حسنعلی فرمند: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Mehrdad2021 (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Mehrdad2021 (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۳۳:
|footnotes =
}}
'''حسنعلی خان ضیاءالملک قراگوزلو''' با نام خانوادگی '''فرمند''' (۱۲۶۹خ همدان -
== زندگی‌نامه ==
پدرش حسین‌قلی خان قراگزلو ملقب به ضیاءالملک بود. حسنعلی خان تحصیلات مقدماتی خود را در همدان آغاز کرد و سپس به [[سویس]] رفت و در رشتهٔ تعلیم و تربیت تحصیلات خود را ادامه داد. در بازگشت به وطن، حسب الامر دایی‌اش [[ابوالقاسم ناصرالملک|ابوالقاسم خان ناصرالملک قراگزلو]] در زمانی که نایب‌السلطنه احمد شاه قاجار بود، به مدت یک سال و نیم متصدی گارد نیابت سلطنت شد. در دوره پنجم مجلس شورای ملی که آخرین دوره مجلس در زمان قاجار بود، به نمایندگی همدان انتخاب شد. نماینده دیگر همدان در آن دوره، سید عبدالوهاب رضوی از روحانیون شهر بود. در انتخابات دوره ششم که پس از به سلطنت رسیدن رضا شاه انجام گرفت، میان فرمند و رضوی رقابت در گرفت. ضیاءالملک از پشتیبانی نظامیان برخوردار بود که قدرت بلامنازع شده بودند. او که به انتخاب شدن خودش اطمینان داشت، برای اینکه سید عبدالوهاب رضوی رأی نیاورد، بخشی از آرای خود را نصیب [[حسن مخبر فرهمند]] رئیس پست و تلگراف همدان و نامزد دیگر انتخابات کرد. در نتیجه او و مخبر فرهمند هر دو به نمایندگی همدان به مجلس رفتند. <ref>{{یادکرد وب |عنوان=مذاکرات جلسه پنجم دوره ششم مجلس شورای ملی ۲۵ امرداد ۱۳۰۵ |نشانی=https://mashruteh.org/wiki/index.php?title=%D9%85%D8%B0%D8%A7%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%B3_%D8%B4%D9%88%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%84%DB%8C_%DB%B2%DB%B5_%D8%A7%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%AF_%DB%B1%DB%B3%DB%B0%DB%B5_%D9%86%D8%B4%D8%B3%D8%AA_%DB%B5}}</ref>▼
حسنعلی خان قراگوزلو پسر امیرتومان حسینعلی خان (ضیاءالملک دوم) پسر سرتیپ حسین‌قلی خان (ضیاءالملک اول) پسر حاج امان‌الله خان بهاءالملک که مالکان بیشتر روستاهای همدان و خوانین طایفه قراگوزولو بودند. پدرش او را در سال ۱۲۸۴ خورشیدی برای تحصیل (احتمالا در رشته کشاورزی) به [[سویس]] فرستاد. پس از بازگشت، ابتدا به رسیدگی به املاک و فوج همدان پرداخت که هر دو همچون لقب ضیاءالملک از پدر به او رسید. <ref name=":0">{{یادکرد ژورنال |نام خانوادگی۱=اذکائی |نام۱=پرویز |عنوان=قراگوزلوهای همدان - بهره سوم |ژورنال=مجله آینده |تاریخ=آذر - اسفند ۱۳۶۷ |شماره=۹ - ۱۲ |صفحات=۶۰۳ - ۶۰۴ |پیوند=http://ensani.ir/file/download/article/20120426125402-3092-1035.pdf}}</ref> سپس حسب الامر دایی و پدرزنش [[ابوالقاسم ناصرالملک|ابوالقاسم خان ناصرالملک قراگوزلو]] که نایب‌السلطنه احمد شاه قاجار بود، به مدت یک سال و نیم متصدی گارد نیابت سلطنت شد.
ضیاءالملک عضو لژ فراماسونری بود و رابطه نزدیکی با [[حسن پیرنیا|مشیرالدوله]] داشت. <ref name=":0"/> خوش‌خدمتی‌هایی هم به مشیرالدوله نشان می‌داد. یک بار که وثوق‌الدوله هنگام دفاع از پیشینه خود و عقد [[قرارداد ۱۹۱۹]] در مجلس شورای، خودش را کسی خواند که مانند خیلی‌های دیگر در شرایط سخت، کنار نمی‌کشد و مسئولیت می‌پذیرد و بدنامی را به جان می‌خرد، ضیاءالملک در پاسخ او به تمجید از مشیرالدوله پرداخت و در حالی که نمایندگان همهمه و اعتراض می‌کردند و حرفهایش را خارج از دستور می‌دانستند، مشیرالدوله را به عنوان سیاسمتداری مهم و فداکار که «در مواقع سخت، مسئولیت مملکت را قبول نموده» ستود و گفت:
پس از پایان دوره ششم، فرمند دیگر به مجلس نرفت تا اینکه در پی شهریور ۱۳۲۰ و سقوط رضاشاه و اشغال ایران، در نخستین انتخاباتی که برگزار شد (دوره چهاردهم) بار دیگر به نمایندگی همدان انتخاب شد. ▼
{{نقل قول بزرگ}}
«بعداز این که آقای وثوق‌الدوله تشریف بردند، آقای مشیرالدوله مسئولیت امور مملکتی را قبول کردند و آن یک موقع فوق‌العاده خطرناکی بود که از طرف شمال یک تحریکات شدیدی درایران می‌شد [نهضت جنگل]. در آن زمان هم بنده در شهر تهران بودم. افکار شهر تهران فوق‌العاده انقلابی و بر له آن انقلابیون ایران [نهضت جنگل و نهضت خیابانی در آذربایجان] و بر علیه دولت آقای مشیرالدوله و شخص مشیرالدوله بود و آقایانی که درتهران بودند مخصوصا آقای مدرس مسبوقند که ایشان در آن موقع لغت متجاسر را از کتاب لغت بیرون آوردند و با کمال جدیت بر ضد افکار عمومی با انها جنگ را شروع کردند و در ضمن با کمال سیاست‌دانی، حل بعضی قضایا را به دست آقای [[علیقلی مسعود انصاری|مشاور‌الممالک]] کردند که خود آن سیاست، اسباب رنجش‌های فوق‌العاده در منابع سیاسی دیگر شده بود که اگر خاطر اقایان مسبوق باشد، [[لرد کرزن]] هم عصبانی شده بود و گفته بود سیاست ابلهانه مشیرالدوله کارها را خراب کرده». <ref name=":1">{{یادکرد وب |عنوان=مذاکرات جلسه دوازدهم دوره ششم مجلس شورای ملی ۳۱ شهریور ۱۳۰۵ |نشانی=https://mashruteh.org/wiki/index.php?title=%D9%85%D8%B0%D8%A7%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%B3_%D8%B4%D9%88%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%84%DB%8C_%DB%B3%DB%B1_%D8%B4%D9%87%D8%B1%DB%8C%D9%88%D8%B1_%DB%B1%DB%B3%DB%B0%DB%B5_%D9%86%D8%B4%D8%B3%D8%AA_%DB%B1%DB%B2}}</ref>
{{پایان نقل قول بزرگ}}
▲
▲پس از پایان دوره ششم، فرمند دیگر به مجلس نرفت تا اینکه در پی شهریور ۱۳۲۰ و سقوط رضاشاه و اشغال ایران، در نخستین انتخاباتی که برگزار شد (دوره چهاردهم) بار دیگر به نمایندگی همدان
== وزارت کشاورزی ==
حسنعلی فرمند در اسفند ۱۳۲۹ در کابینه [[حسین علاء]]، وزیر کشاورزی شد و همین سمت را در کابینه [[محمد مصدق]] که پس از علاء در اردیبهشت ۱۳۳۰ به نخست وزیری رسید به مدت چند ماه حفظ کرد.
== تجارت عتیقه و آثار باستانی ==
برخی خویشاوندان فرمند همچون امیرنظام قراگوزلو همدانی، در املاک خود حفاری می‌کردند و آثار باستانی کشف شده را به خارج برده، می فروختند. فرمند هم در مجلس شورای ملی تلاش می‌کرد که ممنوعیت فروش عتیقه‌جات و آثار باستانی را در خارج لغو کند. از جمله هنگامی که مستوفی‌الممالک در شهریور ۱۳۰۵ برنامه دولت خود را به مجلس عرضه کرد، فرمند دو بار نطق کرد و هر دو بار با تأکید بر اینکه عتیقه‌جات و آثار باستانی از نظر او اهمیتی ندارد، خواهان آن شد که آزادی تجارت این اشیاء در برنامه دولت گنجانده شود. <ref name=":1"/>
کتاب صد صفحه‌ای همت (یا دوازده درس) اثر یوریتومو تاشی با ترجمه حسنعلی فرمند در دهه بیست خورشیدی در ایران به چاپ رسید.
{{کابینه حسین علاء}}
| |||