۶۰
ویرایش
تفاوت میان نسخه‌های «کبوترخانه»
اظافه کردن رابطه انسان با پرندگان
(اظافه کردن کبوترخانه میبد) |
(اظافه کردن رابطه انسان با پرندگان) |
||
|
کبوترخانه‌ها بناهایی هستند که با پهنا و ارتفاع بین هفت تا ۱۵ متر اعمار می‌شوند و در درون آن‌ها صدها جای برای لانه کبوتران با شکل و ابعاد یک‌سان ساخته می‌شود.<ref>[http://www.bbc.com/persian/afghanistan-39730649 نسل رو به انقراض کبوترها و خانه‌های ویران آن‌ها در هرات]، ''بی‌بی‌سی فارسی''</ref>
در گذشته توجه و احترام انسان به سایر موجودات زنده قابل تحسین بود، به نحوی که در معماری آن دوران نیز تاثیر داشت و بناهایی مختص حیوانات ایجاد می شد، مانند “کبوترخانه ” یا “برج کبوتر” که به “ورده”، “برج حمام” و “کَفتَرخان” نیز شهرت داشت. این بنا محلی برای آشیانه کردن و نگه داری از کبوتران بود. اغلب کبوترخانه ها به صورت برج های استوانه ای هستند و درون دیوارهای داخلی آن ها سوراخ هایی جهت آشیان کردن پرندگان ایجاد شده است.[https://dadhotel.com/%d8%b1%d8%a7%d9%87%d9%86%d9%85%d8%a7%db%8c-%da%af%d8%b1%d8%af%d8%b4%da%af%d8%b1%db%8c-%db%8c%d8%b2%d8%af/%da%a9%d8%a8%d9%88%d8%aa%d8%b1%d8%ae%d8%a7%d9%86%d9%87-%d9%85%db%8c%d8%a8%d8%af/]
== تاریخچه ==
از دیرباز، برای استفاده از گوشت و کود کبوتران، ساختن کبوترخان یا کبوترخانه معمول بود. ژان شاردن که در عصر صفوی از ایران بازدید کرده‌است، به پیشینه بناهای کبوترخان و وضعیت آن‌ها در عصر صفویه چنین اشاره کرده‌است:<ref>تاریخ اجتماعی ایران، مرتضی راوندی، چاپ سوم، جلد ۷، صفحه: ۴۵</ref>
{{نقل قول|کبوترخان را در ایران، اصولاً برای تزئین نساخته بودند، بلکه به منظور انتفاع و بهره‌برداری، به ساختن کبوترخان اقدام می‌کردند، حتی در زمان حاضر نیز، یکی از مناظری که در اطراف دهات ایران دیده می‌شود، همین برج‌های کبوترخان است، که صدها سوراخ چهارگوش در آن تعبیه شده‌است… در ایران گوشت کبوترها را می‌خورند و از همه بالاتر فضولات آن‌ها را که کود حیوانی بسیار گرانبهایی است، جمع می‌کنند. جالیزهای معروف خربزه اصفهان در سایهٔ همین کود بارور می‌شود و قرنهاست که این کار معمول است. تاورنیه که در سال ۱۶۷۷ میلادی (۱۰۸۸ هجری) سفرنامه خود را نوشته، می‌گوید در اطراف اصفهان بیش از سه هزار کبوتر وجود داشته‌است…}}
== رابطه انسان با پرندگان ==
همیشه انسان ها علاقه زیادی به پرندگان داشته اند. این موجودات زیبا جایگاه و محبوبیت ویژه ای نزد مردم دارند، به نحوی که تبدیل به نمادی برای صلح و آزادی شده اند. علاوه بر لذت بصری و همدم بودن برای انسان و جدای از مصرف گوشت آن ها، پرندگان با خوردن حشرات و جوندگان، به کنترل جمعیت این قبیل جانداران می پردازند. هم چنین باعث کاهش آسیب به محصولات کشاورزی و جنگل ها می شوند. محدود کردن انتقال بیماری مانند ویروس غرب نیل، تب دانگ و مالاریا و نقشی که در بازسازی زیستگاه ها و عمل گرده افشانی گیاهان و پراکنده کردن دانه ها دارند نیز به محبوبیت آن ها نزد انسان افزوده است. این توضیح کوتاه، مقدمه ای بود برای معرفی بنایی خاص با نام “کَبوتَرخانه” که به علاقه انسان به پرنده باز می گردد.[https://dadhotel.com/%d8%b1%d8%a7%d9%87%d9%86%d9%85%d8%a7%db%8c-%da%af%d8%b1%d8%af%d8%b4%da%af%d8%b1%db%8c-%db%8c%d8%b2%d8%af/%da%a9%d8%a8%d9%88%d8%aa%d8%b1%d8%ae%d8%a7%d9%86%d9%87-%d9%85%db%8c%d8%a8%d8%af/]
== منطقه جغرافیایی کبوترخانه ها ==
== برج کبوترخانه میبد ==
در دوران قاجار در شهر میبد “برج کبوترخانه” را در قسمت جنوب شرقی باروی قدیم شهر با خشت و گل به شکل استوانه ای بنا کردند. ارتفاع این برج سه طبقه حدودا ۸ متر است. درون بنا ۴ هزار آشیانه برای کبوتران ساخته شده است. سایز هر لانه در این برج به اندازه یک کبوتر حدودا ۲۰ × ۲۰ سانتی متر است. روی بام بنا، ۴ برجک کوچک و یک برجک بزرگ جهت رفت و آمد کبوتران ایجاد شده است. ابعاد روزنه های ورودی به اندازه ای است که فقط کبوتران و پرندگان کوچک می توانند از آن عبور کنند و پرندگان مهاجم قادر به رفت و آمد از آن نیستند. همین امر امنیت کبوتران را تامین می کند.[[کبوترخانه میبد]]
[[پرونده:ساختمان کبوترخانه شهر میبد.jpg|بندانگشتی]]
<br />
== جستارهای وابسته ==
* [[ارگ شیخ بهایی]]
* [[پنگ خانه]]
*[[کبوترخانه میبد]]
{{ویکی‌گفتاورد}}<br />{{ویکی‌انبار|Dovecotes}}
| |||