اقتصاد افغانستان: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
جز ابرابزار |
جز جایگزینی با اشتباهیاب: زغال سنگ⟸زغالسنگ، ولایت بدخشان⟸ولایت بدخشان (افغانستان)|بدخشان، فیض آباد⟸فیضآباد (بدخشان)|فیضآباد (بدخشان)، افغانی⟸افغانی (واحد پول)|افغانی، خط⟸خط (نوشتار)|خط، منحیث⟸به عنوان، طبیعیصادرات⟸طبیعی صادرات، نفتصادرات⟸نفت صادرات، طبیعیواردات⟸طبیعی واردات، رابلی⟸زابلی، صادراتشریکها⟸صادرات شریکها، طبیعیذخایر⟸طبیعی ذخایر، بحیث⟸به عنوان، قیصد⟸فیصد، داخلیترکیب⟸داخلی ترکیب، صادراتکالاها⟸صادرات کالاها، فواعد⟸فواید |
||
خط ۳:
[[پرونده:Afghan pomegranate processing.jpg|بندانگشتی|چپ|۳۰۰px| انار بی دانه تگاب وانار دانه دار تاشقرغان قندهار یکی از صادرات افغانستان است]]
'''اقتصاد [[افغانستان]]''' بر اثر جنگهای چندین دهه از هم پاشیده بود. تا سالهای ۱۹۹۲میزان [[اقتصاد]] افغانستان تدریجاً در حال نزول بود. تا آنکه از سال ۱۹۹۵الی ۲۰۰۱ اقتصاد این کشور در زمین فرورفت. کشور ازین ناحیه شدیداً صدمه دید و سبب فرورفتگی عمیقی در حیات اقتصادی این ملت شد. در نتیجه [[سرمایه دورانی]] و ارزش پول این کشور به نسبت عدم پشتیبانی بانکی و ازبین رفتن اکثر [[سرمایه ثابت]] از چرخش باز افتاد. مرگ ومیر اطفال بالاتر از ۶۰ درصد مرگ مادران در حال زایمان از هر چهار نفر به یکنفر کشانده شد. سطح بیکاری به حد نهائی خود رسید، به جز تولیدات ناچیز زراعتی دیگر همه تولیدات وجود نداشت. [[امراض فقر]] مانند عدم تعلیم و تربیت اطفال، شیوع امراض، گرسنگی، عدم احترام به حقوق انسان و صدها مسایل دیگر بروز نمود؛ که هر کدام گوشهای از جامعه را رنج میداد. '''اقتصاد افغانستان''' به میزان قابل توجه پس از سال ۲۰۰۲ به نسبت کمکهای بینالمللی ازدیاد یافت. در سال ۲۰۰۲ جامعه جهانی در شهر [[بن]] مبلغ ۹۷ میلیارد دلار را غرض کمک به افغانستان وعده دادند که از آن جمله ۳۹ میلیارد دلار آن در عرصههای ساختمانی، راه ومیدان سازی، اعمار کانالها، آبرسانی شهر و دهات کمک به دهاقین و مالداران دهات، تربیه اردو و پولیس، تعلیم و تربیت معارف، و تقویه دولت به مصرف رسیدهاست. زیاده ازین پول هارا دونرها از طریق خود به شرکت اعمارکننده یا قرار دادی پرداختهاند؛ که فارغ از پلان انکشافی دولت شمرده شدهاست. عواید ناخالص این کشور۲۷٫۳۶ GDP-PPP<ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/docs/notesanddefs.html#2001|<معلومات و یاداشتها در مورد عواید ناخالص بنرخ رسمی و به نرخ کشورهای همجواردر وبگاه سی آی ای فیست بوک]</ref> میلیارد دلار در سال۲۰۱۰ بوده که ۱۱۱ مین کشوردر جهان محسوب میگردد. عواید نا خالص به نرخ رسمی ۱۵٫۶۱ بیلون در سال ۲۰۱۰ بودهاست. رشد [[درآمد نا خالص]] ۸٫۳٪ در سال ۲۰۱۰ بودهاست. غرض اصلاح وبهبود کشاورزی تعداد زیادی از سازمانها کشاورزی خارجی دهقانان را از طریق اداره انکشاف دهات همکاری نمودند. سازمانها در نظر دارند محصولات زراعتی افغانستان را از لحاظ کیفیت و کمیت ارتقا دهند تا بتواند جلوگیری از کشت [[کوکنار]] گردد. امروز افغانستان ۹۲ درصد گندم خود را خودش تولید میکند. با این حال این کشور وابسته به کمکهای خارج درقطار کشورهای فقیر و در حال انکشاف شمرده میشود. [[درآمدسرانه]] این کشور حدود ۸۰۰–۹۰۰ دلار میباشد. ۸۰ درصد نفوس مشغول کشاورزی و مالداری میباشد. ۶۷٪ بودجه عادی دولت و ۱۰۰٪ [[بودجه]] قوای مسلح از طریق همکاری کشورهای خارج بخصوص [[ایالات متحده آمریکا]] پرداخته میشود. با قطع شدن چنین همکاری افغانستان وضع اقتصادی بدی را سپری خواهد نمود. غرض پر ساختن این خلأ یگانه وسیله که میتواند عواید این کشور را نجات دهد همانا استفاده از [[معادن افغانستان]] میباشد. ارزش مجموعی معادن افغانستان ۱۱۳۱٫۸۴۰ میلیارد دلار بوده که میتواند ازین مدرک سالانه مبلغ ۳–۵ میلیارد دلار عواید بدست آرند. طوریکه معلوم گردید مصارف سالانه دولت افغانستان ۶٫۹ میلیارد دلار آمریکائی در یک سال میباشد. با بدست آوردن چنین مبلغ افغانستان میتواند بودجه داخلی خود را تأمین نماید. در طی مدت ۱۱ سال دولت افغانستان نتوانست اراضی زراعتی، تأسیسات کشاورزی و صنعتی، سدهای برقی خویش را را توسعه دهد تا میتوانست بودجه عادی خود را خود تمویل نماید. کنون ده درصد نفوس مشغول کار [[صنعت]] میباشد. محصولات صنعتی این کشور [[کوکا کولا]]، [[نساجی]]، [[چرم]]، [[بوت]] لوازم پلاستیک، [[
== تاریخچه اقتصاد افغانستان ==
خط ۱۰:
۱#. دوره قبل التاریخ که انسانهای آن زمان از طریق شکار و محصولات نباتات طبیعی امرار معاش مینمودند. الی دوره دوم اینها توانستند ظروف مسی فلزی بسازند.
۲#. دوره دوم: مرحله اول این دوره سرودها است که درین دوره مردم [[خط (نوشتار)|خط]] را نمیشناختن ولی تاریخ و رویداد را بهشکل قصها افسانهها نسل به نسل انتقال نمودهاست درین دوره سیستم تبادله اجناس زیاده مروج بود و مردم [[دین]] را شناختن زراعت را میشناختن صنایع فلزی و اسباب زراعتی را تولید مینمودند. مرحله دوم دوره دوم از تمدن [[بلخ]] و [[بخدی]] شروع الی ورود [[مردم عرب|اعراب]] دوام میکند. تمدن [[باختران]]، [[کوشانیان]] [[هخامنشیان]] شامل این دوره میباشد. درین مرحله خط زیورات سکه فلزی را میشناختند ابزار کار استفاده از حیوانات سنگتراشی و ساختن ظروف از صنایع آنزمان بودهاست.
۳#ورود اعراب است. درین دوره مردم افغانستان معماری نجاری فلزسازی [[بافندگی]] عطاری تجارت را شناختن. دولتهای [[غزنویان]] [[تیموریان]] [[بابر]] [[درانی]] پرقدرت و دارای اقتصاد قوی بودند.
در قرن ۱۸ حضور [[انگلیس]] در [[هندوستان]] بالای اقتصاد افغانستان تأثیرات منفی را وارد نمود. در ایام سلطنت [[احمدشاه درانی]] و [[تیمور شاه درانی]] ثروت زیادی در افغانستان تجمع نموده بود. پس از سلطنت [[شاه زمان]] نفاق و خانه جنگی در ضیف ساختن اقتصاد افغانستان تأثیرات ناگوار نمود. از گذشتهها الی امروز بنیاد اقتصاد مردم افغانستان زراعت مالداری و تا حدودی کم استخراج معادن احجار بودهاست.
برای اولین بار در افغانستان در سال ۱۳۰۰هجری شمسی فابریکه تولید برف [[جبل السراج]] احداث گردید. عصر پیشرفت و ترقی در افغانستان از زمان [[محمد ظاهر شاه]] آغاز گردید. در کشور پلانهای انکشافی ۵ ساله و ۲۵ ساله طرح و تا۲ مرحله کاملاً تطبیق گردید. درمرحله سوم مشکلات در بودجه وارد گردیده و مرحله چهارم نیز به صورت موفقیتآمیز به اکمال رسید. در نتیجه افغانستان صاحب شاهراه حلقوی ۱۱سد برق ۵۲۰۰ موسسات صنایع کوچک و فابریکات گردید. وضع حمل و نقلی خصوصی و دولتی بهتر و منظم گردید. از تأسیسات و فابریکههای مهم آنوقت فابریکه [[نساجی گلبهار]]، [[نساجی بگرامی]]، [[نساجی افغان]]، پشمینه بافی، نختابی کابل، بوت آهو، پشمینه بافی قندهار، کود و برق مزارشریف، صابون سازی، سیلوها، فابریکه سمنت غوری، جبلالسراج، و هرات، دوچرخهسازی پامیر، پلاستیک سازیها، دستگاه ساختمانی هلمند، افغانی، بنائی، سپین غر، راه میدان سازی، فابریکه پایه سازی، تصدی جنگلک، فابریکه حجاری بتون، فابریکه حجاری و نجاری، کابل فلز، خشکشوییها، کامازها، افسوتر، فابریکههای کشمش پاکی، بانکها شرکتهای صادراتی بینالمللی، بنادر تجارتی، سفارت خانهها، وزارت خانهها، تأسیسات و بناهای دولتی، فابریکه شکر بغلان، فابریکه جین و پرس مزارشریف، فابریکه روغنسازی سپین زر، استخراج
== صادرات افغانستان ==
{{مرتبط|تولید مواد مخدر در افغانستان}}
صادرات عمده افغانستان به کشورهای [[آمریکا]] [[هند]] [[پاکستان]] و[[فرانسه]] میباشد. مجموعاً صادرات که در سال ۲۰۰۸صورت گرفتهاست ۶۰۳ میلون دلار عواید بدست آمدهاست. یک بر سه حصه این عواید از درک فروش محصولات بته کوکنار بدست میآید. محصولات زراعتی و احجار قیمتی و نیمه قیمتی، [[پنبه]]، [[صنایع دستی]]، نباتات طبی [[پشم]] پوست روده [[
صادرات این کشور در سال ۲۰۰۹ مبلغ ۵۴۷ میلیون دلار بوده که در قطار ۱۶۴ مین کشور جهان محسوب میشود. [[صادرات]] سال ۲۰۰۸ مبلغ ۶۰۳ میلیون دلار میباشد که ارقام منفی صادرات غیرقانونی یعنی reexports کوکنار و [[حشیش]] میباشد. درصدی صادرات افغانستان به کشور
پاکستان ۲۵٫۹ ٪، هند (۲۵٫۵ ٪)، ایالات متحده ۱۴٫۹ درصد، [[تاجیکستان]] ۹٫۶ ٪، [[آلمان]] ۵ ٪ (۲۰۱۰) میباشد.
خط ۵۸:
== اتاقهای تجارت وصنایع در افغانستان ==
اتاق تجارت و صنایع افغانستان
اتاق تجارت و صنایع واحد افغانستان از اثر ادغام اتاقهای تجارت و صنایع اسبق که در سال ۱۹۳۱ میلادی تأسیس گردیده قسماً در چوکات دولت فعالیت مینمود. در سال ۲۰۰۴ اتاق [[تجارت بینالمللی]] افغانستان به طرز مؤثر تر توسط متشبثین خصوصی تأسیس گردید. تا آنکه در ۱۹ حوت سال ۱۳۸۶ برابر با ۹ مارس ۲۰۰۸ به عنوان یک نهاد نیرومند ملی، مؤثر و نماینده واقعی سکتور خصوصی افغانستان فعالیت خود را آغاز نمود. اتاقهای تجارت افغانستان علاوه بر [[کابل]] در ۲۰ولایت ویک [[ولسوالی]] نمایندگی دارد. علاوه براینکه در داخل فعالیت دارند غرض سهولت تاجرین در ده کشور اروپائی آمریکائی و آسیائی نمایندگی دارند. اتاقهای تجارت وصنایع افغانستان رابط نزدیک تجارتی با کشورهای همسایه داشته با کشورهای چین پاکستان وایران ۴ اتاق تجارت وصنایع مشترک دارد. با ۱۳ کشور اروپائی و آسیایی همکاری داشته و رابطه نزدیک دارد. عضویت اتاق تجارت بینالمللی (ICC)، عضویت اتاق تجارت اسلامی (ICC)، عضویت اتاق تجارت سازمان همکاریهای منطقهای [[جنوب آسیا]] (SAARC)، سازمان ترانسپورت جاده (IRU)، سازمان همکاریهای اقتصادی جنوب آسیا (SAARC)، [[سازمان بینالمللی کار]] (ILO) و سازمان همکاریهای اقتصادی (ECO) را نیز دارا میباشد. این نهاد دارای ۲۱ سکتور و ۹ دفتر میباشد.
خط ۷۳:
[[پرونده:New Building Blocks in Kabul.jpg|بندانگشتی|چپ|۳۰۰px| تعمیر جدید کابل بانک نمای شهر را زیبا ساختهاست]]
درطول سلطنت [[پادشاهان افغانستان]] سود جوئی از طریق پول با پول حرام و خلاف [[شریعت]] اسلامی پنداشته میشد. بدین لحاظ رسماً هیچ بانکی الی سال ۱۳۱۲ وجود نداشت. مال شاهی در [[خزانه شاهی]] حفظ میشد. مردم سرمایه خود را خود حفاظت مینمودند در بسا شهرها از طرف یک فامیل بزرگ امانت خانهها ساخته میشد که فقد پول بدون سود حفاظت میشد. یک تعداد صرفان که وجود داشت به نام سود خور دوزخی یاد مینمودند که در اجتماع به نام حرام خور جای نداشتند. پس از ورود انگلیس تعداد صرفان هندی بین افغانستان هندوستان فعالیت مینمودند. پولهای بارزش وقت سکه اشرفی (طلا عربی) نقره نیکلای (نقره اصل روسی) روپیه هندی و [[پوند استرلینگ|پوند]] انگلیسی بود. تبادله این نوع پولها در تجارت و رفتن به [[حج]] و سفرها صورت میگرفت. این صرافان بیشتر در بازارهای کابل و [[قندهار]] فعالیت داشتند ارزهای مورد ضرورت دولت نیز از همین صرافان خریداری میگردید، این روند ادامه داشت تا اینکه در سال ۱۳۱۱ با ابتکار یکی از تاجران ملی عبدالمجید «زابلی» شرکت را به نام [[شرکت سهامی]] هاشمی تأسیس نمود که بعداً در ماه ثور سال (۱۳۱۲هـ ش) این شرکت سهامی به نام بانک ملی افغان مسمی و
# '''بانکهای دولتی''':پشتنی بانک، بانک ملی افغان، افغانستان بانک (بانک مرکزی افغانستان)
# '''بانکهای خصوصی''':تمامی بانکهای خصوصی افغانستان پس از ۲۰۰۴ تأسیس شدهاست. عبارتند از عزیزی بانک، [[کابل بانک]]، [[یوناتید بانک]]، بانک بینالمللی افغانستان، آرین بانک، باختر بانک، بانک الفلاح، برک بانک، غضنفر بانک، حبیب بانک لمیتد، میوند بانک، نشنل بانک پاکستان، پنجاب نشنل بانک، استاندارد چارترد بانک، فرست مایکروفاینانس بانک میباشد. از جمله ۵ بانک خارجی است که ۳بانک پاکستانی یک عربی ویک خارجی است. درین اواخر بانک اسلامی افتتاح گردید که به سیستم اسلامی فعالیت دارد.
خط ۱۴۱:
[[تریاک]]، [[گندم]]، [[میوه]]، [[آجیل]]، پشم، گوشت گوسفند، sheepskins, lambskins
* صنایع:
در مقیاس کوچک تولید منسوجات، [[صابون]]، مبلمان، کفش، کود، پوشاک، محصولات غذایی، نوشیدنیهای غیر الکلی، [[آب معدنی]]، سیمان، فرش دست باف، [[گاز طبیعی]]،
* نرخ رشد تولید صنعتی:
٪ NA
خط ۲۲۱:
|}
'''عواید سرانه''':طبق ارزیابی اداره سی آی ای درآمد سرانه افغانستان از سال ۲۰۰۰–۲۰۱۰ مبلغ ۵۰۰ دلار و در جمله ۱۷۰ مین کشور جهان بهشمار میرفت. طبق ارزیابی بانک جهانی درآمد سرانه افغانستان از سال ۱۹۹۰–۲۰۱۰ مبلغ ۵۰۱ دلار در سال بوده از ۱۹۰ کشور جهان ۱۷۵ مین کشور در حال پیشرفت بودهاست.
عواید ناخالص افغانستان به مقدار ۳۱ درصد از بخش زراعت ۲۶
میآید. تعداد افراد مستعد بکار حدود ۱۵ میلون میباشد. از جمله ۸۰درصد مشغول زراعت و مالداری ۱۰درصد مشغول صنعت ۱۰مشغول خدمات میباشد.
خط ۲۵۷:
بودجه مالی سال ۱۳۹۰ مبلغ ۲۲۶ میلیارد افغانی (۴٫۸ میلیارد دلار) نهایتاً پس از دو بار رد توسط [[پارلمان افغانستان]] بتصویب رسید؛ از این ۲۲۶ میلیارد افغانی، مبلغ ۱۵۳٬۹ میلیارد افغانی (۳٫۲۷ میلیارد دلار) برای مصارف بودجه عادی کشور و بالغ بر ۷۲٬۵ میلیارد افغانی (۱٬۵۴ میلیارد دلار) آن برای مصارف بودجه انکشافی میباشد.<ref>{{یادکرد وب |url=http://mof.gov.af/fa/news/1015 |title=بودجه سال ۱۳۹۰ پس از دوبار تغیرات در وبگاه وزارت مالیه |accessdate=۵ فوریه ۲۰۱۲ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110509092109/http://mof.gov.af/fa/News/1015 |archivedate=۹ مه ۲۰۱۱ |dead-url=yes}}</ref> پروژههای انکشافی سال ۱۳۹۰:
* [[سرک حلقوی]] [[ولایت بدخشان (افغانستان)|بدخشان]]
* جادهٔ بزرگ قلعه مراد بیک الی جبل السراج
* جاده [[هرات]] - [[چغچران]]
خط ۲۸۲:
دولت اسلامی افغانستان در مدت ۹ ماه سال ۱۳۹۰ از ۲۴۹ میلیارد بودجه سال صرف ۳۳٪ که حدود ۸۲ میلیارد افغانی میشود استفاده نمودهاست. امکان دارد تا اخیر سال ۱۳۹۰ به ۴۰–۴۵٪ برسد. هکذا [[کسر بودجه]] الی ۸۰ درصد میباشد.
=== وزارت
این وزارت یکی از مهمترین وزارت خانه سکتوری افغانستان میباشد. وظیفه این وزارت سروی طرح ونظارت از میدانهای هوائی، راه و شاهراه، خطوط آهن را دارد. بودجه این وزارت در سال ۱۳۹۰ مبلغ ۳۸۰٫۶ میلون دلار میباشد که در ۵۰ پروژه باید مصرف گردد تا فعلاً ۲۱ جدی ۱۳۹۰ حدود ۱۱۴ میلون دلار مصرف گردیده که ۳۲ درصد میشود. طبق گزارش وزارت از ۵۰ پروژه ۱۷ پروژه قبلاً تکمیل گردیدهاست. ۲۲ پروژه تحت کار ۱۱ پروژه در حالت داوطلبانه قرار دارد. مهمترین پروژههای این وزارت ترمیم و اعمار سرک قیصار بالا مرغاب، قلعه مراد بیگ جبلالسراج شهراه ارلملک، و اشکاشم [[
=== وزارت صحت عامه ===
|