فهلوی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''فهلوی''' عربی‌شده «پهلویک» است، که خود واژه‌ای در [[پارسی میانه]] برای اشاره به موضوع‌های گوناگونی چون خط، زبان، دوره و [[طبقه اجتماعی|طبقه]] است. پس از [[حمله اعراب به ایران|حمله تازیان]] نویسندگانی که به [[زبان عربی|تازی]] یا [[فارسی دری|پارسی نو]] یا دری می‌نوشتند، برای اشاره به عناصر [[فرهنگ]] و [[حکمت]] و [[زبان]] [[ایران پیش از اسلام]] ناچار بودند، واژه‌هایی را به کار برند، که از سویی ریشه در واژه‌ها و نام‌های کهن داشته باشند و از دیگر سو با آن‌ها متفاوت باشند، تا بازنماینده تمایز دو دوره باشند. فهلوی یکی از همین نام‌های برساخته است.

واژه «فهلوی» از ریشه «[[پارت]]» یا «پارث» است: نام قومی که در شمال شرق [[فلات ایران]] می‌زیستند و [[دودمان اشکانی]] هم از ایشان برخاستند. در [[پارسی باستان]] گونه کهن‌تر این نام «پارثَوَه» ثبت شده است. در گذر زمان و با دگردیسی واژه، «ر» با «ث» جابه‌جا شد، یعنی پارثَو شد پَثرَو. «ر» نیز به «ل» تبدیل شد. «ث» هم که در دوره‌ای در زبان‌های ایرانی به «ه» تبدیل شد. بدین ترتیب این واژه در [[دوره ساسانی|روزگار ساسانی]] و در زبان پارسی میانه «پهلَو» تلفظ می‌شد و [[صفت #صفت_نسبی|صفت نسبی]]ِ از آن ساخته شده «پهلویک». در [[دوره اسلامی]] «پ» را در آغاز همین واژه به «ف» تبدیل کردند و «ک» را از پایان ش ستردند و واژه فهلوی در تازی ساخته شد و به [[پارسی نو]] هم راه یافت.

کاربرد دیگر در میان اهل [[فلسفه]] است. [[شهاب‌الدین سهروردی]] خود را زنده کننده '''حکمت ایرانیان باستان''' می‌داند و با ''فهلویون'' از ایشان یاد می‌کند. پس ازاواز او این نام بیش‌تر از پیش رایج شد. [[هادی سبزواری]] در [[منظومه سبزواری|منظومه]] و [[محمدحسین طباطبایی]] در [[نهایةالحکمة]]<ref>{{یادکرد|نویسنده=طباطبایی، محمدحسین|عنوان =نهایة الحکمة|صفحه=۱۸}}</ref> همین نام برای اشاره به این بخش از تاریخ فلسفه به کار برده اند، حال آن که بعید می‌نماید، که حکیمان ایران باستان خود را چنین نامیده باشند.