نظام‌الملک: تفاوت میان نسخه‌ها

== زندگی ==

نام اصلی خواجه نظام‌الملک، ابوعلی حسن و نام پدرش ابوالحسن علی بود و نام پدر او نیز علی بن اسحق بن عباس بود که از دهقان‌زادگان [[بیهق]] بود، علی بن اسحاق که کنیه‌اش ابوالحسن بود در نویسندگی و حسابداری دستی داشت. در دستگاه حکمران خراسان داخل شده بود و خدمت دیوانی می‌کرد. منزل اصلی خاندان او نیز [[بیهق]] بود، ولی ابوالحسن علی را پس از آن‌که در مشاغل دیوانی ترقی کرده بود مأمور ادارهٔ اموال دولتی در ناحیهٔ [[طوس]] کرده بودند‍ و او آن‌جا اقامت کرده و متأهل شده بود و سه پسر او در طوس به دنیا آمده بودند که بزرگ‌ترین آن‌ها همین حسن یعنی نظام‌الملک بعدی بود.

 

خواجه در ۲۱ سالگی با انحطاط سلطنت [[غزنویان|غزنوی]] و هجوم ترکمانان سلجوقی به خراسان به خدمت سلجوقیان وارد شد. خواجه بعد از شکست مسعود در دندانقان به سال ۴۳۲ در [[ماوراءالنهر]] به دستگاه [[سلجوقیان]] پیوست اما پس از آزار و اذیت‌هایی که از ابن شاذان عمید بلخ دید به [[مرو]] رفت و به دستگاه [[چغری‌بیگ]] پیوست و به مدت ۱۰ سال یعنی تا سال ۴۴۴ در خدمت آنان بود. تنها سلجوقیان بودند که با گسترش متصرفات خود، وحدت ملی ایران را ممکن ساختند. [[طغرل‌بیگ]]، [[ری]] را پایتخت خود قرار داد و در میانهٔ سدهٔ پنجم با تصرف [[بغداد]] سلطهٔ خود را تا کانون قدرت معنوی امپراتوری گسترش دادند و دست [[آل‌بویه]] را از خلافت در بغداد کوتاه کردند. سلجوقیان برای ادارهٔ متصرفات وسیع خود از دانش و تجربه بهره‌ای نداشتند و مجبور شدند فرهیختگان و کارگزاران باتجربهٔ ایرانی را به خدمت گیرند که در رأس ایشان خواجه نظام‌الملک قرار داشت که با قبول وزارت دو شاه مقتدر سلجوقی، در عمل و نظر در تمرکز وحدت سیاسی و ملی ایران کوشید.<ref>{{پک|اخوان کاظمی|۱۳۸۰|ک= عدالت و خودکامگی در اندیشهٔ سیاسی خواجه نظام|ص=۸}}</ref>

== کارنامه ==

[[پرونده:Nizam al-Mulk tomb 1.JPG|بندانگشتی|220px|چپ|نمای درونی مقبره خواجه نظام‌الملک، اصفهان]]

 

خواجه علاوه بر رتق و فتق امور مملکتی و حل مشکلات عدیده اجتماعی و اخلاقی و سایر مسائل مملکتی دست به ایجاد مدارسی زد که در تاریخ بنام وی به [[مدرسه نظامیه|مدارس نظامیه]] مشهور است و همان مدارس هستند که بعدها سرمشق دانشگاه‌ها شدند؛ که مهم‌ترین آن‌ها عبارت بودند از [[نظامیه بغداد|نظامیه‌های بغداد]]، [[نظامیه موصل|موصل]]، [[نظامیه نیشابور|نیشابور]]، [[نظامیه بلخ|بلخ]]، [[نظامیه هرات|هرات]]، [[نظامیه مرو|مرو]]، [[نظامیه آمل|آمل]]، [[نظامیه گرگان|گرگان]]، [[نظامیه بصره|بصره]]، [[نظامیه شیراز|شیراز]]، [[نظامیه اصفهان|اصفهان]].

# '''تاج‌الحضرتین'''؛ برای وزیری دو پادشاه

# '''قوام‌الدین'''؛ این لقبی مذهبی بود که [[فقیه]]ان زمان بدو داده بودند.

# '''اتابک'''؛ لقبی که ملکشاه پس از شاهی بدو داده بود.

# '''صدرالاسلام'''

 

 

== دارایی ==

 

== سه یار دبستانی ==