منظومه شمسی: تفاوت میان نسخه‌ها

[نسخهٔ بررسی‌نشده][نسخهٔ بررسی‌نشده]
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز المنظومة الشمسية
برچسب‌ها: ویرایش کاربر تازه‌وارد در مقالهٔ خوب یا برگزیده ویرایشگر دیداری
خط ۱۲۹:
==== زمین ====
{{اصلی|زمین}}
'''زمین''' یا ارضارت سومین سیارهٔ دور از خورشید و پنجمین سیارهٔ منظومهٔ شمسی از دیدگاه بزرگی اندازه و جرم است. میانگین فاصلهٔ زمین از خورشید ۱۴۹٬۶۰۰٬۰۰۰ کیلومتر (۱ واحد نجومی) است و دورهٔ چرخش آن ۲۳ ساعت و ۵۶ دقیقه و ۴ ثانیه و تناوب مداری آن ۳۶۵ روز و ۶ ساعت است.<ref>{{یادکرد وب |نشانی=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/175962/Earth|عنوان=Earth (planet)|ناشر=[[دانشنامه بریتانیکا|Encyclopedia Britannica]]|تاریخ بازبینی=10 September 2013|کد زبان=en| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6Ohiq5V1r | تاریخ بایگانی = 09 April 2014}}</ref> زمین سیاره‌ای سنگی است و دارای سطحی جامد و [[دینامیک]] و ساخته‌شده از [[کوه]]‌ها، [[دره]]‌ها، [[ژرف‌دره]]‌ها، [[دشت]]‌ها و غیره است. چیزی که زمین را از سیارات دیگر جدا و متمایز می‌کند، [[اقیانوس]]‌های سطح آن است که ۷۰ درصد از سطح آن را پوشانده‌اند. بسیاری از سیارات جو دارند، اما تنها [[جو زمین]] قابل تنفس است. جو زمین برای [[تنفس]] و زندگی تعادل کاملی دارد و ۷۸ درصد از نیتروژن، ۲۱ درصد از اکسیژن و ۱ درصد از سایر [[گاز]]ها ساخته شده‌است.<ref name="earth-nasa">{{یادکرد وب|نشانی=http://solarsystem.nasa.gov/planets/profile.cfm?Object=Earth|عنوان=Earth: Overview|ناشر=[[ناسا|NASA]]|تاریخ بازبینی=10 September 2013|کد زبان=en|پیوند بایگانی=https://web.archive.org/web/20130511235712/http://solarsystem.nasa.gov/planets/profile.cfm?Object=Earth|تاریخ بایگانی=۱۱ مه ۲۰۱۳|dead-url=yes}}</ref> جو زمین تا ۱۰٬۰۰۰ کیلومتر گسترش می‌یابد<ref>{{یادکرد وب |نویسنده=Fraser Cain|نشانی=http://www.universetoday.com/14382/10-interesting-facts-about-planet-earth/|عنوان=Interesting Facts About Earth |ناشر=[[یونیورز تودی|Universe Today]]|تاریخ=19 May 2008|تاریخ بازبینی=10 September 2013|کد زبان=en| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6OhiuVgcA | تاریخ بایگانی = 09 April 2014}}</ref> و دارای پنج لایهٔ [[تروپوسفر]]، [[استراتوسفر]]، [[مزوسفر]]، [[ترموسفر]] و [[اگزوسفر]] است.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده=Matt Rosenberg|نشانی=http://geography.about.com/od/physicalgeography/p/layeratmosphere.htm|عنوان=Layers of the Atmosphere |ناشر=[[ابوت.کام|About]]|تاریخ بازبینی=10 September 2013|کد زبان=en| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6OhivRGUu | تاریخ بایگانی = 09 April 2014}}</ref> [[ساختار زمین|ساختار درونی زمین]] نیز دارای سه لایهٔ [[پوسته]]، [[گوشته]] و [[هسته زمین|هسته]] است.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://education.nationalgeographic.com/education/encyclopedia/crust/?ar_a=1&ar_r=999|عنوان=crust|ناشر=[[انجمن نشنال جئوگرافی|National Geographic]]|تاریخ بازبینی=10 September 2013|کد زبان=en| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6Ohivxyds | تاریخ بایگانی = 09 April 2014}}</ref>
 
زمین تنها سیارهٔ شناخته‌شده‌است که زندگی بر روی آن وجود دارد و قطری در حدود ۱۳٬۰۰۰ کیلومتر دارد<ref name="earth" /> و میانگین دمای سطحی آن °۱۴ سانتی‌گراد است. دمای زمین در همه جای زمین یکسان نیست؛ گرم‌ترین نقاط زمین نزدیک [[استوا]] واقع شده‌اند و دمای آن‌جا به °۵۷٫۷ سانتی‌گراد نیز می‌رسد، اما [[قطب جنوب]] در [[جنوبگان]] سردترین نقطهٔ زمین است و دمای آن‌جا تا °۸۹- سانتی‌گراد می‌رسد.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده=Fraser Cain|نشانی=http://www.universetoday.com/48328/earth-surface-temperature/|عنوان=Earth Surface Temperature|ناشر=[[یونیورز تودی|Universe Today]]|تاریخ=22 December 2009|تاریخ بازبینی=10 September 2013|کد زبان=en| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6OhiyW2A7 | تاریخ بایگانی = 09 April 2014}}</ref> [[میدان مغناطیسی زمین]] توسط جریان‌های درون [[هسته بیرونی|هستهٔ بیرونی]] آن پدید می‌آید. هنگامی که [[بار الکتریکی|ذرات باردار الکتریکی]] خورشید در میدان مغناطیسی زمین به دام می‌افتند، به مولکول‌های هوای بالای [[قطب مغناطیسی شمال]] و [[قطب مغناطیسی جنوب|جنوب]] تبدیل می‌شوند و باعث ایجاد پدیده‌ای به نام [[شفق قطبی]] می‌شوند.<ref name="earth">{{یادکرد وب |نویسنده=Charles Q. Choi|نشانی=http://www.space.com/54-earth-history-composition-and-atmosphere.html|عنوان=Earth: The Planet's Composition, Atmosphere & Science Facts|ناشر=[[اسپیس.کام|Space.com]]|تاریخ=15 November 2013|تاریخ بازبینی=10 September 2013|کد زبان=en| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6OhizFDOl | تاریخ بایگانی = 09 April 2014}}</ref> زمین حلقه‌ای ندارد<ref name="earth-nasa" /> و دارای یک ماه است. در حالی که عطارد و زهره ماه ندارند و سیارات دیگر منظومهٔ شمسی دارای دو یا بیش از دو ماه هستند. قطر [[ماه|ماه زمین]] حدود یک‌چهارم قطر زمین است<ref name="earth" /> و فاصلهٔ آن تا زمین در حدود ۳۸۴ هزار کیلومتر (۰/۰۰۲۷۵ واحد نجومی) است. دورهٔ چرخش ماه به دور زمین ۲۷ روز به طول می‌انجامد و سطحی جامد و دارای گودال و حفره دارد. تاکنون بیش از ۱۰۰ [[فضاپیما]] برای اکتشاف ماه به فضا پرتاب شده‌است. ماه تنها جسم آسمانی (پس از زمین) است که انسان‌ها (طی مأموریت‌های [[برنامه فضایی آپولو|برنامهٔ فضایی آپولو]]) آن را دیده‌اند و بر آن گام نهاده‌اند.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://solarsystem.nasa.gov/planets/profile.cfm?Object=Moon|عنوان=Earth's Moon: Overview|ناشر=[[ناسا|NASA]]|تاریخ بازبینی=20 September 2013|کد زبان=en|پیوند بایگانی=https://web.archive.org/web/20090909061625/http://solarsystem.nasa.gov/planets/profile.cfm?Object=Moon|تاریخ بایگانی=۹ سپتامبر ۲۰۰۹|dead-url=yes}}</ref>