خودپروردگی: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Z insane (بحث | مشارکت‌ها)
←‏گونه‌ها: افزودن مطلب
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
انتقال و بهبود ویرایش 28197380 از User talk:Z insane به پایان بخش و کمی ویرایش
خط ۱:
{{ویکی‌سازی}}
[[پرونده:Auto-and heterotrophs.png|thumb|300px|{{وسط‌چین}} چرخهٔ '''خودپروردگی''' و '''دگرپروردگی'''{{پایان}}
'''خودپروردگی‌ها''' با استفاده از نور، [[کربن دی‌اکسید]] (CO<sub>2</sub>), و [[آب]]، [[اکسیژن]] و [[ترکیبات آلی]] پیچیده تهیه می‌کنند و برای این کار عمدتاً از راه [[فتوسنتز]] (فلش سبز) به نتیجه می‌رسند. هر دو گونه ارگانیسم به وسیلهٔ [[تنفس یاخته‌ای]] از چنین ترکیباتی برای تولید ([[آدنوزین تری‌فسفات]] ATP) استفاده می‌کنند و دوباره CO2 و آب تشکیل می‌دهند (دو فلش قرمز این چرخه را نشان می‌دهند).]]
 
'''خودپروردگی''' یا '''اتوتروفی''' (Autotrophy) واژه‌ای است در دانش [[زیست‌شناسی]]. در مقابل این واژه، لغت [[دگرپروردگی]] یا [[هتروتروفی]] (Heterotrophy) قرار دارد. به زیاگانی که دارای توانایی‌های خودپروردگی و دگرپروردگی باشند به ترتیب '''خودپرور''' یا '''خودپرورد'''(Autotroph) و [[دگرپروردگی|دگرپرور]] یا [[دگرپروردگی|دگرپرورد]] (Heterotrophy) گویند.
خط ۱۰:
در منابع علمی گوناگون، خودپرور (و عکس آن؛ دگرپرور) را به چند شیوه معنی کرده‌اند. تعریف مختصر این اصطلاح که در بیشتر منابع به آن اشاره شده‌است عبارت است از زیاگانی که [[انرژی]] و مواد مورد نیاز خود را بدون وابستگی به موجودی دیگر و تنها با استفاده از مواد [[معدنی]] (غیر [[آلی]]) به دست می‌آورند و با استفاده از آن‌ها مواد آلی پیچیده می‌سازند.[https://web.archive.org/web/20070929091217/http://www.persianacademy.org/all_report_farsi.asp?offset=2100]
 
امّا خوراک شامل بخش‌های گوناگونی است که هر کدام برای برطرف کردن قسمتی از نیازهای اساسی مورد استفاده قرار می‌گیرند. بر این پایه منابعی مانند کتاب اصول بیوشیمی [[آلبرت لستر لنینگر|لنینجر]] (Lehninger Principles Of Biochemistry) خودپرور و دگرپرور را بر مبنای [[چرخهٔ کربن]] تعریف کرده‌اند. (به غیر از چرخهٔ کربن چرخه‌های دیگری نیز در تقسیم‌بندی موجودات وجود دارد که مهم‌ترین آن‌ها چرخهٔ انرژی و [[چرخه نیتروژن|چرخهٔ نیتروژن]] است.) به این ترتیب خودپرور اندامگانی است که برای تأمین [[کربن]] مورد نیاز خود به زیاگان دیگر وابسته نیست و این [[عنصر]] را به‌طور مستقیم از [[دی‌اکسید کربن]] (CO<sub>2</sub>) موجود در هوا به دست می‌آورد امّا دگرپروردها این نیاز را با کمک [[مولکول|مولکولهای]]های آلی که دیگر زیاگان ساخته‌اند رفع می‌کنند.
 
== ویژگی‌ها ==
خط ۱۷:
در مقابل دگرپروردها از اندامگان زنده یا از بقایای آن‌ها استفاده می‌کنند تا مادّهٔ خام خود را تأمین نمایند. این گونه‌ها انرژی مورد نیاز را از دو راه به دست می‌آورند: دسته‌ای از نور (پس فوتوسنتزکننده‌اند) و گروهی از انرژی مواد شیمیایی (مواد معدنی یا مواد آلی). در نتیجه مواد آلی برای این موجودات (دست‌کم بخشی از آن‌ها که در نمودار زیر با نام [[ارگانوتروف]] مشخّص شده‌اند) هم منبع عنصر کربن است و هم در حکم منبع انرژی.
 
با توجه به نمودار روشن می‌شود که [[گیاهان]] و [[سیانوباکتری|سیانوباکتریها]]‌ها نقش بسیار مهمی در تأمین نیازهای دیگر زیاگان دارند. زیرا از یک سو کربن معدنی را به آلی تبدیل می‌کنند که خوراک هتروتروف‌ها است و از سوی دیگر این تبدیل را با استفاده از انرژی نور خورشید یه انجام می‌رسانند؛ در نتیجه برایندبرآیند این دو عمل آن‌ها وارد کردن کربن و انرژی موجود در بخش غیر زندهٔ جهان به بخش زندهٔ آن است.
 
== گونه‌ها ==
[[سلسله|سلسله یسلسلهٔ]] [[گیاهان]] (Kingdom Of Plantae) و هم‌چنینهمچنین [[سیانوباکتری|سیانوباکتریها]]‌ها از سلسلهٔ [[باکتری|باکتریها]]‌ها (Bacteria) (که در گذشته [[جلبک‌های سبز - آبی]] نامیده می‌شدند) موجودات اتوتروف و دیگر زیاگان، شامل سلسلهٔ [[جانوران]] (Animalia)(گونه‌ای به نام گوسفند دریایی وجود دارم که تنها گونه‌ای از جانوران بوده که اتوتروف است)'''*'''، [[قارچ|قارچها]]‌ها (Fungi)، [[آغازیان]] (Protista)، [[آرکی‌باکتری|آرکی‌باکتریها]]‌ها (Archeae) و نیز باکتری‌های دیگر (به غیر از سیانوباکتری‌ها) در زمرهٔ هتروتروف‌ها قرار دارند.
 
(*) (Animalia):[[گوسفند دریایی]] تنها گونهٔ شناخته‌شده از جانوران است که ''خودپرورد'' (اتوتروف) است.
 
== واژه‌شناسی نام لاتین ==
سطر ۳۱ ⟵ ۳۳:
[[آلبرت لستر لنینگر|لنینجر]]، آلبرت
 
''مایکل، ام. کاکس'' و ''دیدوید، ال. نلسون''. ''[[اصول بیوشیمی لنینجر]]''. ترجمه رضا محمدی. [[تهران]],، [[آییژ]],، 1382۱۳۸۲.
 
[[رده:اصطلاحات زیست‌شناسی]]