سید محمدرضا مساوات شیرازی: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱:
[[پرونده:Modares-Mosavat-Pirnia.jpg|thumb|250px|محمدرضا مساوات، نفر اول نشسته از راست]]
'''سید محمدرضا مساوات (شیرازی)''' (۱۲۴۴–۱۳۰۴) روزنامه‌نگار و سیاست‌مدار عصر [[مشروطه]] و نخستین نماینده [[مهاباد]] در مجلس شورای ملی بود. او سردبیر [[روزنامه مساوات]]، عضو [[کمیته انقلاب ملی]] و نماینده دوره‌های دوم، سوم، چهارم و پنجم [[مجلس شورای ملی]]، و از سران [[حزب دموکرات (دوران مشروطه)|حزب دموکرات عامیون]] و سپس [[حزب سوسیالیست (ایران)|حزب سوسیالیست]] بود.
 
== زندگی ==
{{اصلی|تحصن شاه‌عبدالعظیم (۱۲۸۴)}}
سطر ۷ ⟵ ۶:
سید محمدرضا از اهالی [[برازجان]] بود. تحصیلات خود را در [[شیراز]] آغاز کرد و نزد [[میرزا ابوالحسن جلوه]] در [[تهران]] ادامه داد. از آغاز نهضت مشروطه در این جنبش فعال شد و در تحصن علمای تهران در ۱۲۸۴ خورشیدی برای ضدیت با [[عین‌الدوله]] صدراعظم و مطالبه اصلاحات اساسی در [[حرم عبدالعظیم]] شرکت داشت. در دورهٔ اول مشروطیت [[روزنامه مساوات]] را منتشر می‌کرد، بدین جهت به مساوات معروف شد. روزنامه مساوات از روزنامه‌های تند و انقلابی در زمان خود محسوب می‌شد. مساوات رکیک‌ترین جملات را علیه شاه و درباریان در این روزنامه و نیز شب‌نامه‌هایش می‌نوشت. [[احمد کسروی]] از بعضی نوشته‌های مساوات به لحاظ اخلاقی انتقاد کرده و تندروی مساوات در بدگویی از محمدعلی شاه را یکی از دلایل نزدیک شدن [[محمدعلی شاه]] به روس‌ها و دشمنی‌اش با مشروطه‌خواهان می‌داند. از جمله این‌که یک‌بار طوماری به بازار تهران برده بود تا مردم گواهی کنند که [[ام الخاقان]] مادر محمدعلی شاه بدکاره‌است.{{مدرک}}
 
سید محمدرضا مساوات کییکی از نه عضو کمیتهٔ انقلاب ملی بود که مسئولیت هماهنگی و راهبری فعالیت‌های آزادی‌خواهان را بر عهده داشت. نام او به همراه [[جمال‌الدین واعظ اصفهانی|سید جمال الدین واعظ]]، [[ملک‌المتکلمین]] و [[جهانگیرخان صور اسرافیل]] در فهرست چهار نفری بود که محمدعلی شاه پیش از به توپ بستن مجلس، درخواست تبعید آنها را از ایران کرده بود <ref>{{یادکرد کتاب |نام خانوادگی۱=ملک‌زاده |نام۱=مهدی |عنوان=تاریخ انقلاب مشروطیت ایران، |تاریخ=۱۳۷۱ |ناشر=انتشارات علمی |مکان=تهران |شابک=۹۶۴-۳۷۲-۰۹۲-۶ |صفحات=۷۰۵ و ۸۲۱}}</ref> که با ایستادگی مجلس روبرو شد. مساوات پس از [[به توپ بستن مجلس]] در ۱۲۸۷ خورشیدی از تهران گریخت و با زحمات زیاد از راه مازندران و گیلان خود را به [[تبریز]] رساند و به سایر مشروطه‌خواهان پیوست و انتشار روزنامهٔ مساوات را پی گرفت.
 
پس از [[فتح تهران]] به پایتخت برگشت و به اتفاق [[سید عبدالرحیم خلخالی]] انتشار روزنامه مساوات را انتشاراز دادسر گرفت. در این دوره او از سران [[حزب دموکرات (دوران مشروطه)|حزب دموکرات عامیون]] و در دورهٔ دوم مجلس از تبریز به نمایندگی انتخاب شد. در اواخر عمر همین مجلس در سال ۱۲۹۰ به او پیشنهاد نخست وزیری شد اما نپذیرفت. او یک دوره نیز معاون وزیر عدلیه بود. در دولتهای علاء‌‌السلطنه و عین‌الدوله پیشنهاد وزارت را نپذیرفت <ref name=":0">{{یادکرد وب |عنوان=مذاکرات جلسه ۱۰۷ دوره چهارم مجلس شورای ملی سی‌ام جوزا ۱۳۰۱ |نشانی=https://www.ical.ir/ical/fa/Content/4_artmajles1/%D8%AC%D9%84%D8%B3%D9%87-107-%D8%B5%D9%88%D8%B1%D8%AA-%D9%85%D8%B4%D8%B1%D9%88%D8%AD-%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%B3-%DB%8C%D9%88%D9%85-%D8%B3%D9%87%D8%B4%D9%86%D8%A8%D9%87-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%85-%D8%AC%D9%88%D8%B2%D8%A7-1301-%D9%85%D8%B7%D8%A7%D8%A8%D9%82-%D8%A8%DB%8C%D8%B3%D8%AA-%D9%88-%D8%B3%D9%88%D9%85-%D8%B4%D9%88%D8%A7%D9%84-1340}}</ref> و در دوره‌ سوم به جای یکی از نمایندگان مستعفی در تهران برگزیده (تصویب اعتبارنامه اول تیر ۱۲۹۴) و وارد مجلس شد اما نمایندگی اش چند ماه بیشتر دوام نیافت. با پیشروی ارتش روسیه بسوی تهران در جریان جنگ جهانی دوم، مجلس تعطیل شد و او نیز همراه با بسیاری از نمایندگان مجلس از تهران مهاجرت کرد و به [[کرمانشاه]] و سپس [[استانبول]] رفت. پس از بازگشت به ایران به [[حزب سوسیالیست (ایران)|حزب سوسیالیست]] پیوست و در انتخابات مجلس چهارم به نمایندگی تهران انتخاب شد اما با کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹ و روی کار آمدن سیدضیاءالدین طباطبائی، مجلس تشکیل نشد. سیدضیاء از او خواست تولیت آستان قدس رضوی را عهده دار شود اما قبول نکرد. <ref name=":0"/> با سقوط کابینه سیدضیاء و تشکیل مجلس، به مجلس رفت.
 
مساوات در دوره پنجم به نمایندگی از ساوجبلاغ مکری ([[مهاباد]]) به مجلس رفت. ساوجبلاغ مکری در چهار دوره نخست مجلس شورای ملی نماینده نداشت. مساوات با اینکه هیچ نسبتی با این حوزه انتخابیه نداشت، نخستین کسی شد که در تاریخ مجالس قانونگذاری در ایران بر کسی نمایندگی آن تکیه زد. هرچند هنگامی که اعتبارنامه‌اش در مجلس طرح شد، [[ملا عبدالعزیز صدرالعلماء|صدرالعلماء مفتی]] نماینده سقز و بانه اعتراض کرد و صحت انتخابات را زیر سوال برد و گفت مساوات نماینده واقعی این حوزه انتخابیه نیست. با این حال مجلس به اعتبارنامه اش رأی داد. <ref>{{یادکرد وب |عنوان=مذاکرات جلسه ۱۱۲ دوره پنجم مجلس شورای ملی ۲۷ جدی ۱۳۰۳ |نشانی=https://www.ical.ir/ical/fa/Content/4_artmajles1/%D8%AC%D9%84%D8%B3%D9%87-112-%D8%AC%D9%84%D8%B3%D9%87-%DB%8C%DA%A9%D8%B5%D8%AF-%D9%88-%D8%AF%D9%88%D8%A7%D8%B2%D8%AF%D9%87%D9%85-%D8%B5%D9%88%D8%B1%D8%AA-%D9%85%D8%B4%D8%B1%D9%88%D8%AD-%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%B3-%DB%8C%D9%88%D9%85-%D8%B4%D9%86%D8%A8%D9%87-%D8%A8%DB%8C%D8%B3%D8%AA-%D9%87%D9%81%D8%AA%D9%85-%D8%AC%D8%AF%D9%89-1303-%D9%85%D8%B7%D8%A7%D8%A8%D9%82-%D8%A8%DB%8C%D8%B3%D8%AA-%D9%88-%DB%8C%DA%A9%D9%85-%D8%AC%D9%85%D8%A7%D8%AF%D9%89%D8%A7%D9%84%D8%AB%D8%A7%D9%86%DB%8C%D9%87-1343}}</ref>