برنج (آلیاژ): تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
ویرایش به‌وسیلهٔ ابرابزار:
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲:
{{ویکی‌سازی|تاریخ=سپتامبر ۲۰۱۸}}
[[پرونده:Persian astrolabe.jpg|بندانگشتی|یک [[اسطرلاب]] ایرانی ساخته شده از جنس برنج]]
'''برنج''' {{به انگلیسی|Brass}} ترکیبی [[آلیاژ|آلیاژی]] از [[مس]] و [[روی]] می‌باشد.<ref name=":0">{{یادکرد کتاب|عنوان=Shigley's Mechanical Engineering Design|publisher=دانش نگار|مترجم=غلامرضا زارع پور|ویرایش=9|صص=64-65|نویسنده=Joseph Edward Shigley}}</ref> معمولاً ترکیب این آلیاژ با عناصر دیگر را معمولاً [[برنز]] می‌گویند.<ref name=":0" /> گاهی اوقات نام عنصر آلیاژی به همراه برنز آورده می‌شود، برای مثال، برنز قلعدارقلع‌دار یا برنز فسفردار. صدها نوع ترکیب گوناگون در هر یک از این گروه‌ها وجود دارد.<ref name=":0"/>
 
با تغییر مقدار روی، خواص آلیاژهای مس-روی نیز تغییر می‌کند. برنج‌های مس- روی که عناصر اضافی مانند قلع، آلومینیوم، سیلیسیوم، منگنز، نیکل و سرب دارند به عنوان برنج‌های آلیاژی نامیده می‌شوند.
خط ۲۵:
انواع برنج‌های کارپذیر (نوردی) فقط حاوی مس و روی می‌باشند و عناصر دیگر در حد ناخالصی در آن‌ها وجود دارد و برنج‌های آلیاژی علاوه بر مس و روی حاوی عناصر دیگری نظیر [[سیلیسیم|سیلیسم]]، [[آهن]]، [[قلع]]، و سرب و… نیز هستند و بیشتر از طریق ریخته‌گری شکل می‌گیرند.
 
=== برنج با ۵ تا ۱۵ درصد روی ===
=== برنج‌های مخصوص ===
کار بر روی قطعه در حالت سرد (Cold Working) این نوع برنج ها به ویژه هنگامی که میزان روی آنها نزدیک به 15 درصد باشد به راحتی قابل انجام است. این برنج ها از قابلیت شکل پذیری خوب و مقاومت خوردگی بالایی برخوردارند، اما به سختی ماشینکاری می شوند. آلیاژهایی که در این گروه قرار می گیرند عبارتند از: برنج طلاکاری (با 5 درصد روی)، برنز صنعتی (با 10 درصد روی)، و برنج قرمز (با 15 درصد روی). برنج طلاکاری بیشترین کاربرد را در صنعت طلا و جواهرسازی برای ساخت روکش های طلایی رنگ دارد. شکل پذیری این برنج مانند مس است اما استحکام آن بیشتر است؛ در ضمن قابلیت ماشینکاری ضعیفی دارد. برنز صنعتی به علت قابلیت شکل پذیری آن در جواهرسازی، آهنگری و پرسکاری بکار می رود. قابلیت ماشینکاری آن ضعیف است، اما دارای خواص کار در حالت سرد بسیار خوبی است. به همین علت از آن برای ساخت لوله های کویل رادیاتورها و کندانسورها استفاده می شود.<ref name=":0" />
اگر به آلیاژ مس و روی سایر عناصر اضافه شوند به‌طورکلی خواص مکانیکی برنج بالا می‌رود و این نوع آلیاژها را برنج مخصوص می‌نامند؛ و بالطبع نمی‌توان فقط ساختمان‌های ساده [[محلول جامد]] α یا β+α را انتظار داشت.
 
=== برنج با 20 تا 36 درصد روی<ref name=":0" /> ===
عناصری مانند سرب، قلع، آهن، منگنز، [[نیکل]] و غیره در برنج همواره به عنوان عنصر آلیاژی یا عنصر ناخالصی حضور دارند؛ و مقدار این عناصر هیچگاه از حدود ۲–۱٪ تجاوز نمی‌کند.
 
=== برنج با 36 تا 40 درصد روی<ref name=":0" /> ===
هر چه درصد روی در مس افزایش یابد سختی و استحکام این آلیاژ بیشتر می‌شود و رنگ برنج از قرمز به زرد کم رنگ متمایل می‌شود. روی با نقطه ذوب C 419 و چگالی ۱۴/۷ گرم بر سانتی‌متر مکعب در مذاب مس با نقطه ذوب C 1083 و وزن مخصوص ۹/۸ گرم بر سانتی‌متر مکعب معمولاً به صورت غیر همگن یا غیر یکنواخت قرار می‌گیرند که مشکل اساسی جدایش را به وجود می‌آورد. چون روی تا ۳۲٪ می‌تواند در دمای محیط به صورت تک فازیα در مس وجود داشته باشد به آن برنج α می‌گویند که شامل یک ساختمان تک فازی کریستال‌های محلول جامد روی و مس است.
<br />
 
معمولاً برنج‌های α موجود در بازار تا ۳۶٪ روی دارند و به دو گروه تقسیم می‌شوند:
* ''برنج α زرد:'' که شامل ۲۰ الی ۳۶٪ روی است.
* ''برنج α قرمز:'' که شامل ۵ الی ۲۰٪ روی است.
 
== کاربرد ==