ویکی‌پدیا:نوشتار پیشنهادی/۲۰۲۰/۱۷

رسالهٔ شرفیه (که در اصل به زبان عربی و با نام کامل الرساله الشرفیه فی النسب التألیفیه نوشته شده) یک رساله در مورد موسیقی است که توسط صفی‌الدین ارموی در قرن هفتم هجری نگارش شده‌است. این رساله، برخلاف رسالهٔ معروف دیگر ارموی — رسالهٔ الأدوار که پیش از رسالهٔ شرفیه نگاشته شده‌است — متأثر از علم موسیقی یونان است. رسالهٔ شرفیه همراه با الأدوار جزو آثار مرجع در مکتب منتظمیه است. از دید برخی منتقدان رسالهٔ شرفیه بهترین اثر ارموی است و اهمیتش از الأدوار نیز بیشتر است اما در عمل کمتر از آن مورد توجه بوده‌است. رسالهٔ شرفیه متشکل از پنج مقاله است که در آن‌ها موضوعاتی مثل ماهیت صوت، نظریهٔ نسبت اعداد برای محاسبهٔ فواصل موسیقی، اختلاف بین فواصل مختلف موسیقی، ماهیت جنس در موسیقی و رابطه‌اش با فواصل نت‌ها، و مباحث مربوط به ایقاع (ضرب‌آهنگ موسیقی) و ادوار (گام‌های موسیقی) آمده‌است. این رساله همچنین به این دلیل که همزمان از افاعیل — که برای توصیف اوزان عروضی در شعر به کار می‌روند — و اتانین برای توصیف ضرب‌آهنگ موسیقی استفاده کرده مورد توجه بوده‌است. رسالهٔ شرفیه خود موضوع شرح‌ها و ترجمه‌های بعدی نیز بوده‌است که از‌ آن جمله می‌توان به شرح مولانا مبارکشاه بخاری، رسالهٔ درة التاج لغرة الدباج از قطب‌الدین شیرازی، و ترجمه‌های کارا دو وو و رودولف درلانژه به فرانسوی اشاره کرد. نسخه‌های خطی متعددی از این رساله موجود است که در کشورهای مختلف از جمله ایالات متحده، آلمان، بریتانیا، ترکیه، عراق و ایران نگهداری می‌شود.

ادامه…