حسن مستوفی‌الممالک: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
خط ۷۹:
پس از پیروزی [[انقلاب مشروطه]] به دعوت [[میرزا علی اصغرخان امین السلطان]] به [[ایران]] بازگشت و جمعیتی به نام [[مجمع انسانیت]] تشکیل داد و به همراه [[محمد مصدق]] به فعالیت سیاسی پرداخت.<ref name="iichs"/> در همین زمان به وزارت جنگ نیز منصوب شد و پس از قتل اتابک در چند [[کابینه]] دیگر نیز این سمت را حفظ کرد. در چهاردهم بهمن ۱۲۸۶ (اول محرم ۱۳۲۶) به نمایندگی تهران در مجلس شورای ملی برگزیده<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=|نشانی=https://www.ical.ir/ical/fa/Content/4_artmajles1/جلسه-227-مذاکرات-روز-سه-شنبه-غره-محرمالحرام-1326-دارالشوراى-ملى|عنوان=مذاکرات جلسه ۲۲۷ دارالشورای ملی اول محرم ۱۳۲۶}}</ref> و دوازده روز بعد وارد مجلس شد.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=|نشانی=ical.ir/ical/fa/Content/4_artmajles1/جلسه-232-مذاکرات-روز-یکشنبه-13-محرمالحرام-1326-دارالشورای-ملی|عنوان=مذاکرات جلسه ۲۳۲ دارالشورای ملی سیزدهم محرم ۱۳۲۶}}</ref> در هفدهم اردیبهشت ۱۲۸۷ محمدعلی شاه او را به وزارت جنگ منصوب و به مجلس معرفی کرد.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=|نشانی=https://www.ical.ir/ical/fa/Content/4_artmajles1/جلسه-268-مذاکرات-روز-پنجشنبه-ششم-شهر-ربیعالثانى-1326-13960424|عنوان=مذاکرات جلسه ۲۶۸ دارالشورای ملی ششم ربیع الثانی ۱۳۲۶}}</ref> پانزده روز پیش از به توپ بستن [[مجلس شورای ملی]] از وزارت جنگ استعفا داد. مدتی مجدداً وزیر جنگ و مدتی وزیر دربار [[احمدشاه]] بود. در سال ۱۲۸۸ [[هجری خورشیدی]] در نخستین کابینه [[محمدولی تنکابنی|محمد ولی خان تنکابنی]] به وزارت مالیه منصوب شد.{{مدرک|date=فوریه ۲۰۲۰}}
 
مستوفی‌الممالک نخستین بار در تیر ۱۲۸۹ فرمان نخست‌وزیری دریافت کرد و در سوم ا[[مرداد]] دولت خود را به مجلس معرفی کرد و تا دی ماه همان سال سه کابینه تشکیل داد. با ورود [[ابوالقاسم ناصرالملک|ناصرالملک]] نایب‌السلطنه به ایران در بهمن ۱۲۸۹ استعفا داد <ref>{{یادکرد وب |عنوان=مذاکرات جلسه ۲۱۰ دوره دوم مجلس شورای ملی چهاردهم صفر ۱۳۲۸ |نشانی=https://www.ical.ir/ical/fa/Content/4_artmajles1/جلسه-210-صورت-مشروح-مذاکرات-روز-سهشنبه-14-شهر-صفرالمظفر-1329}}</ref> که سرانجام ناصرالملک پس از چند هفته با استعفای او موافقت کرد و از سپهدار تنکابنی خواست دولت تشکیل بدهد. بار دیگر در پنجم ربیع الثانی ۱۳۳۳ (اسفند ۱۲۹۳) نخست وزیر شد اما عمر دولتش به بیست روز هم نکشید و استعفا داد. چهار ماه بعد در سیزدهم امرداد از احمدشاه فرمان تشکیل کابینه گرفت و برای سومین بار نخست وزیر شد. در ۲۷ امرداد کابینه اش را به مجلس معرفی کرد.
 
پنجمین و آخرین دوره نخست‌وزیری او در دوران قاجاریه، از ۲۵ بهمن ۱۳۰۱، در حدود دو سال بعد از [[کودتای ۱۲۹۹]] آغاز شد. [[رضاخان]] که در کابینه‌های بعد از کودتا وزیر جنگ بود در دولت مستوفی‌الممالک نیز همین سمت را داشت. با قدرت یافتن رضاخان که خود داوطلب مقام نخست‌وزیری بود، مستوفی‌الممالک در [[خرداد]] ۱۳۰۲ [[استیضاح]] [[مدرس]] را از وزیر خارجه ([[محمدعلی فروغی]]) بهانه کرد و استعفا داد. بخشی از سخنرانی او در پاسخ مدرس مشهور است: