مرتضی حائری یزدی: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
ابرابزار
خط ۱:
{{جعبه اطلاعات مراجع تقلید
|عنوان= مرتضی حائری یزدی
|تصویر=
|نام کامل=
|لقب=
|نسب=
|تاریخ تولد= ۲۰ مهر ۱۲۹۵
|تاریخ فوت=
|شهر تولد= [[اراک]]
|کشور تولد= {{IRN}}[[ایران]]
|محل تحصیل=
|محل زندگی=
|ملیت=[[ایرانی]]
|تاریخ وفات= ۲۵ اسفند ۱۳۶۴ ({{سن|۱۲۹۵|۷|۲۰|۱۳۶۴|۱۲|۲۵|از تاریخ=خورشیدی}})
|شهر وفات= [[قم]]، {{IRN}}ایران
|مدفن= حرم [[فاطمه معصومه]]
|اساتید=[[سید محمدرضا گلپایگانی]]{{سخ}}[[سید محمدتقی خوانساری]]{{سخ}}[[سید محمد محقق داماد]]{{سخ}}[[عبدالکریم حائری یزدی]]{{سخ}}[[میرزا خلیل کمره‌ای]]{{سخ}}[[محمد حجت کوه‌کمری]]{{سخ}}[[سید حسین بروجردی]]{{سخ}}[[سید روح‌الله خمینی]]
|شاگردان= [[محمدرضا نکونام]]{{سخ}}[[سید علی خامنه‌ای]]{{سخ}}[http://fa.wikishia.net/view/%D8%B3%DB%8C%D8%AF_%D8%B9%D8%A8%D8%A7%D8%B3_%D8%AE%D8%A7%D8%AA%D9%85_%DB%8C%D8%B2%D8%AF%DB%8Cسید_عباس_خاتم_یزدی سید عباس خاتم یزدی]{{سخ}}[[حسین شب زنده دارزنده‌دار]]{{سخ}}[[محمدمهدی ربانی املشی]]{{سخ}}[[محمد محمدی ری‌شهری]]{{سخ}}محمدحسین امراللهی{{سخ}}[[مهدی شب زنده دار]] {{سخ}}محمد پیشوایی ترک‌آبادی{{سخ}}[[محمدحسین بهجتی اردکانی]]{{سخ}}[[مصطفی علماء]]
|تالیفات=ابتغاء الفضیلة فی شرح الوسیلة{{سخ}}رساله‌ای در نماز جمعه{{سخ}}کتاب الخمس{{سخ}}پرتوی از انوار آسمانی{{سخ}}مباحثی در تفسیر سوره حمد{{سخ}}رساله‌ای در خلل صلاة
|فعالیتهای اجتماعی=
|فعالیتهای علمی=
|وبگاه رسمی=}}
 
'''مرتضی حائری یزدی''' (زاده ۲۰ مهر ۱۲۹۵ [[اراک]] – درگذشته ۲۵ اسفند ۱۳۶۴ [[قم]]) روحانی شیعه و از مدرسان [[حوزه علمیه قم]] بود. وی فرزند [[عبدالکریم حائری یزدی]] بود و بعنوان نماینده استان مرکزی در [[مجلس خبرگان قانون اساسی]] نیز فعالیت می‌کرد.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=جماران|نشانی=http://www.jamaran.ir/%D8%A8%D8%AE%D8%B4بخش-%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1اخبار-10/37277-%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DB%8Cیادی-%D8%A7%D8%B2از-%D8%A2%DB%8C%D8%AAآیت-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87الله-%D8%B4%DB%8C%D8%AEشیخ-%D9%85%D8%B1%D8%AA%D8%B6%DB%8Cمرتضی-%D8%AD%D8%A7%D8%A6%D8%B1%DB%8Cحائری-%D8%B1%D9%87ره-%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%B4%D8%B1معاشر-%D8%AF%D9%88%D8%B3%D8%AAدوست-%D8%B5%D9%85%DB%8C%D9%85%DB%8Cصمیمی-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85امام-%D8%AE%D9%85%DB%8C%D9%86%DB%8Cخمینی|عنوان=یادی از آیت الله شیخ مرتضی حائری «معاشر و دوست صمیمی» روح‌الله خمینی}}</ref>
 
== زندگی‌نامه ==
مرتضی حائری یزدی در ۱۴ ذیحجه سال ۱۳۳۴ قمری (۲۰ مهر ۱۲۹۵ ش) در [[سلطان آباد]] (اراک فعلی) زاده شد. با هجرت شیخ عبدالکریم حائری یزدی (مؤسس حوزه علمیه قم) در سال ۱۳۰۱ ش به [[قم]]‌،، همراه پدر به این شهر مهاجرت کرد. در آن شهر مقدمات علوم دینی را نزد [[سید محمدرضا گلپایگانی]] آغاز کرد و فقه و اصول را در نزد پدرش و آیات: [[سید محمد محقق داماد]] ، گلپایگانی و [[سید روح‌الله خمینی]] پی گرفت. <ref name="ReferenceA">باقری، علی، خاطرات ۱۵ خرداد، ج ۶، تهران، حوزه‌یحوزهٔ هنری سازمان تبلیغات اسلامی، ۱۳۷۶</ref>
 
پس از طی دوره سطح، در سال ۱۳۱۵ برای او جواز طلبگی صادر شد، ولی شیخ عبدالکریم یزدی برای اینکه درخواستی از حکومت رضاشاه نکرده باشد، در مورد صدور جواز طلبگی وی تقاضا و اقدامی نکرد. سپس وی به مدت ۱۵ سال در نزد آیات: [[سید محمد حجت کوه‌کمری]] و [[سید محمدتقی خوانساری|محمدتقی خوانساری‌خوانساری]] خارج فقه و اصول فراگرفت (دفتر ادبیات انقلاب اسلامی، /۴۵۷).<ref name="ReferenceA" />. او پس از طی این دوره خود از مدرسین برجسته حوزه علمیه قم شد و تا آخر عمر به این امر اشتغال داشت.
 
== همراهی با روح‌الله خمینی ==
== استادان ==
موقعیت علمی و انتساب او به بنیانگذار حوزه علمیه قم موجب شد، که در زمان زعامت آیت‌الله بروجردی همراه روح‌الله خمینی‌خمینی و آیات [[سید احمد زنجانی]]‌،، ابوالقاسم اصفهانی‌،اصفهانی، باقر سلطانی‌،سلطانی، [[سید محمود روحانی]]، سیدزین‌العابدین کاشانی‌کاشانی و ریحان‌الله گلپایگانی‌گلپایگانی در هیئت مصلحین حوزه، برای انجام اصلاحات و ایجاد تحول در این مرکز دینی علمی اقدام کند، اما عدم همراهی آیت‌الله بروجردی با آنان کار را در نیمه راه متوقف گرداند. همین موضوع سبب گردید که مرتضی حائری به حالت قهر قم را به مقصد [[مشهد]] ترک کند، که با دلجویی آیت‌الله بروجردی مجبور به مراجعت شد. همچنین او پس از درگذشت آیت‌الله بروجردی برای جلوگیری از تأخیر در پرداخت شهریه طلاب و سامان حوزه، جلسه‌ای با حضور علمای قم تشکیل داد.<ref>روحانی، سیدحمید، نهضت روح‌الله خمینی (ره)، ج ۲، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۷۶</ref>
* [[سید احمد خوانساری]]
* [[سید محمدرضا گلپایگانی]]
* [[سید محمدتقی خوانساری]]
* [[سید محمد محقق داماد]]
* [[عبدالکریم حائری یزدی|عبدالکریم حائری میبدی یزدی]]
* [[خلیل کمره‌ای|میرزا خلیل کمره‌ای]]
* [[محمد حجت کوه‌کمری]]
* [[سید حسین طباطبایی بروجردی|سید حسین بروجردی]]
* [[سید روح‌الله خمینی]]
 
مرتضی حائری یزدی با روح‌الله خمینی‌،خمینی، رابطه‌ای دیرینه داشت؛ آنان به جز همکاری در هیئت مصلحین حوزه، هر روز هنگام غروب آفتاب، در مقبره [[شیخ فضل‌الله نوری]] در [[حرم فاطمه معصومه]]‌،، با یکدیگر ملاقات و گفتگو می‌کردند. ازدواج دخترش با سید مصطفی خمینی، فرزند روح‌الله خمینی در سال ۱۳۳۵ بر این پیوند و ارتباط صحه گذاشت.<ref name="ReferenceA" />
== شاگردان ==
* [[سید علی میلانی]]
* [[محمدرضا نکونام]]
* [[محمدمهدی ربانی املشی]]
* [[محمد محمدی ری‌شهری]]
* [[محمد مؤمن]]
* [[مصطفی علما]]
* [[سید علی خامنه‌ای]]
 
==در دوران انقلاب ۱۳۵۷ ==
==همراهی با روح‌الله خمینی==
با اعلام لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی، منزل آیت‌الله حائری محل اجتماع علما برای اعتراض به این اقدام شد، که توسط روح‌الله خمینی دعوت شده بودند (باقری، <ref name="ReferenceB">دوانی، علی، زندگانی زعیم بزرگ عالم تشیع آیت‌الله بروجردی، تهران، نشر مطهر، ۱۳۷۲</ref>). همراهی با روح‌الله خمینی در ماجرای دوم فروردین (کشتار فیضیه) ادامه یافت و آیت‌الله حائری همراه روح‌الله و آیات حاج شیخ عبدالنبی لنگرودی ،لنگرودی، ریحان‌الله گلپایگانی ،گلپایگانی، [[سید محمد محقق داماد]] ، [[شریعتمداری]]، [[سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی|مرعشی نجفی‌نجفی]] ، [[میرزا هاشم آملی|میرزاهاشم آملی‌آملی]] و علامه [[سید محمدحسین طباطبایی]] اعلامیه‌ای علیه شاه صادر کردند (همان، <ref name="ReferenceB" /> /۱۹۹). او پس از سخنرانی ۱۴ خرداد ۱۳۴۲ روح‌الله خمینی به نزد وی رفت و از وی تجلیل کرد. با دستگیری روح‌الله خمینی در ۱۵ خرداد، در اعتراض به این اقدام به حضرت عبدالعظیم مهاجرت کرد و در آنجا برای جلوگیری از محاکمه‌محاکمه روح‌الله خمینی، استناد به مصونیت مراجع در قانون اساسی مشروطه را به علمای مهاجر پیشنهاد نمود. پس از تبعید روح‌الله خمینی فعالیت حائری متوقف نشد و او در مراحل مختلف، پشتوانه‌ای برای نیروهای انقلابی بود؛ به طوری که در برگزاری مراسم بزرگداشت برای آیت‌الله سعیدی خراسانی‌خراسانی در روز جمعه، ۲۲ خرداد ۱۳۴۹ شخصاً به پهن‌کردن فرش در [[مدرسه فیضیه|مدرسه فیضیه‌]] اقدام کرد. <ref name="ReferenceA" /> همچنین در سال ۱۳۵۳ در جریان کشته‌شدن آیت‌الله [[حسین غفاری]] روحانیون انقلابی با حمایت وی حوزه را تعطیل کردند. (آرشیو مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۰۴۵/<ref name="ReferenceB" />)
موقعیت علمی و انتساب او به بنیانگذار حوزه علمیه قم موجب شد، که در زمان زعامت آیت‌الله بروجردی همراه روح‌الله خمینی‌ و آیات [[سید احمد زنجانی]]‌، ابوالقاسم اصفهانی‌، باقر سلطانی‌، [[سید محمود روحانی]]، سیدزین‌العابدین کاشانی‌ و ریحان‌الله گلپایگانی‌ در هیئت مصلحین حوزه، برای انجام اصلاحات و ایجاد تحول در این مرکز دینی علمی اقدام کند، اما عدم همراهی آیت‌الله بروجردی با آنان کار را در نیمه راه متوقف گرداند. همین موضوع سبب گردید که مرتضی حائری به حالت قهر قم را به مقصد [[مشهد]] ترک کند، که با دلجویی آیت‌الله بروجردی مجبور به مراجعت شد. همچنین او پس از درگذشت آیت‌الله بروجردی برای جلوگیری از تأخیر در پرداخت شهریه طلاب و سامان حوزه، جلسه‌ای با حضور علمای قم تشکیل داد.<ref>روحانی، سیدحمید، نهضت روح‌الله خمینی (ره)، ج ۲، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۷۶</ref>
 
یک سال بعد، پس از سرکوبی [[تظاهرات ۱۵ خرداد|راهپیمایی ۱۵ خرداد]] و طلاب مدرسه‌یمدرسهٔ فیضیه و اشغال مدرسه توسط نیروهای نظامی، منزل آیت‌الله حائری محل اجتماع آیات: گلپایگانی، مرعشی نجفی و شریعتمداری، در اعتراض به این اقدام شد، که پس از تبادل نظر این چهار تن بنا شد، مدارس فیضیه و دارالشفا در اختیار طلاب قرار گیرد.
مرتضی حائری یزدی با روح‌الله خمینی‌، رابطه‌ای دیرینه داشت؛ آنان به جز همکاری در هیئت مصلحین حوزه، هر روز هنگام غروب آفتاب، در مقبره [[شیخ فضل‌الله نوری]] در [[حرم فاطمه معصومه]]‌، با یکدیگر ملاقات و گفتگو می‌کردند. ازدواج دخترش با سید مصطفی خمینی، فرزند روح‌الله خمینی در سال ۱۳۳۵ بر این پیوند و ارتباط صحه گذاشت.<ref name="ReferenceA" />
 
== انقلابدرگذشت ۱۳۵۷داماد ==
با مرگ مشکوک [[سید مصطفی خمینی]] در اول آبان ۱۳۵۶ آیت‌الله حائری در سوگ فقدان دامادش پیام تسلیتی به روح‌الله خمینی ارسال نمود. همچنین با چاپ مقاله توهین‌آمیز روزنامه اطلاعات، در مورد روح‌الله خمینی، به آن نویسندگان مقاله اعتراض کرد و بدین مناسبت در ۱۸ دی ۱۳۵۶ در مسجد اعظم قم سخنرانی نمود، که پس از آن راهپیمایی اعتراض‌آمیزی علیه رژیم توسط طلاب انجام شد (روزشمار انقلاب اسلامی، /۴۳۷).<ref name="ReferenceA" />. و پس از فاجعه‌یفاجعهٔ ۱۹ دی قم همراه آیات: شریعتمداری ،شریعتمداری، مرعشی نجفی و سید صادق روحانی در منزل آیت‌الله ابوالقاسم دانش آشتیانی برای ایجاد آرامش در شهر و جلوگیری از کشتار مردم تبادل نظر نمود.<ref name="ReferenceA" />
با اعلام لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی، منزل آیت‌الله حائری محل اجتماع علما برای اعتراض به این اقدام شد، که توسط روح‌الله خمینی دعوت شده بودند (باقری، <ref name="ReferenceB">دوانی، علی، زندگانی زعیم بزرگ عالم تشیع آیت‌الله بروجردی، تهران، نشر مطهر، ۱۳۷۲</ref>). همراهی با روح‌الله خمینی در ماجرای دوم فروردین (کشتار فیضیه) ادامه یافت و آیت‌الله حائری همراه روح‌الله و آیات حاج شیخ عبدالنبی لنگرودی ، ریحان‌الله گلپایگانی ، [[سید محمد محقق داماد]] ، [[شریعتمداری]]‌ ، [[سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی|مرعشی نجفی‌]] ، [[میرزا هاشم آملی|میرزاهاشم آملی‌]] و علامه [[سید محمدحسین طباطبایی]] اعلامیه‌ای علیه شاه صادر کردند (همان، <ref name="ReferenceB" /> /۱۹۹). او پس از سخنرانی ۱۴ خرداد ۱۳۴۲ روح‌الله خمینی به نزد وی رفت و از وی تجلیل کرد. با دستگیری روح‌الله خمینی در ۱۵ خرداد، در اعتراض به این اقدام به حضرت عبدالعظیم مهاجرت کرد و در آنجا برای جلوگیری از محاکمه‌ روح‌الله خمینی، استناد به مصونیت مراجع در قانون اساسی مشروطه را به علمای مهاجر پیشنهاد نمود. پس از تبعید روح‌الله خمینی فعالیت حائری متوقف نشد و او در مراحل مختلف، پشتوانه‌ای برای نیروهای انقلابی بود؛ به طوری که در برگزاری مراسم بزرگداشت برای آیت‌الله سعیدی خراسانی‌ در روز جمعه، ۲۲ خرداد ۱۳۴۹ شخصاً به پهن‌کردن فرش در [[مدرسه فیضیه|مدرسه فیضیه‌]] اقدام کرد. <ref name="ReferenceA" /> همچنین در سال ۱۳۵۳ در جریان کشته‌شدن آیت‌الله [[حسین غفاری]]‌ روحانیون انقلابی با حمایت وی حوزه را تعطیل کردند. (آرشیو مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۰۴۵/<ref name="ReferenceB" />)
 
== در دوران انقلاب ==
یک سال بعد، پس از سرکوبی [[تظاهرات ۱۵ خرداد|راهپیمایی ۱۵ خرداد]] و طلاب مدرسه‌ی فیضیه و اشغال مدرسه توسط نیروهای نظامی، منزل آیت‌الله حائری محل اجتماع آیات: گلپایگانی، مرعشی نجفی و شریعتمداری، در اعتراض به این اقدام شد، که پس از تبادل نظر این چهار تن بنا شد، مدارس فیضیه و دارالشفا در اختیار طلاب قرار گیرد.
در پی وقوع انقلاب ۱۳۵۷، مرتضی حائری یزدی به عنوان نماینده استان مرکزی در [[مجلس خبرگان قانون اساسی]] برگزیده شد و در آن مجلس در گروه قوه مجریه عضویت داشت. وی پس از این مسئولیت تا هنگام درگذشت در اسفند ۱۳۶۴ به جز تدریس، سمتی نداشت. وی علاوه بر سال‌ها تدریس در حوزه علمیه‌یعلمیهٔ قم، به تألیف و ترجمه نیز اشتغال داشت.
 
==درگذشت داماد==
با مرگ مشکوک [[سید مصطفی خمینی]]‌ در اول آبان ۱۳۵۶ آیت‌الله حائری در سوگ فقدان دامادش پیام تسلیتی به روح‌الله خمینی ارسال نمود. همچنین با چاپ مقاله توهین‌آمیز روزنامه اطلاعات، در مورد روح‌الله خمینی، به آن نویسندگان مقاله اعتراض کرد و بدین مناسبت در ۱۸ دی ۱۳۵۶ در مسجد اعظم قم سخنرانی نمود، که پس از آن راهپیمایی اعتراض‌آمیزی علیه رژیم توسط طلاب انجام شد (روزشمار انقلاب اسلامی، /۴۳۷)<ref name="ReferenceA" />. و پس از فاجعه‌ی ۱۹ دی قم همراه آیات: شریعتمداری ، مرعشی نجفی و سید صادق روحانی در منزل آیت‌الله ابوالقاسم دانش آشتیانی برای ایجاد آرامش در شهر و جلوگیری از کشتار مردم تبادل نظر نمود.<ref name="ReferenceA" />
 
== درگذشت داماد==
==در دوران انقلاب==
مرتضی حائری یزدی در شب ۲۴ جمادی‌الثانی [[۱۴۰۶ (قمری)|۱۴۰۶]] (۲۵ اسفند [[۱۳۶۴]] ش) در [[قم]] درگذشت و در حرم [[فاطمه معصومه]] دفن شد.
در پی وقوع انقلاب ۱۳۵۷، مرتضی حائری یزدی به عنوان نماینده استان مرکزی در [[مجلس خبرگان قانون اساسی]] برگزیده شد و در آن مجلس در گروه قوه مجریه عضویت داشت. وی پس از این مسئولیت تا هنگام درگذشت در اسفند ۱۳۶۴ به جز تدریس، سمتی نداشت. وی علاوه بر سال‌ها تدریس در حوزه علمیه‌ی قم، به تألیف و ترجمه نیز اشتغال داشت.
 
== آثار چاپ شده ==
سطر ۷۳ ⟵ ۵۸:
* رساله‌ای در خلل صلاة
* رساله‌ای در حدیث رفع
* رساله‌ای در مسئله‌یمسئلهٔ تعاقب ایادی
* کتاب ابتغاء الفضیله،
* دوره‌یدورهٔ سه جلدی شرح بر عروةالوثقی
* دوره‌یدورهٔ اصول به نام مبانی الاحکام فی اصول شرایع الاسلام و حاشیه بر کفایه و مکاسب.
 
== استادان ==
==درگذشت==
* [[سید احمد خوانساری]]
مرتضی حائری یزدی در شب ۲۴ جمادی‌الثانی [[۱۴۰۶ (قمری)|۱۴۰۶]] (۲۵ اسفند [[۱۳۶۴]] ش) در [[قم]] درگذشت و در حرم [[فاطمه معصومه]] دفن شد.
* [[سید محمدرضا گلپایگانی]]
* [[سید محمدتقی خوانساری]]
* [[سید محمد محقق داماد]]
* [[عبدالکریم حائری یزدی|عبدالکریم حائری میبدی یزدی]]
* [[خلیل کمره‌ای|میرزا خلیل کمره‌ای]]
* [[محمد حجت کوه‌کمری]]
* [[سید حسین طباطبایی بروجردی|سید حسین بروجردی]]
* [[سید روح‌الله خمینی]]
 
== شاگردان ==
* [[سید علی میلانی]]
* [[محمدرضا نکونام]]
* [[محمدمهدی ربانی املشی]]
* [[محمد محمدی ری‌شهری]]
* [[محمد مؤمن]]
* [[مصطفی علما]]
* [[سید علی خامنه‌ای]]
 
== پانویس ==
{{پانویس}}
 
== منابع ==
سطر ۸۹ ⟵ ۹۱:
 
{{ترتیب‌پیش‌فرض:حائری میبدی یزدی، مرتضی}}
 
[[رده:اسلام‌شناسان مسلمان شیعه]]
[[رده:اهالی اراک]]