیره. اما اشتباه میکنی عزیزم! ایران مال همه ماست حتی شما»<ref>{{یادکرد خبر|عنوان=زینب ابوطالبی؛ واکنشها به اظهارات جنجالبرانگیز مجری تلویزیون ایران|نشانی=https://www.bbc.com/persian/iran-51091185|تاریخ=2020-01-14|تاریخ بازبینی=2020-01-18|زبان=en-GB}}</ref>
=== توهینهای جنسی ===
در سال ۱۳۹۸، در یکی از برنامههای صدا و سیما، خطاب به [[رخشان بنیاعتماد|رخشان بنی اعتماد]] کارگردان سرشناس ایرانی و فرزند دخترش، این جملات بیان شدند: «خانمی که میای فراخوان میزنی، میدونی دست امثال عبدالمالک ریگی به تو و دخترت و کَسوکارت میرسید [''چی میشد'']؟ شاید هم خوشت میاومد، شاید هم دوست داشتی». البته بعدها آن شخص توهین جنسی را تکذیب کرد. برخی از مدافعان حضور نظامی ایران در منطقه در صدا و سیما از منتقدین این کار به عنوان: «بیغیرت هایی که مشکلی با ورود داعش به کشور و تجاوز به نوامیس ندارند» و لفظهای مشابه یاد کردهاند.<ref>{{یادکرد خبر|عنوان='ادبیات تجاوز جنسی' در تریبون های حکومتی ایران|نشانی=https://www.bbc.com/persian/iran-features-51109966|تاریخ=2020-01-14|تاریخ بازبینی=2020-01-18|زبان=en-GB|نام=حسین|نام خانوادگی=باستانی}}</ref> همچنین در یکی از شبکههای استانی صدا و سیما، در یک برنامه گفته شد که نانوایان با کودکان رابطه جنسی برقرار میکنند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=www.dana.ir/news/1465375.html/%d8%a7%db%8c%d9%86-%d8%a8%d8%a7%d8%b1-%d8%aa%d9%88%d9%87%db%8c%d9%86-%d8%a8%d9%87-%da%a9%d9%88%d8%af%da%a9%d8%a7%d9%86-%d9%88-%d8%ae%d8%a8%d8%a7%d8%b2%d8%a7%d9%86-%d8%af%d8%b1-%d9%82%d8%a7%d9%84%d8%a8-%d8%af%db%8c%d8%a7%d9%84%d9%88%da%af-%d9%87%d8%a7%db%8c--%d8%b1%da%a9%db%8c%da%a9-%d8%ac%d9%86%d8%b3%db%8c--}}</ref>
=== مصاحبههای ساختگی ===
در سال ۱۳۹۸، اثبات شد که این سازمان برای ۲ بار مصاحبههای ساختگی پخش کردهاست. در این مصاحبهها نخست یکی از رانندههای صدا و سیما خود را به عنوان فردی که از تظاهرات مردم آسیب دیده است جا میزند و در برابر دوربین گریه میکند؛ کمی بعد، یکی از تصویربرداران قدیمی سازمان به عنوان شهروند در برابر دوربین قرار گرفته و از مسئولین [[پرواز شماره ۷۵۲ هواپیمایی بینالمللی اوکراین|هدف قرار گرفتن هواپیمای اوکراینی]] دفاع میکند.<ref>{{Citation|title=مصاحبهها|url=https://www.youtube.com/watch?v=u73BglXvZ84|accessdate=2020-01-18|language=fa-IR|archiveurl=http://web.archive.org/web/20200118144551/https://www.youtube.com/watch?v=u73BglXvZ84|archivedate=2020-01-18}}</ref>
=== زنان ===
==== استفاده از زنان ====
تلویزیون دولتی ایران در هنگام انتخابات، [[۲۲ بهمن]] و [[روز قدس]] از زنانی که دارای آرایشهای غلیظ هستند، در تأیید انقلاب و نظام مصاحبه پخش کرده است که این موضوع مورد نقد منتقدان واقع شده است.<ref>{{یادکرد وب|کد زبان=fa|تاریخ=۱۸ شهریور ۱۳۹۳|وبگاه=روزنامه جمهوری اسلامی|پیوند=http://www.jomhourieslami.com/1393/13930618/13930618_01_jomhori_islami_sar_magaleh_0001.html|عنوان=آقای رئیسجمهور، راه دیگر اینست|تاریخ بازبینی=2014-09-10}}</ref>
==== زنان در تبلیغات ====
در آگهیهای بازرگانی که از شبکههای صدا و سیما پخش میشوند، زنان معمولاً در نقشهای فرودست و خانهدار بوده و معمولاً فاقد توانایی کارشناسی و تحلیلی میباشند. کلیشههای جنسیتی به ضرر زنان، در بسیاری از آگهیهای تبلیغاتی صدا و سیما وجود دارند. به طور معمول، آنچه مربوط به خانه و آشپزخانه باشد، زنانه و آنچه که تأمینکننده نیازهای سرمایهای، بازرگانی، شغلی و هیجانی است، مردانه معرفی میشوند.<ref>{{Cite journal|last=کیانپور|first=مسعود|last2=اصلانی|first2=شهناز|date=2015-06-22|title=الگوی نمایش کلیشههای جنسیّتی در تبلیغات تلویزیونی سیما|url=http://jwsps.alzahra.ac.ir/article_2054.html|journal=مطالعات اجتماعی روان شناختی زنان|volume=13|issue=2|pages=171–202|doi=10.22051/jwsps.2015.2054|issn=2538-2926|archive-url=http://web.archive.org/web/20200118163022/http://jwsps.alzahra.ac.ir/article_2054.html|archive-date=2020-01-18|via=}}</ref>
==== خشونت علیه زنان ====
به گزارش بیبیسی، در یکی از برنامههای شبکه ۱ صدا و سیما، این سازمان به مشروعیتدهی و عادیسازی [[خشونت علیه زنان]] پرداخت که با واکنشهای فعالان حقوق زنان روبرو گردید.<ref>{{یادکرد خبر|عنوان=صداوسیما در سالی که گذشت، 'برنده باش' در دقیقه 'نود'|نشانی=https://www.bbc.com/persian/arts-47684637|تاریخ=2019-03-25|تاریخ بازبینی=2020-01-18|زبان=en-GB|نام=مریم|نام خانوادگی=زهدی}}</ref>
=== سانسور ===
==== سانسور در ورزش ====
صدا و سیمای ایران سابقه سانسور در مسابقات ورزشی داخلی و خارجی را دارد. بگونهای که موقع بازی تیم ملی والیبال ایران و آمریکا از سری مسابقات لیگ جهانی به هنگام پخش سرود ملی ایالات متحده، سرود این کشور سانسور و پخش زنده برنامه قطع شد.<ref>{{یادکرد خبر|نشانی=http://www.parsine.com/fa/news/244376/سانسور-سرود-ملی-آمریکا-در-صدا-و-سیما|عنوان=سانسور سرود ملی آمریکا در صدا و سیما}}</ref> پیشینه سانسور صدا و سیما با استفاده از ترفندهای جدید به مسابقات فوتبال در اسپانیا نیز کشیده شدهاست که با توجه به اسپانسری کشور آذربایجان از باشگاه آتلتیکومادرید در مسابقات فوتبال، این سازمان تبلیغات حاشیهای را که با نام آذربایجان پوشش داده میشود را عوض کرده و نام شرکتی ایرانی را در حوزه اینترنت تبلیغ میکند.<ref>{{یادکرد خبر|نشانی=http://www.mehrnews.com/news/2460820/تبلیغ-در-بازی-رئال-مادرید-به-کمک-فتوشاپ|عنوان=تبلیغ در بازی رئالمادرید به کمک فتوشاپ!}}</ref> اما مسئولین صدا و سیما منکر هرگونه سانسور در این زمینه شدهاند.<ref>{{یادکرد خبر|نشانی=http://www.asriran.com/fa/news/375323/شعبده-بازی-صداوسیما-پخش-تبلیغات-ایرانی-در-لیگ-فوتبال-اسپانیا-توضیحات-صداوسیما|عنوان=شعبده بازی صداوسیما: پخش تبلیغات ایرانی در لیگ فوتبال اسپانیا + توضیحات صداوسیما}}</ref>
در سال ۱۳۹۷ و در جریان یک برنامهٔ ورزشی، صدا و سیما اقدام به سانسور لوگوی یک باشگاه فوتبال کرد؛ این سازمان پستان [[گرگ]] مادهای را که در لوگوی [[باشگاه فوتبال آ.اس. رم]] وجود داشت را سانسور کرد و هیچگونه عذرخواهی برای این کار ارائه نداد.<ref>{{یادکرد خبر|کوشش=euronews|تاریخ=2018-04-05|عنوان=سانسور نشان باشگاه «آ.اس. رم» در صدا و سیمای ایران خبرساز شد|نشانی=http://fa.euronews.com/2018/04/05/censor-of-as-roma-logo-in-iran-state-tv-provoke-reaction-of-club-and-social-media-users|زبان=fa|تاریخ بازبینی=2018-04-17}}</ref> این اتفاق، باعث واکنش منفی گسترده در رسانههای ایتالیایی شد.<ref>{{یادکرد وب|تاریخ=2018-04-17|نشانی=https://web.archive.org/web/20180417132641/http://www.dw.com/fa-ir/بازتاب-پستان-گیت-صداوسیما-در-شبکههای-اجتماعی/g-43287069|عنوان=بازتاب ″پستان گیت صداوسیما″ در شبکههای اجتماعی {{!}} همه مطالب مدیا سنتر {{!}} DW {{!}} 06.04.2018|بازبینی=2018-04-17}}</ref> باشگاه آ.اس. رم نیز در چند پست توئیتری، به این سانسور واکنش نشان داد.<ref name=":1">{{یادکرد وب|تاریخ=2018-04-17|نشانی=https://web.archive.org/web/20180417132410/http://fa.euronews.com/2018/04/06/reaction-of-iranian-social-media-users-to-a-s-roma-logo-censored-in-iran-state-tv|عنوان=از گرگ با حجاب تا خانواده فوتبالی؛ واکنش کاربران به سانسور لوگوی آ.اس. رم {{!}} Euronews|بازبینی=2018-04-17}}</ref> این سانسور، توسط کاربران شبکههای اجتماعی به تمسخر گرفته شد و برخی کاربران گرگ موجود در لوگو را [[حجاب اسلامی|محجبه]] و اسلامی میکردند.<ref name=":1" />
== دیدگاهها دربارهٔ سازمان ==
* [[مجید محمدی]] در کتاب «سیمای اقتدارگرایی، تلویزیون دولتی ایران» به شرح موارد متعددی از انتقادات وارده بر صداوسیما میپردازد، از جمله؛ نقض گستردهٔ [[حقوق پدیدآورندگان]]، حضور بسیار کمرنگ ایرانیان [[اهل سنت]] در برنامههای تلویزیون، نادیده گرفتن [[فرهنگ]] مردم حاشیه کشور و محدود شدن حوزه فرهنگی این رسانه به فرهنگ مناطق مرکزی کشور، تحریک پارهفرهنگهای موجود در کشور با عنوان مقابله با [[تهاجم فرهنگی]]، دخالت گرایش سیاسی مدیریت صدا و سیما در برنامهها بهطوریکه آن را به رسانهٔ حزبی و ستاد انتخاباتی یک جناح سیاسی خاص تبدیل کردهاست، حضور در انواع مجامع و فیلمبرداری و پخش تصاویر افراد بدون رضایت آنها. سانسور برخی از اخبار مهم کشور؛ مانند [[قتلهای زنجیرهای ایران|قتلهای زنجیرهای]]، حضور دوربین تلویزیون در همه جا و تصویربرداری کامل از رخدادها و مراسمی که تقریباً هیچ تصویری از آنها پخش نمیشود؛ مانند فیلمبرداری کامل دادگاه [[روزنامه خرداد]] و [[حمله به کوی دانشگاه تهران (۱۸ تیر ۱۳۷۸)|ماجرای کوی دانشگاه]]. که مورد آخر شائبه فعالیت اطلاعاتی و استفادهٔ شخصی مدیران تلویزیون از منابع این سازمان را مطرح میکند.<ref>{{پک|محمدی|ص=۲۸–۸|زبان=fa|رف=محمدی}}</ref>
* [[حسن محدثی]] جامعهشناس ایرانی و استادیار، در برنامهای که به شکل زنده از صدا و سیما پخش میشد گفت «من هر بار به تلویزیون میآیم از سوی دانشجویان و همکاران دانشگاه مورد بازخواست قرار میگیرم که چرا در برنامۀ دستگاهی که رسالت آن تولید دروغ است شرکت میکنم». وی پس از آن که مجری میگوید «شما که این را باور ندارید؟»، پاسخ میدهد «اتفاقاً من معتقدم که صدا و سیما در قلمروی سیاسی بطور سیستماتیک دروغ میگوید».<ref>{{یادکرد وب|عنوان=فیلم {{!}} یک استاد دانشگاه روی آنتن زنده: صدا و سیما به طور سیستماتیک مدام دروغ میگوید|نشانی=https://www.khabaronline.ir/news/1328235/فیلم-یک-استاد-دانشگاه-روی-آنتن-زنده-صدا-و-سیما-به-طور-سیستماتیک|تاریخ=2019-12-06|بازبینی=2020-01-18|کد زبان=fa|نویسنده=}}</ref>
* [[سید روحالله خمینی|خمینی]]، رهبر انقلاب ۱۳۵۷ ایران، صدا و سیما را دانشگاه عمومی کشور دانسته است.<ref name=":3" />
* [[سید علی خامنهای]] در دیدار با دستاندرکاران صداوسیما: «امروز صدا و سیما نقش بسیار مهم و همچنین تکلیف بزرگی دارد. شما دوستان عزیز هم که یکی از حساسترین بخشهای صدا و سیما در دست شماست، نقش بسیار مهمی در حال و آیندهی کشورتان دارید. ما صدا و سیما را عمدهترین مرکز هدایت فکری میدانیم. اینکه امام گفتند دانشگاه بزرگ کشور است، نخواستند تعارف کنند؛ حقیقتاً همین جور است؛ یک دانشگاه بزرگ است.»<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=9694|وبگاه=farsi.khamenei.ir|بازبینی=2020-01-18|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|عنوان=دیدگاه رهبری پیرامون سازمان}}</ref>
* [[محمد سرافراز]] رئیس پیشین سازمان صدا و سیما، اعلام کرده است که در این سازمان فساد و زد و بند وجود داشته است. وی همچنین گفته است که دستگاههای امنیتی در کار او دخالت داشتهاند و فهرستی به او داده شده بود که "روشن و شفاف نبوده" و شامل چند هزار نفر میشده است.<ref name=":4">{{یادکرد خبر|عنوان=رئیس پیشین صدا و سیما: در سازمان 'فساد و زد و بند' بود|نشانی=https://www.bbc.com/persian/iran-features-47539961|تاریخ=2019-03-12|تاریخ بازبینی=2020-01-18|زبان=en-GB|نام=پوریا|نام خانوادگی=ماهرویان}}</ref>
== برنامهها ==
{{همچنین ببینید|فهرست مجموعههای تلویزیونی ایران}}
بنا بر گزارش سالانه سال ۱۳۸۴، صدا و سیما در این سال ۶۰٬۷۶۴ ساعت برنامه تلویزیونی تولید و ۱۷۵٬۷۵۶ ساعت پخش نمودهاست که ۷۳٪ آن تولید داخلی بودهاست. در این سال همچنین ۲۰۴٬۶۱۵ ساعت برنامه رادیویی تولید و ۲۶۸٬۳۷۳ ساعت پخش شدهاست که ۸۰٪ آن داخلی بودهاست. آمار پخش برنامه نسبت به سال پیش خود در تلویزیون ۴٪ و در رادیو ۵٪ افزایش نشان میدهد.<ref>{{پک|Semati|ک=Iran Today: Life in the Islamic Republic|ف=Broadcasting|رف=Semati|زبان=en}}</ref>
== فهرست شبکهها و مؤسسات وابسته ==
{{اصلی|فهرست شبکههای تلویزیونی صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران|فهرست شبکههای صدای جمهوری اسلامی ایران}}
برای دیدن فهرست شبکهها به: [[فهرست شبکههای تلویزیونی صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران]] و [[فهرست شبکههای صدای جمهوری اسلامی ایران]] مراجعه کنید.
=== مؤسسات وابسته ===
*[[انتشارات سروش]] که در سال ۱۳۵۴ تأسیس شده و نشریات [[سروش هفتگی]]، [[سروش کودکان]]، [[سروش نوجوان]]، [[سروش جوان]] و [[سروش بانوان]] را منتشر میکند.
*[[روزنامه جام جم]] ارگان رسمی صدا و سیما.
*[[خبرگزاری صدا و سیما]]، [[خبرگزاری]] وابسته به صدا و سیما که وظیفه تأمین بخشهای خبری تمام شبکههای رادیویی و تلویزیونی استانی، سراسری و برون مرزی به جز [[شبکه خبر سیمای جمهوری اسلامی ایران|شبکه خبر]]، [[شبکه العالم]]، [[شبکه الکوثر]]، [[شبکه سحر]] و [[پرس تی وی]] را برعهده دارد.
*[[سیما فیلم]]، شرکت تهیهکننده فیلم که برخی سریالهای پرهزینه تلویزیون نیز در آن تولید میشود.
*[[سیما چوب]]، شرکت تولیدکننده مبلمان که وظیفه ساخت برخی قطعات دکور برنامهها را بر عهده داشته و محصولات خود را در بازار آزاد نیز به فروش میرساند.
*[[ایران سیما]]، آرشیو اینترنتی برنامههای تلویزیونی صدا و سیما
*[[دانشگاه صدا و سیما]] که از طریق آزمون داخلی، آزمون سراسری و آزمون دانشگاه جامع در رشتههای مرتبط و مطلوب صدا و سیما در تهران و قم دانشجو میپذیرد.
*[[شرکت فرهنگی هنری صبا]] که به تولید انواع برنامههای انیمیشن برای صدا و سیما میپردازد.
*[[شرکت صوتی و تصویری سروش]] که به تهیه، پخش و فروش آلبومهای موسیقی و نسخههای خانگی مجموعهها و فیلمهای تولید شده در صدا و سیما میپردازد. این شرکت در تهران و مراکز استانها دارای تعدادی شعبه فروش بوده و نمایندگی چند شرکت خارجی را نیز بر عهده دارد.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www2.soroush-media.tv/persian/| عنوان = وبگاه شرکت صوتی و تصویری سروش| تاریخ بازدید = ۱۵ مهر ۱۳۸۸ | تاریخ =| ناشر = سروش}}</ref>
*مرکز تحقیقات صداوسيما<ref>{{یادکرد وب|عنوان=مرکز تحقیقات سازمان صداوسیما|نشانی=http://www.iribresearch.ir/fa/|وبگاه=www.iribresearch.ir|بازبینی=2019-10-01}}</ref> مرکز تحقیقات صداوسيما از حيث جايگاه سازماني، نيروي انساني و شرح وظايف و امكانات،قدیمیترین، بزرگترين و گستردهترين مركز پژوهشي سازمان صداوسيما محسوب ميشود كه مأموريت اصلي آن عبارتست از: « مطالعه، پژوهش و سنجش در زمينههاي مورد نياز صداوسيما با استفاده از روشهاي علمي به منظور سياستگذاري، برنامهريزي، برنامهسازي، نظارت و ارتقاي كيفي برنامههاي رسانه ملی در چارچوب اصول و سياستهاي سازمان صداوسيما و هماهنگي، ارزيابي و سازماندهي ژوهشهاي سازمان براساس نظام جامع پژوهشهاي رسانهاي».
*[[اداره کل پژوهشهای اسلامی صدا و سیما]]
==
=== بودجه و بازرگانی ===
سازمان صدا و سیما علاوه بر بودجهای که از بودجه کشور و دولت میگیرد، درآمد بسیار بالایی نیز از آگهیهای بازرگانی دارد که میزان دقیق آن مشخص نشده است. یکی از مدیران پیشین اعلام کرد که متوجه شده است که سازمان در زمان وی، حداقل باید از محل پخش آگهی سه هزار میلیارد تومان درآمد داشته باشد.<ref name=":4" />
=== وضعیت حقوقی ===
اصل ۱۷۵ [[قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران]] به سازمان صداوسیما اختصاص یافته است.
{{گفتاورد|در صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، آزادی بیان و نشر افکار با رعایت موازین اسلامی و مصالح کشور باید تأمین گردد. نصب و عزل رئیس سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران با مقام رهبری است و شورایی مرکب از نمایندگان رئیسجمهور و رئیس قوه قضاییه و مجلس شورای اسلامی (هر کدام دو نفر) نظارت بر این سازمان خواهند داشت. خط مشی و ترتیب اداره سازمان و نظارت بر آن را قانون معین میکند.}}
سطر ۵۱۲ ⟵ ۳۰۴:
محدودیتها و حقوق رسانهای صدا و سیما نیز نامشخص است. در مطبوعات مسئولیت مطالب منتشر شده با مدیر مسئول است<ref>[[قانون مطبوعات ایران]]، مصوب ۱۳۶۴</ref> و در حوزه [[کتاب]]، [[فیلم]] و دیگر کالاهای صوتی و تصویری نیز با [[دولت]] است که مجوز انتشار آنها را صادر میکند. اما به وضعیت حقوق و حدود اختیارات صدا و سیما نه در قانون اساسی و نه در اساسنامه سازمان اشاره نشدهاست. شاید به همین دلیل این سازمان هیچگاه به دادگاه کشیده نشدهاست.<ref>{{پک|محمدی|رف=محمدی|ص=۳۹–۲۹|زبان=fa}}</ref>
[[مجلس ششم]] در همین زمینه برای تغییر اساسنامه صدا و سیما تلاش ناموفقی داشت. مصوبه این مجلس صدا و سیما را ملزم میکرد که در صورت توهین، افتراء و پخش مطالب غیرواقع، پاسخ شخص ذینفع را پخش کند (مشابه قاعدهای که در مطبوعات رعایت میشود).<ref>ماده ۲۳ قانون مطبوعات، مصوب ۱۳۶۴</ref> اما این قانون با مخالفت [[شورای نگهبان]] روبرو شد.<ref>{{یادکرد وب|تاریخ=۷ بهمن ۱۳۸۱|نشانی=http://mellat.majlis.ir/archive/1381/81-11/07/parliamenttoday.htm|عنوان=اصلاح قانون اساسنامه صدا و سیما به مجمع تشخیص مصلحت ارجاع شد|ناشر=خانه ملت، وبگاه مرکز تحقیقات مجلس|تاریخ بازدید=}}</ref> [[مجمع تشخیص مصلحت نظام]] در ۲۳ خرداد ۱۳۸۸ یک روز پس از [[انتخابات ریاست جمهوری ایران (۱۳۸۸)|انتخابات ریاست جمهوری دهم]] این تغییر را در اساسنامه صدا و سیما ایجاد کرد و مراحلی را نیز برای شکایت از سازمان در صورت استنکاف از پخش جوابیه پیشبینی کرد.<ref>[http://www.ilna.ir/newsText.aspx?ID=59965 مجمع تشخیص مصلحت نظام تشکیل جلسه داد: پیگیری مطالبی مشتمل برخلاف واقع نسبت به هر شخص در صدا و سیما قابل پیگیری است] ایلنا</ref>
== جستارهای وابسته ==
* [[معاونت برون مرزی صدا و سیما]]
* [[سازمان رادیو و تلویزیون ملی ایران]]
* [[سانسور در ایران]]
سطر ۵۴۶ ⟵ ۳۳۴:
{{ویکیانبار-رده|Islamic Republic of Iran Broadcasting}}
{{ویکیگفتاورد}}
* [http://irib.ir/ وبگاه رسمی
{{صدا و سیما}}
{{اعضای اتحادیه پخش برنامههای اروپایی}}
|