اسماعیل سیمیتقو: تفاوت میان نسخه‌ها

'''اسماعیل سیمیتکوسیمیتقو''' (زاده ۱۲۶۶ در [[دیاربکر]] – درگذشته ۳۰ تیر ۱۳۰۹ در [[اشنویه]])<ref>{{یادکرد وب|عنوان=اسماعیل آقا سیمیتکوسیمیتقو زخمی درسینه آذربایجان - آراز آذربایجان - روزنامه خبری آذربایجان غربی|نشانی=http://www.araznews.ir/اسماعيل-آقا-سيميتکوسيميتقو-زخمي-درسينه-آذربا/|وبگاه=www.araznews.ir|بازبینی=2020-01-06}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=۲-جنبش ملی کرد، کریس کوچرا، ترجمهٔ ابراهیم یونسی، انتشارات نگاه تهران ۱۳۷۷ چاپ دوم}}</ref> '''مشهور به اسماعیل شکاک''' یا '''سمکو شکاک''' از بزرگان [[ایل شکاک]] در منطقه مرزی [[ایران]] و [[ترکیه]] بود. او عامل کشورهای بیگانه بود و با دولتهای [[روسیه]]، [[انگلستان]]، [[عثمانی]] و [[آلمان]] ارتباط نزدیک داشت.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=موسسه مطالعات و پژوهش هاي سياسي|نشانی=https://ir-psri.com/Show.php?Page=ViewArticle&ArticleID=253|وبگاه=ir-psri.com|بازبینی=2020-01-14}}</ref>

پس از [[انقلاب اکتبر]] که سپاه [[روسیه تزاری]] از ایران خارج شد، سلاح زیادی برای اسماعیل آقا باقی ماند. در شرایطی که نیروهای دولتی ایران چندان نفوذ و قدرتی در منطقه آذربایجان نداشتند سمکو با سوء استفاده از فرصت سعی کرد سرکرده اشرار منطقه را در دست گیرد. شاید نبود و عدم بقای سلطه روسیه، موجب تحرک سمکو در منطقه شد و حتی بین سال‌های ۱۹۲۰ تا ۱۹۳۰ سمکو با دولت‌های همسایه نوعی پیوند جاسوسی و ارتباط برقرار کرد. سمکو سربازان ترک مناطق مراغه و میاندوآب را ناچار کرد که از آذربایجان بیرون بروند، در منطقهٔ مهاباد به سپاه ایران حمله کرد. سمکو در پاییز ۱۹۲۲ خود را شاه بزرگ کردستان نامید و به [[پیمان سور]] بسیار خوش بین بود.

[[مارشیمون بنیامین|مارشیمون]] (رئیس [[آشوری‌ها|آسوریان]]) به دست او کشته شد و آسوریان جهت انتقام به [[قلعه چهریق]] قلعه سیمیتقو لشکرکشی کردند و کنترل شهر را بدست گرفتند. سیمیتقو شکست سختی خورد و با حقارت پا به فرار گذاشت. پس از این عثمانیان آذربایجان ایران را اشغال کردند، آسوریان از [[ارومیه]] و دیگر مناطق کوچ کردند. با رفتن آسوریان، خیال سیمیتقو راحت شد و به [[قلعه چهریق]] بازگشت. او با همه خوبی‌هایی که از عثمانیان دیده بود به آنها کمک نکرد و در جنگ با انگلیسی‌ها خود را کنار کشید. در این حال سیمیتقو از فرصت به دست آمده نهایت استفاده را می‌کرد و در کار جمع‌آوری نیرو و یارگیری بود. در آشفتگی وضعیت دولت با نیروهای فرمانبرداری که داشت سودای استقلال در سر می‌پرورد.<ref>کسروی، احمد، ''تاریخ هیجده ساله آذربایجان: بازمانده تاریخ مشروطه ایران''، ص ۸۲۹.</ref>

اسماعیل سیمیتقو که به بهانه خونخواهی و انتقام خون برادر خود (جعفرخان) علیه حکمران تبریز به پا خواسته بودبود، که بعدها این حرکت او رنگ و بوی اقتصادی به خود گرفت و نقش غارتگری گرفت.

در همان روزها سپهدار (یا سپهسالار) به والیگری آذربایجان آمد و ضیاءالدوله نامی را به [حکومت] ارومیهارومی و مکرم‌الدوله نامی را به [حکومت] خوی گسیل گردانید.

بین ضیاءالدوله والی ارومیهارومی و سیمیتقو جنگی درگرفت و ضیاءالدوله غیرت و توانایی شایان از خود نشان داد. چون اسماعیل سیمیتقو رسیدن حکومت جدید را به ارومیه شنید به خیال افتاد که حاکم را گرفته تا سپهدار والی جدید آذربایجان حساب خود را ببرد. پس از پنج روز از ورود حکومت صبح یکدفعه در حدود شصت نفر از اکراد اطراف خانه‌های حاکم را گرفته و به صحن و حجرات مقبره که نزدیک خانه‌های حکومتی است وارد شده آنجا را سنگر نموده شروع به شلیک نمودند. از این طرف حکومت نیز سربازان خود را به دور خود جمع نموده با کمال جدیت دفاع کرده و اهالی ارومی که تا حال همچو قدرتی از حاکمی ندیده بودند و در همچو مواقع دست و پای ایشان را بسته به دست دشمنان می‌دادند چون آن شهامت را از ضیاءالدوله دیدند فوراً اشخاصی که اسلحه داشتند به امداد حکومت برآمدند و در نتیجه اکراد را از مقبره خارج و بعد جنگ‌کنان از شهر نیز بیرون راندند. اکراد با دادن تلفات مقهور از شهر بیرون رفتند.<ref>کسروی، احمد، «تاریخ هیجده ساله آذربایجان: بازمانده تاریخ مشروطه ایران»، ص 838.</ref>

وقتی که خبر مغلوبیت کردها به اسماعیل آقا رسید فوراً یکدسته از شکاک را به ریاست طاهر بیک به بندر گلمانخانه مأمور نمود که قبلاً آنجا را به دست آورند تا مبادا از تبریز از راه دریا کمک برای ارومیه برسد. اینها رفته گلمانخانه را که بی‌ساخلو بود گرفته و کلیهٔ مال التجاره را که در انبارهای آنجا بود به چهریق حمل کردند، از طرف دیگر دسته‌های انبوه اکراد برای محاصره شتافتند، همچنین گروهی از ایشان به دهات هجوم برده بنای قتل و غارت را نهادند. ساکنین دهات ناگزیر شدند چندین ده در یکجا به یک قلعه محکمی پناه برده به نگهداری خود پردازند. کردان ارومیهارومی را محاصره کرده و هر زمان به تاخت و فشار برمی‌خاستند که به درون آیند، و از آن سوی مردم پافشاری نموده با جنگ به نگهداری شهر می‌کوشیدند. بدینسان دوباره ارومی گرفتار جنگ و سختی گردید، مردم تلخیهای زمان آسوری را فراموش نکرده دچار این گرفتاری و تلخی شدند.<ref>کسروی، احمد، «تاریخ هیجده ساله آذربایجان: بازمانده تاریخ مشروطه ایران»، ص 839.</ref>