محققان فرنگ ویس و رامین عاشق و معشوق افسانهای [[ایران باستان]] را از مردم شهر گوراب (یکی ازروستاهای جنوب شرقی ملایر) که در جنوب فیال(مکانی که تازه زراعت میشود یا به شهر تبدیل شده) ویروگرد میباشد دانستهاند. ویرو از شاهزادگان اشکانی بوده که در حدود نهاوند حکومت داشتهاست و در بنای بروجرد سهیم بودهاست و قصه ویس ورامین در روزگار اشکانیان اتفاق افتادهاست.<ref>حزین بروجردی، حسین. تذکره حسین حزین یا دورنمایی از شهرستان بروجرد. مجمع متوسلین به آل محمد</ref> گودرز نیز در سال ۹۱ پ. م از فرمان مهرداد دوم سرپیچی میکند و خود را شاه ایران میخواند. جالب است که رامین بر پایهٔ «ویس و رامین» در مناطق غربی ایران قرار میگیرد و گودرز نیز در مناطق غربی ایران بودهاست.<ref>لغت نامه دهخدا:نوشته علی اکبر دهخدا - فرهنگ فارسی معین:نوشته دکتر معین و دکتر سید جعفر شهیدی بروجردی - دورنمایی از شهرستان بروجرد:نوشته حزین بروجردی - خلاصه ویس و رامین:نوشته اسماعیل حاکمی - ویس و رامین، نوشته فخرالدین اسعد گرگانی با مقدمه و تصحیح و تحشیهٔ محمد روشن با دو گفتار از صادق هدایت و مینورسکی - تاریخ مردم ایران: نوشته دکتر عبدالحسین زرین کوب بروجردی صفحه ۵۲۰ و ۵۲۷ - فرهنگ جغرافیایی ایران جلد ۶</ref> فیال در لغت به معنای سرزمینی است که برای نخستین بار در آن کشت شود. به دلیل همین نام، برخی معتقدند ممکن است نخستین بار سکونت در ناحیه بروجرد از این منطقه آغاز شده باشد.
گوراب که در ملایربین اهالی به شهر خرابه معروفمعروب است جای است که فیال بروجرد در جنوب آنآنجا به وجود آمدهاست و در زلزله بزرگی که موجب ویرانی آنجا گردید باعث شد مردم از گوراب به پایینتر یعنی فیال و شهر بروجرد که در سه کیلومتری فیال است نقل مکان کنند (گوراب شهری باستانی در ملایرحوالی وبروجرد بالای روستای فیال بروجرد بودهاست) نامهای قدیم بروجرد: ویروگرد- وروگرد - ورویرد<ref>{{یادکرد وب |url=http://www.virugerd.ir/index.html |title=نسخه آرشیو شده |accessdate=۲ ژوئیه ۲۰۱۵ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130424044547/http://virugerd.ir/index.html |archivedate=۲۴ آوریل ۲۰۱۳ |dead-url=yes}}</ref> و… بودهاست؛ و بزرگترین زمین لرزه ثبت شده (زمین لرزه ۷٫۴ ریشتری در ساعت ۶:۱۸ بامداد سوم بهمن ماه سال ۱۲۸۷ زلزلهای با بزرگی ۷٫۴ در مقیاس امواج سطحی (Ms) استان لرستان را لرزاند این زمین لرزه که مرکز آن در منطقه سیلاخور در ۹ کیلومتری شهرستان درود قرار داشت، موجب ویرانی و آسیب ۱۲۸ روستا و کشته شدن حدود ۶ تا ۸ هزار نفر از هموطنانمان شد)<ref>{{یادکرد وب |url=http://www.iiees.ac.ir/ |title=نسخه آرشیو شده |accessdate=۲ ژوئیه ۲۰۱۵ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130518010503/http://www.iiees.ac.ir/ |archivedate=۱۸ مه ۲۰۱۳ |dead-url=yes }}</ref>
دژ گوراب یکی از بزرگترین و قدیمیترین آثار تاریخی [[ملایر]] و [[ایران]] (دورهٔ [[اشکانیان]] و [[ساسانیان]]) است. مطالعات باستانشناسی نشان میدهد که از دوره مس وسنگ قدیم گروهی در محل فعلی تپه گوراب ساکن شدند که سفالهای آنان با بخشی از سفالهای ساکنان اولیه گیان در طبقه V a قابل مقایسهاست بعد از آن در دوره گسترش فرهنگی اوروک به داخل زاگرس این مکان یکی از هشت کانون اصلی اقتصادی اوروکیها در منطقه بدل میگردد که کار و فعالیت اصلی آنها جمعآوری کالاهای مورد نیاز تمدن اوروکی در جنوب بینالنهرین بود. پس از آن گروهی از مهاجران دامداری که قبلاً در گوراب از آنها یاد شد در این مکان مستقر شدند. به نظر میرسد تداوم استقرار در این مکان تا دوره اخیر اسلامی وجود داشته لکن به خاطر ساخت یک قلعه مستحکم در دوره اشکانی بخش زیادی از این آثار فرهنگی تخریب شد اما پس از آن آثار دوره اشکانی و ساسانی و دوران اسلامی بر روی قلعه قابل مطالعه بر جای ماندهاست.