'''همخوان سایشی''' {{انگلیسی| Fricative consonant }} نامی برای دسته بندیدسته‌بندی روش ساخت آوای یک همخوان است. در تولید یک [[همخوان]] سایشی با نزدیک شدن اندام‌هایاندامهای گفتار به یکدیگر، شکافی باریک در مجرای گفتار شکل می‌گیردمیگیرد که جریان هوا به دشواری از میان این شکاف گذشته و با ساییدگیسائیدگی (سایش) هوا با اندام‌هایاندامهای گفتار همخوان سایشی تولید شود. آشفتگی هوا در پشت این شکاف، صدای هیس مانندی تولید می‌کندمیکند که از مشخصه‌های همخوان‌هایهمخوانهای سایشی است. این صدای هیس مانند،هیس‌مانند، در واج‌های بیواک بهتر از واکدارها شنیده می شود؛میشود؛ زیرا در واج‌هایواجهای [[واکدار]]، جریان هوا پیش از رسیدن به محل تولید باید از میان [[تارآوا|تارآواها]] عبور کند؛ از همین رو میزان جریان هواییهوائی که در پشت شکاف باریک واج‌هایواجهای سایشی است ، بسیار کمتر از واج‌هایواجهای [[بیواک]] است. از طرفی لرزش تارآواها نیز بخشی از این صدای هیس مانندهیس‌مانند را می‌پوشاندمیپوشاند.<ref name="Catford & Esling 2006, 432">Catford & Esling (2006), 432</ref> سایشی‌های معمول در زبان‌هایزبانهای مختلف عبارتند از: /f/, /v/, /s/, /z/, /θ/, /ð/, /X/ و /ɤ/.
تقسیم‌بندی‌هایتقسیم‌بندیهای مختلفی می‌توانمیتوان از همخوان‌هایهمخوانهای سایشی ارائه کرد. یکی از این تقسیم‌بندی‌هایتقسیم‌بندیها براساس نوع شکاف استشکافست که می‌تواندمیتواند تخت<ref>flat</ref> یا شیاردار<ref>grooved</ref> باشد؛ برای مثال در تولید آوای /s/ ( مانند سسین در فارسی) حالت زبان شیاردار و در تولید آوای /θ/ (مانند ثثاء در عربی) حالت زبان تخت است.<ref name="Catford & Esling 2006, 432"/>
[[صفیری]] (سوت دار) اصطلاح پوششی‌ای استپوششی‌ایست که به سایشی‌هاییسایشی‌هائی نظیر /s/ و /ʃ/ (ش) اطلاق می‌شودمیشود. ویژگی آواهای صفیری این استاینست که کانالی که برای تولید آوا ایجاد می‌کنندمیکنند [[دندانی]]، [[لثوی]] یا [[پشت‌لثوی]] است؛ به همین دلیل، جریان هوا شتاب گرفته و بهبسمت سمتلبهٔ لبه دندان‌هادندانها رانده می شودمیشود و صدای سوت مانندیسوت‌مانندی دارد. آواهاییآواهائی که دارای ویژگی صفیری هستند عبارتند از: /f/, /v/, /s/, /z/, /ʃ/, /ʒ/, /tʃ/, /dʒ/. سایشی‌هاییسایشی‌هائی که دارای این ویژگی نیستند غیرصفیری نامیده می‌شوندمیشوند.<ref>Catford & Esling (2006), 434</ref><ref>Crystal (2008), 435-6</ref>
