نی‌ریز: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
Arash.pt (بحث | مشارکت‌ها)
به نسخهٔ 27801749 ویرایش Ahmad252 برگردانده شد. (توینکل)
برچسب: خنثی‌سازی
خط ۱:
{{pp-protected|small=yes}}
{{جعبه شهر ایران
|نام‌رسمی= نی‌ریز (نیزه ریز)
|روی‌نقشه=هردو
|عرض‌جغرافیایی= ۲۹٫۱۲
|طول‌جغرافیایی= ۵۴٫۲۰
|تصویر=
|اندازه‌تصویر= 250
خط ۱۷:
|جمعیت=۴۹٬۸۵۰ تن<ref name="جمعیت شهر">{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=https://www.amar.org.ir/Portals/0/census/1395/results/abadi/CN95_HouseholdPopulationVillage_07.xlsx|عنوان=نتایج سرشماری سال ۱۳۹۵ | ناشر =مرکز آمار ایران |تاریخ بازبینی=}}</ref>
|رشد جمعیت=
|تراکم جمعیت= ۱۵٫۸۰
|زبان= فارسی
|مذهب= اسلام (شیعه)
|مساحت= ۱۰۹۵۰ کیلومتر مربع
|ارتفاع= ۱۵۹۵ متر
|میانگین دمای سالانه= ۱۷ درجه سانتیگراد
|میانگین بارش سالانه= ۲۵۰۲۰۰ میلی متر
|شمار روزهای یخبندان= ۴۰ روز
|شهردار= مهندس حامد فرغت
|ره‌آورد= انار، انجیر، بادام، پسته، گردو، حلوای کنجد، حاجی بادام(نوعی شیرینی)، کماچ، {{-}} شیرینی زنجبیلی، لوز بادام، {{-}}رب انار، شیره انگورانگور،
|پیش‌شماره=۰۷۱–۵۳۸۲، ۵۳۸۳، ۵۳۸۴ ... ۵۳۸۹۰۷۱–۵۳۸۲و۵۳۸۳و۵۳۸۴
|جمله خوشامد= قَدَموتون رو سَرُ چِشِ ما.
|پانویس= نی ریز، شهر تاریخ و فرهنگ
انارستان ایران، شربت خانه فارس
}}
'''نی‌ریز''' یکی از شهرهای [[استان فارس]] در [[ایران]] است. این شهر، مرکز [[شهرستان نی‌ریز]] است. جمعیت این شهر بر پایه سرشماری سال ۱۳۹۵، برابر با ۴۹٬۸۵۰ تن بوده‌است.<ref name="جمعیت شهر" /> نی‌ریز در جنوب [[دریاچه بختگان]] و [[ارسنجان]] و در مغرب [[سیرجان]] و [[شهربابک]] در استان [[کرمان]] و در مشرق [[استهبان]] و [[خرامه]] و جنوب غربی شهرستان [[خاتم]] در استان [[یزد]] و در شمال [[شهرستان داراب|داراب]] و [[حاجی‌آباد]] استان [[هرمزگان]] واقع است.<ref name="iran deserts">{{یادکرد وب |url=http://irandeserts.com/neyriz.htm/ |title=پایگاه اینترنتی بیابانها و کویرهای ایران |accessdate=۲۴ ژوئن ۲۰۱۰ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20111114231051/http://irandeserts.com/neyriz.htm |archivedate=۱۴ نوامبر ۲۰۱۱ |dead-url=yes }}</ref>
نی ریز از مهم ترین شهرهای جنوب [[ایران]] ومی باشد. نی ریز نقطه تلاقی استان های [[فارس]]، [[کرمان]]، [[یزد]]، [[هرمزگان]] و [[اصفهان]] می باشد.
 
== پیشینه تاریخی نی ریز ==
سطر ۷۵ ⟵ ۷۴:
عقیدهٔ دیگری دربارهٔ نام «نی ریز» وجود دارد که آن را مرکب از «نی» به معنای «شهر» و «ریز» به معنای «رود» ویا به‌طور کلی «آب» می‌شمارد. واژهٔ «نی» و صورت تغییریافتهٔ آن «نِه» - به معنای شهر - را می‌توان در نام شهرهای نیشابور، نهبندان، نهاوند یافت. واژهٔ «ریز» و صورت تغییریافتهٔ آن «لیس» -به معنی آب - را هم در نام شهرهای تبریز، مهریز، تفلیس، بدلیس می‌توان سراغ کرد. با این تحلیل ریشه‌شناختی، نام نی‌ریز به معنای شهرِ رود، یا شهر دریاچه خواهد بود که با توجه به نزدیکی نیریز به دریاچهٔ نیریز، دور از ذهن نمی‌باشد.<ref name="neyrizema">[http://www.neyrizema.ir/ نی‌ریزِ ما؛ دانشنامهٔ شهرستان نی‌ریز]</ref>
 
== آب و هوای نی ریزنیریز ==
نیریز در میانه جنوب و مشرق شیراز هوایی معتدل دارد اما نسبت به شهرهای همجوار [[سیرجان]] و [[استهبان]] هوای نسبتاً گرم تری دارد. درازی آن از خیرآباد تا حاجی‌آباد ۲۲ فرسخ، پهنای آن از سرگذار تا قریه بشنه ۱۸ فرسخ، محدود است. از جانب مشرق و شمال به بلوک سیرجان و کرمان و بلوک شهربابک کرمان و بوانات، از طرف مغرب به بلوک استهبانات و بلوک آباده طشک، و از سمت جنوب به بلوک داراب و نواحی سبعه؛ و هر گونه شکاری در فارس باشد جز مرغ دراج و مرغ کبک انجیر در این بلوک یافت می‌شود. بعلاوه گورخر و آهو در صحرای نیریز فراوان است.<ref name="iran deserts" />
 
== صنایع جدیدومعادن نی ریز ==
== اقتصاد ==
معادن سنگ چینی و همچنین کارخانه‌های متعدد سنگ بری، چاقو سازی، کارخانه فولاد همزمان با آغاز ساخت یکی از بزرگترین کارخانه‌های فولاد در [[شهر بافت]] عملیات مطالعاتی ساخت راه‌آهن سیرجان بافت کرمان آغاز شده و همچنین با وصل راه‌آهن [[سیرجان]] به مسیر [[نیریز]] ،[[استهبان]]، [[شیراز]]، و همچنین نبود خطی که جنوب شرق را به وسیلهٔ خطوط راه‌آهن به جنوب غرب وصل کند توجیه می‌کند. با این اوصاف صنایع دیگر و نو ظهوری در شهرستان شکل گرفته که یکی از آن‌ها دستگاه‌های تولید علوفه به روش هیدروپونیک می‌باشد که دو هزار نفر را مشغول به کار می‌کند و از کوچ عشایر و روستائیان به شهر جلوگیری می‌کند.
نی ریز پس از شیراز به عنوان صنعتی ترین شهر استان فارس شناخته می شود. این شهر دارای کارخانجات و شهرک های صنعتی متعدد می باشد. وجود معادن متعدد سنگ چینی، مرمریت، مس، آهن، کرومیت و... در نی ریز باعث شده که این شهر به نگین زمین شناسی فارس مشهور شود.
=== نواحی و شهرک‌های صنعتی ===
 
== تفرجگاه‌های نی ریز ==
* منطقه ویژه اقتصادی نی ریز (در حال احداث)
 
* شهرک صنعتی سنگ
 
* شهرک صنعتی ده فاضل
 
* شهرک صنعتی تنگ حنا
 
* شهرک صنعتی غدیرگه
 
=== صنایع و کارخانجات مهم ===
 
در نی ریز بیش از ۲۵۰ کارخانه‌ی سنگ بری وجود دارد. کارخانجات سیمان سفید و سیمان خاکستری، کارخانه رینگ اسپورت نور، مجموعه فولاد غدیر، مجموعه مزرعه سبز (نارنی) از مهم ترین کارخانه‌ها و مجموعه‌های صنعتی بزرگ و مهم نی ریز می باشند.
چاقو سازی، سفالگری نیز در نی ریز رواج فراوان دارد.
با این اوصاف صنایع دیگر و نو ظهوری در شهرستان شکل گرفته که یکی از آن‌ها دستگاه‌های تولید علوفه به روش هیدروپونیک می‌باشد که دو هزار نفر را مشغول به کار می‌کند و از کوچ عشایر و روستائیان به شهر جلوگیری می‌کند.
 
== جاذبه‌های طبیعی نی ریز ==
=== دریاچه بختگان، دریاچه طشک و سواحل اطراف آن ===
[[پرونده:دریاچه بختگان2-طبیعت نی‌ریز-عکاس روح‌اله یگانه.jpg|بندانگشتی|300px|چپ|دریاچه زیبای بختگان]]
[[دریاچه بختگان]] بزرگترین دریاچه فارس در غربشمال نیاستهبان و غرب ریز،نیریز، که با عنوانِ «دریاچه نیریز»، «دریاچه پیچگان»، و «دریاچه بجکان» نیز از آن یاد شده‌است.
پلنگان:
 
منطقه ایی دیدنی که در سمت شرق نیریز واقع شده‌است و دارای چشمه‌های فراوان از جمله بشر و … و باغ‌های فراوان بوده.
=== پارک ملی بختگان ===
چاه امام حسین:
[[پارک ملی بختگان]] بیش از 359 هزار هکتار وسعت دارد و دریاچه های بختگان ، طشک و جزایر بسیار زیبا از جمله جزیره نرگس را در خود جای داده است که در تاریخ 1347/4/1 جزء مناطق حفاظت شده قرار گرفته است. این منطقه دارای پوشش گیاهی از جنس گیاهان سبز رنگ گوشتی ، انواع درختان بنه ، بادم کوهی ، کهکم ، قیج و...
گیاهان مرتعی مانند: انغوزه ، جاشیر ، آویشن ، بارهنگ ، گون ، درمنه ، ریواس ، دمبل(dambal) و...
گونه های مختلف جانوری شامل انواع پرندگان مانند : کبک ، تیهو ، کبوتر چاهی ، قمری ، دارکوب ، جغد ، بلدرچین و...
انواع حیوانات وحشی مانند : پلنگ ، گرگ ، کفتار ، گراز ، قوچ ، میش ، بز و پازن ، روباه ، شغال ، کاراکال ، آهو و... می باشد که این منطقه نیز مکان مناسبی برای محققان و پژوهشگران می باشد.
 
=== پارک ملی بهرام گور ===
[[منطقه حفاظت شده بهرام گور]] در 50 کیلومتری شمال شرقی شهرستان نی ریز واقع شده و وسعت آن به 380 هزار هکتار می رسد و از ارزش بالای پوشش گیاهی شامل بنه ، بادام کوهی ، قیچ ، گز ، درمنه ، انواع گون ، آویشن و انغوزه و دارای گونه های جانوری نادر چون: گوره خر آسیایی ، جبیر ، هوبره ، گربه وحشی ، کاراکال ، قوچ ، میش ، پازن ، گرگ ، کفتار و... می باشد. همچنین در گذشته در این منطقه یوزپلنگ ایرانی می زیسته ولی شوربختانه در زمان حال این گونه با ارزش در این منطقه دیده نمی شود. این منطقه برای دانش پژوهان و محققین و اکولوژیست ها مکان بسیار مناسبی جهت تحقیق و پژوهش می باشد.
 
=== پلنگان ===
منطقه‌ای دیدنی که در سمت شرق نیریز واقع شده‌است و دارای چشمه‌های فراوان از جمله بشر و … و باغ‌های فراوان بوده.
 
=== چاه امام حسین ===
این چاه در منطقه پلنگان واقع شده‌است و محل مناسبی برای گذراندن اوقات فراغت می‌باشد.
لایحنا:
 
از مناطق زیبای شهر بوده که در ورودی شهر از سمت استهبانات واقع شده‌است؛ و دارای چشمه‌های فراوان از جمله کوره آب و… و رود کوچک آبی که از وست این منطقه می‌گذرد.
=== آبشار تارم ===
پل لای حنا:
این آبشار در پنج کیلومتری شهر نی ریز و در دامنه کوه‌های جنوبی این شهر واقع بوده و تلفیقی از زیبایی‌های طبیعی چون چشمه، کوه، جنگل یک قنات زیبا به نام آبادزردشت بر زیبایی آن افزوده است.
در منطقهی لایحنا واقع شده و از این رو به آن پل لای حنا گفته می‌شود پل لایحنا در دوران حکومت پهلوی بنا گردیده؛ و علامت تاج پادشاه بر روی این پل خود نمایی می‌کند؛ و منظرهٔ زیبایی را در این مطقه ایجاد کرده. جاده کونونی نی ریز استهبانات از روی این پل عبور می‌کند.
[[آبشار تارم]] یک آبشار فصلی با ارتفاع ۱۱۵ متر می باشد و به عنوان بزرگترین آبشار فصلی خاورمیانه شناخته شده است.
روستای هرگان:
 
این روستا در فاصله ۱۸ کیلومتری از شهرستان نی ریز به سمت منطقه پلنگان واقع شده‌است. دارای آب و هوایی بسیار خوب و از زیبایی‌های طبیعی برخوردار است. قناتی که در این روستا جاری می‌باشد تداوم وجود این روستا راباعث می‌باشد.
=== هفت حوض ===
چشمه‌های فراوان آب:
مجموعه آبشار هفت حوض در کوه‌های جنوبی نی ریز واقع شده است و دارای طبیعتی بسیار زیبا می باشد.
نیریز دارای چشمه‌های فراوان و متعددی می‌باشد که به‌شماری از آن‌ها اشاره خواهم کرد:
 
چشمه کوره آب، ارژنی، یاقوتی، بشر، نجمه دانی و …<ref name="neyrizema">[http://www.neyrizema.ir/ نی ریزِ ما؛ دانشنامه شهرستان نیریز]</ref>
=== لای حنا ===
از مناطق زیبای شهر بوده که در ورودی شهر از سمت استهبانات واقع شده‌است؛ و دارای چشمه‌های فراوان از جمله کوره آب و… و رود کوچک آبی که از وسط این منطقه می‌گذرد.
 
=== پل لای حنا ===
در منطقه‌ی لایحنا واقع شده و از این رو به آن پل لای حنا گفته می‌شود پل لایحنا در دوران حکومت پهلوی بنا گردیده؛ و علامت تاج پادشاه بر روی این پل خود نمایی می‌کند؛ و منظرهٔ زیبایی را در این منطقه ایجاد کرده. جاده کنونی نی ریز استهبانات از روی این پل عبور می‌کند.
 
=== بید بخویه (بید بخون) ===
در دامنه کوه های جنوبی شهر نی ریز واقع شده و دارای جاذبه های طبیعی کوه ، جنگل و چشمه سار می باشد. این آب از چشمه ای به نام یاقوتی که از دل کوه قرار دارد جاری می شود علت نام گذاری این مکان صدای وزش باد به سمت درختان بید بوده که در اصطلاح به آن بید بخون می گویند. این مکان در 7 کیلومتری جنوب غربی شهر نی ریز قرار دارد و سه درخت چنار کهنسال و نهر آب دائمی از شاخصه های این تفرجگاه می باشد.
 
=== روستای هرگان ===
این روستا در فاصله ۱۸ کیلومتری از شهرستان نی ریز به سمت منطقه پلنگان واقع شده‌است. دارای آب و هوایی بسیار خوب و از زیبایی‌های طبیعی برخوردار است. قناتی که در این روستا جاری می‌باشد تداوم وجود این روستا را باعث می‌باشد.
 
=== قنات ها و چشمه‌های فراوان آب ===
قنات های شادبخت ، کتان ، خبار و آبادزردشت (آبزردشت) که در اطراف شهر نی ریز واقع و در قدیم آسیاب هایی در سر راه این قنات ها قرار داشته و در حال حاضر این قنات ها علاوه بر شرب باغ ها و زمین های کشاورزی از مهمترین تفرجگاه های شهر نی ریز می باشد.
نی ریز دارای چشمه‌های فراوان و متعددی می‌باشد که به‌شماری از آن‌ها اشاره خواهم کرد:
چشمه کوره آب، پهنابه، ارژنی، یاقوتی، بشر، زنجیرو، اربو، شربو، نجمه دانی و …<ref name="neyrizema">[http://www.neyrizema.ir/ نی ریزِ ما؛ دانشنامه شهرستان نیریز]</ref>
 
== آثار تاریخی نی ریز ==
سطر ۱۵۷ ⟵ ۱۱۳:
=== مسجد ابوالفضل ===
بهایی‌ها آنجا را به نام خودشان ثبت کرده بودند که در آنجا قلعه‌ای هم به نام قلعه خواجه وجود داشته که مؤسس بابیت در نیریز (قبل از بهاییها) در آن قلعه زندگی می‌کرده که بعد از مدتی قوای دولتی برای مقابله با او به نیریز آمده بودند و جنگی بین قوای دولتی و بابیت واقع شده و مؤسس این فرقه کشته می‌شود و پس از مدتی این مذهب به بهائیت تبدیل می‌شود و تدریجاً با ازدواج با شیعیان دارای نفوذ شدند و تأسیساتی نزدیک آن قلعه ایجاد کردند که با راهنمایی روحانیون شهر و تلاش جوانان مذهبی تأسیسات آن‌ها تخریب شده و۱۰۰۰ متر از زمین‌ها را از آن‌ها گرفتند و به نام مسجد ساختند (در سال ۱۳۵۰)، که بعد از انقلاب این مسجد توسعه پیدا کرد.<ref name="iran deserts" />
 
=== سایر آثار تاریخی ===
 
* قلعه spr
 
* کاروانسرای سروی
 
* سرای فاتح
 
* سرای جاوید
 
* سرای آ بی بی
 
* خانه تاریخی حیددری
 
* آرامگاه میرزا احمد نی ریز
 
* موزه خط و کتابت
 
== مراکز درمانی ==
 
* بیمارستان صاحب الزمان (در حال احداث)
 
* بیمارستان شهدا
سطر ۱۹۱ ⟵ ۱۲۷:
 
* درمانگاه شفا (وابسته به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی)
 
== مراکز آموزش عالی و حوزه های علمیه ==
 
=== مراکز آموزش عالی ===
 
*دانشگاه آزاد اسلامی واحد نی ریز
 
*دانشگاه آزاد اسلامی واحد بختگان
 
*دانشگاه پیام نور مرکز نی ریز
 
*دانشگاه پیام نور واحد بختگان
 
*دانشگاه جامع علمی کاربردی نی ریز
 
*دانشکده فنی فضل بن حاتم نی ریز
 
=== حوزه های علمیه ===
 
*حوزه علمیه امام صادق
 
*حوزه علمیه امام مهدی
 
*حوزه علمیه الزهرا
 
== اماکن اقامتی ==
 
*هتل نای ذی
 
*هتل لاله (در حال احداث)
 
*مسافرخانه گل سرخ
 
*اقامتگاه بومگردی آ بی بی
 
*اقامتگاه بومگردی فاتح
 
*مهمانپذیر رفعتی
 
*مهمانپذیر کتابدار
 
*خانه معلم
 
== اماکن ورزشی ==
 
*مجموعه ورزشی شهدا
 
*مجموعه ورزشی سادات
 
*مجموعه ورزشی کارگران
 
*مجموعه ورزشی کوثر نور
 
*مجموعه ورزشی سپاه پاسداران
 
*مجموعه ورزشی فولاد غدیر (در حال احداث)
 
*مجموعه آبی کوه سرخ
 
*سالن ورزشی هلال احمر
 
*سالن ورزشی حجاب
 
*سالن ورزشی عفاف
 
*سالن ورزشی آبادزردشت
 
== فاصله تا سایر شهرها ==
 
*فاصله تا [[تهران]] : ۱۰۰۶ کیلومتر
 
*فاصله تا [[شیراز]] : ۲۰۰ کیلومتر
 
*فاصله تا [[یزد]] : ۳۶۹ کیلومتر
 
*فاصله تا [[کرمان]] : ۳۵۳ کیلومتر
 
*فاصله تا [[اصفهان]] : ۵۵۵ کیلومتر
 
*فاصله تا [[مشهد]] : ۱۲۷۰ کیلومتر
 
*فاصله تا [[قم]] : ۸۷۰ کیلومتر
 
*فاصله تا [[بندر عباس]] : ۴۷۰ کیلومتر
 
== جستارهای وابسته ==