سیردریا: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
به نسخهٔ 27280799 ویرایش ArefKabi برگردانده شد: با فرض حسن نیت. (توینکل)
برچسب: خنثی‌سازی
Taranet (بحث | مشارکت‌ها)
همه زبانها را که خط اول ردیف نمی کنیم. اینها دقیقا در پاراگراف دوم آمده اند و بعدا اگر مقاله گسترش پیدا کرد در بخش تاریخچه و زبانشناسی آورده می شود.
خط ۱۵:
[[پرونده:Iran provinces in Abbasid Caliphate.jpg|بندانگشتی|450px|چپ|موقعیت رود سیردریا (رود جیحون) در نقشه ایران در عصر [[خلفای عباسی]] (در بالای نقشه سمت راست). برگرفته از کتاب [[جغرافیای تاریخی سرزمین‌های خلافت شرقی]]]]
 
'''سیردَریا''' یا '''سیحون''' ([[پارسی باستان]]: '''یَخشَه اَرتَه'''، به‌معنای ''مروارید واقعی''؛ [[زبان پهلوی (ساسانی)|زبان پهلوی|پهلوی]]: '''یَخشَرت'''<ref>J. Marquart, Die Chronologic der alttiirkischen Inschriften, Leipzig, 1898, 6.</ref>؛ [[زبان یونانی|یونانی]]: '''Jaxartes/Ιαξάρτης/یَکسارتِس'''؛ [[زبان عربی|عربی]]: '''سیحون'''<ref name="ReferenceA">Encyclopaedia of Islam, 'SIR DARYA'</ref>) یا '''گل‌زریون'''، دومین رود پرآب در [[آسیای میانه]] است که به [[دریاچه خوارزم]] (آرال) می‌ریزد. رود دیگر [[آمودریا]] نام دارد.
 
نخستین مرجع این نام در این سده (دهم هجری) است، که [[ابوالغازی بهادر خان|ابوالغازی بهادُرخان]]، مورخ و [[خان (لقب)|خان]] [[خیوه]]، دریاچه خوارزم را ''«سیر تِنیزی''» (دریای سرخ‌رنگ) نامید.{{مدرک}} در منابع اروپای غربی، سیردریا با نام [[زبان یونانی|یونانی باستانی‌اش]] ''Jaxartes/Ιαξάρτης/یاکسارتِس'') Ιαξάρτης؛ یَکسارتِس) شناخته می‌شود، که برگرفته از واژهٔ [[زبان پهلوی (ساسانی)|زبان پهلوی]] ''«یَخشَرت''» (آنطور که [[یوزف مارکوارت]]، خاورشناس نامدار [[آلمان|آلمانی]]، در «Die Chronologic der alttiirkischen Inschriften» یاد کرده)، برگرفته از واژهٔ [[پارسی باستانی]] ''«یَخشَه اَرتَه''»، به معنای ''«مروارید واقعی''» است.<ref name="ReferenceA"/>
 
این رود دو سرچشمه دارد، یکی کوه‌های تیان‌شان در [[قرقیزستان]] کنونی و دیگری شرق [[ازبکستان]]. این رود در ۲۲۲۰ کیلومتر در غرب و شمال غربی سرچشمه دارد و پس از گذر از جنوب کشور کنونی [[قزاقستان]] به دریاچه خوارزم می‌رسد. این رود در گذر خود سرتاسر کشتزارهای [[پنبه]] را در [[آسیای مرکزی]] آبیاری می‌کند. سیردریا از کنار شهرهای [[خجند]] و [[قیزیل‌اوردا]] و [[خوقند]] می‌گذرد.