ویکی‌پدیا

انقلاب هائیتی: تفاوت میان نسخه‌ها

نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
→ تفاوت قدیمی‌ترتفاوت جدیدتر ←
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
اصلاح تاریخ
جزبدون خلاصۀ ویرایش
برچسب‌ها: ویرایشگر دیداری ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه ویرایش پیشرفتهٔ همراه
خط ۲:
| image = [[پرونده:San Domingo.jpg|300px]]
| caption = نبرد سن دومینیگو به تصویر کشندهٔ کشمکش نیروهای لهستانی در استخدام فرانسه و مردم هائیتی
| date = ۲۱ آوریل ۱۷۹۱ – 1۱ Januaryژانویه 1804۱۸۰۴{{سخ}}({{سن به سال، ماه، هفته و روز|month1=04|day1=21|year1=1791|month2=01|day2=01|year2=۱۸۰۴}})
| place = [[سن دومینگ]]
| partof = [[جنگ‌های انقلاب فرانسه]] و [[انقلاب‌های آتلانتیک]]
| territory = ایجاد [[Firstامپراتوری Empire of Haiti|امپراطوریمستقل هائیتی]] مستقل
| result = پیروزی هائیتی
* اخراج دولت استعماری فرانسه
* [[1804 Haiti massacre|کشتار سفیدپوستان]]
| combatant1 = '''۱۷۹۱–۱۷۹۳'''{{سخ}}{{flagicon image|Flag of Haiti (1791-1789).svg}} [[Saint-Domingue|بردگان سابق]]{{سخ}}{{flagicon image|Flag of Royalist France.svg}} [[دودمان بوربون]]{{سخ}}{{پرچمک|Spain|۱۷۸۵}} [[امپراتوری اسپانیا]]<small> (fromاز 1793۱۷۹۳) </small>{{سخ}}{{سخ}}{{سخ}}'''۱۷۹۳–۱۷۹۸'''{{سخ}}{{flagicon image|Flag of Royalist France.svg}} [[دودمان بوربون]]{{سخ}}{{پرچم-کشورپرچمک|Kingdomبریتانیا}}[[پادشاهی ofمتحد Greatبریتانیای کبیر و ایرلند]] Britain}}{{سخ}}{{پرچمک|Spain|۱۷۸۵}} [[امپراتوری اسپانیا]]<small> (تا 1796۱۷۹۶) </small>{{سخ}}{{سخ}}'''۱۷۹۸–۱۸۰۱'''{{سخ}}{{پرچمک|France}} [[Saint-Domingue|Louverture Loyalists]]{{سخ}}{{سخ}}{{سخ}}'''۱۸۰۲–۱۸۰۴'''{{سخ}}{{flagicon image|Flag of Haiti (1803-1804).svg}} [[Saint-Domingue|Ex-slaves]]{{سخ}}{{Flagdecoپرچمک|United Kingdomبریتانیا}} [[پادشاهی متحد بریتانیای کبیر و ایرلند]]
| combatant2 = '''۱۷۹۱–۱۷۹۳'''{{سخ}}{{flagicon image|Flag of Royalist France.svg}} [[Saint-Domingue|برده داران]]{{سخ}}{{پرچمک|France|1790}} [[Kingdom of France (۱۷۹۱–۹۲)|پادشاهی فرانسه]] <small>(untilتا 1792۱۷۹۲)</small>{{سخ}}{{پرچمک|France}} [[جمهوری اول فرانسه]]{{سخ}}{{سخ}}'''۱۷۹۳–۱۷۹۸'''{{سخ}}{{پرچمک|France}} [[جمهوری اول فرانسه]]
* {{flagicon image|Flag of Haiti (1791-1789).svg}} [[Saint-Domingue|بردگان سابق]]{{سخ}}'''۱۷۹۸–۱۸۰۱'''{{سخ}}{{پرچمک|France}} [[Saint-Domingue|Rigaud Loyalists]]{{سخ}}{{پرچمک|Spain|۱۷۸۵}} [[امپراتوری اسپانیا]]{{سخ}}{{سخ}}'''۱۸۰۲–۱۸۰۴'''{{سخ}}{{پرچمک|France}} [[جمهوری اول فرانسه]]{{سخ}}{{پرچمک|Spain|۱۷۸۵}} [[امپراتوری اسپانیا]]
| commander1 = '''۱۷۹۱–۱۷۹۳'''{{سخ}}{{flagicon image|Flag of Haiti (1791-1789).svg}} [[Dutty Boukman]] {{کشته‌شده در نبرد}}{{سخ}}{{flagicon image|Flag of Haiti (1791-1789).svg}} [[Georges Biassou]]{{سخ}}{{flagicon image|Flag of Haiti (1791-1789).svg}} [[Vincent Ogé]] {{کشته‌شده در نبرد}}{{سخ}}{{flagicon image|Flag of Haiti (1791-1789).svg}} [[André Rigaud]]{{سخ}}{{سخ}}'''۱۷۹۳–۱۷۹۸'''{{سخ}}{{flagicon image|Flag of Royalist France.svg}} [[Paul-Louis Dubuc]]{{سخ}}{{پرچمک|Kingdom of Great Britain}} [[Thomas Maitland (British Army officer)|Thomas Maitland]]{{سخ}}{{پرچمک|Spain|1785}} [[Joaquín García y Moreno|Joaquín Moreno]]{{سخ}}{{سخ}}'''۱۷۹۸–۱۸۰۱'''{{سخ}}{{پرچمک|France}} [[Toussaint Louverture]]{{سخ}}{{سخ}}'''۱۸۰۲–۱۸۰۴'''{{سخ}}{{flagicon image|Flag of Haiti (1791-1789).svg}} [[Toussaint Louverture]] {{Surrendered}}{{سخ}}{{flagicon image|Flag of Haiti (1803-1804).svg}} [[Jean-Jacques Dessalines]]{{سخ}}{{flagicon image|Flag of Haiti (1803-1804).svg}} [[Henri Christophe]]{{سخ}}{{flagicon image|Flag of Haiti (1803-1804).svg}} [[Alexandre Pétion]]{{سخ}}{{flagicon image|Flag of Haiti (1803-1804).svg}} [[François Capois]]{{سخ}}{{پرچمک|United Kingdom}} [[Sir John Duckworth, 1st Baronet|John Duckworth]]{{سخ}}{{پرچمک|United Kingdom}} [[John Loring (died 1808)|John Loring]]
| commander2 = '''۱۷۹۱–۱۷۹۳'''{{سخ}}{{flagicon image|Flag of Royalist France.svg}} [[Philibert François Rouxel de Blanchelande|viscount de Blanchelande]]{{سخ}}{{پرچمک|France|1790}} [[Léger-Félicité Sonthonax]]{{سخ}}{{سخ}}'''۱۷۹۳–۱۷۹۸'''{{سخ}}{{پرچمک|France}} [[Toussaint Louverture]]{{سخ}}{{پرچمک|France}} [[André Rigaud]]{{سخ}}{{پرچمک|France}} [[Alexandre Pétion]]{{سخ}}{{سخ}}'''۱۷۹۸–۱۸۰۱'''{{سخ}}{{پرچمک|France}} [[André Rigaud]]{{سخ}}{{سخ}}'''۱۸۰۲–۱۸۰۴'''{{سخ}}{{پرچمک|France}} [[ناپلئون بناپارت]]{{سخ}}{{پرچمک|France}} [[Charles Leclerc]]{{کشته‌شده در نبرد}}{{سخ}}{{پرچمک|France}} [[Donatien-Marie-Joseph de Vimeur, vicomte de Rochambeau|Vicomte de Rochambeau]] {{Surrendered}}{{سخ}}{{پرچمک|France}} [[Louis Thomas Villaret de Joyeuse|Villaret de Joyeuse]]{{سخ}}{{پرچمک|Spain|1785}} [[Federico Carlos Gravina y Nápoli|Federico Gravina]]
| strength1 = ارتش منظم: ۵۵٬۰۰۰,{{سخ}}داوطلبان: ۱۰۰٬۰۰۰+
| strength2 = ارتش منظم: ۶۰٬۰۰۰,{{سخ}}۸۶ کشتی جنگی
| casualties1 = نظامی کشته شده: نامعلوم{{سخ}}غیرنظامی کشته شده: 100,000۱۰۰٬۰۰۰{{citation needed|date=February 2013}}
| casualties2 = نظامی کشته شده: ۵۷٬۰۰۰ مرگ در رزم{{سخ}}۳۰٬۰۰۰ مرگ تب زرد{{سخ}}غیرنظامی کشته شده: ~۲۵٬۰۰۰
}}
{{انقلاب}}
'''انقلاب هائیتی''' (۱۷۹۱–۱۸۰۴) یک شورش بردگان در [[تاریخ استعمارگری فرانسه|مستعمره]] [[سن-دومینگ]] [[جمهوری اول فرانسه|فرانسه]] بود که منجر به الغای [[برده‌داری]] در آنجا و تأسیس [[هائیتی]] شد. انقلاب هائیتی تنها شورش بردگان بود که منجر به تأسیس یک [[کشور مستقل]] شد. علاوه بر این عموماً این انقلاب موفقترین شورش بردگان و از لحظات تعیین کننده در تاریخ‌های اروپا و قارهٔ آمریکا تلقی می‌شود. این شورش با قیام [[برده‌داری|برده‌های]] [[سیاه‌پوست]] [[آفریقا]]یی در آوریل ۱۷۹۱ شروع شد. در نوامبر ۱۸۰۳ با شکست [[نیروی زمینی فرانسه|ارتش فرانسه]] در نبرد ورتیر پایان یافت. [[هائیتی]] در ۱ ژانویه ۱۸۰۴ [[دولت-ملت|کشوری]] مستقل شد و ژان-ژاک دسالینه از سوی شورای ژنرال‌ها به عنوان فرماندار-ژنرال برگزیده شد. او دستور کشتار اقلیت سفیدپوست هائیتی را در سال ۱۸۰۴ داد که منجر به مرگ بین ۳۰۰۰ تا ۵۰۰۰ نفر بین فوریه و آوریل ۱۸۰۴ شد.<ref name="autogenerated1">Philippe R. Girard (2011). The Slaves Who Defeated Napoleon: Toussaint Louverture and the Haitian War of Independence 1801–1804. Tuscaloosa Alabama: The University of Alabama Press. {{ISBN|978-0-8173-1732-4|en}}</ref>
 
== جستارهای وابسته ==
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/wiki/انقلاب_هائیتی»