دوشکستی: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
FreshmanBot (بحث | مشارکت‌ها) جز ←top: اصلاح فاصله مجازی + اصلاح نویسه با ویرایشگر خودکار فارسی |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱:
[[پرونده:Positively birefringent material.svg|بندانگشتی|چپ|نور با قطبش موازی (''s'') [[ضریب شکست]] متفاوتی با نوری که قطبش عمود دارد (''p'') می‌بیند و بنابر [[قانون اسنل]] در زاویه متفاوتی شکسته می‌شود]]
[[پرونده:Crystal on graph paper.jpg|بندانگشتی|یک بلور [[کلسیت]] که روی یک کاغذ با خطوط آبی است. مشاهده می‌شود که این خطوط دوبار شکسته شده‌اند]]
[[پرونده:Fluorescence in calcite.jpg|thumb|left|نگاره‌ای از ضریب شکست مضاعف پرتوهای لیزر در حالی که از طریق یک کانی [[کلسیت]] عبور می‌کند ، برخی از اثرات [[فلورسنس]] نیز وجود دارد.]]
'''دوشکستی''' یا '''ضریب شکست مضاعف''' {{انگلیسی|Birefringence}} یک خاصیت [[نورشناسی|نورشناختی]] موادی است که [[ضریب شکست]] آن‌ها به [[قطبش (موج‌ها)|قطبش]] و جهت انتشار [[نور]] وابسته‌است.<ref>{{cite web|url=http://www.olympusmicro.com/primer/lightandcolor/birefringence.html |title = Olympus Microscopy Resource Center |publisher=Olympus America Inc. |accessdate=2011-11-13}}</ref> بلورها با ساختار بلوری نامتقارن و [[پلاستیک]] تحت [[تنش (مکانیک)|تنش]] از خود دوشکستی بروز می‌دهند.مواد نوری ناهمسان گرد به عنوان موادی که ضریب شکست مضاعف دارند شناخته می‌شوند. ضریب شکست مضاعف اغلب به صورت حداکثر تفاوت بین شاخص‌های انکساری بروز داده شده به وسیله مواد به صورت کمی تعیین می‌شود. کریستال‌ها با ساختار بلوری نامتقارن و پلاستیک تحت تنش از خود دوشکستگی بروز می‌دهند. ضریب شکست مضاعف ایجادکننده پدیده انکسار مضاعف است که به موجب آن یک شعاع نور زمانی که در بالای یک ماده که ضریب شکست مضاعف دارد قرار می‌گیرد به وسیله عمل پلاریزاسیون به دو پرتو با مسیرهای متفاوت از نظر کمی تقسیم می‌شود. این پدیده برای اولین بار در سال 1669 توسط یک دانشمند دانمارکی به نام Rasmus Bartholin توصیف شد که او این پدیده را در کلسیت که کریستالی با قوی‌ترین ضریب شکست مصاعف است مشاهده کرد. با این حال این پدیده در آن زمان مورد توجه قرار نگرفت تا قرن نوزدهم که Augustin jean Fresnel این پدیده را توصیف کرد. در صورتی که یک ماده دارای دو یا چند ضریب شکست در جهات مختلف باشد پدیده ای به نام ضریب شکست مضاعف در آن به وجود می آید به این ترتیب که هنگام ورود یک دسته نور به داخل آن این شعاع به دو شعاع که یکی از قوانین عادی شکست نور پیروی کرده و دیگری نمی‌کند تفکیک می‌شود. به شعاعی که از قانون شکست پیروی می‌کند شعاع عادی و به دیگری شعاع غیرعادی گویند. هر یک از این دو شعاع با سرعت‌های متفاوت که بستگی به ضریب شکست ماده برای هر یک از آن‌ها دارد حرکت خواهد کرد. از طرفی هر یک از این شعاع‌های پلاریزه شده صفحه ای بوده و بر هم عمودند. مواد تک محوری : در برخی مواد کریستالی جهت یا محوری وجود دارد که در آن جهت نور غیرپلاریزه به دو جز تفکیک نمی‌شود. مواد دو محوری : دو محور وجود دارد که این خاصیت را دارند. این ترکیبات در اصطلاح بلورهای دو محوری نام دارند.
| |||