امان‌الله جهانبانی: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش |
Mehrdad2021 (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱:
{{Infobox Officeholder
| name = سپهبد امان‌الله میرزا جهانبانی
| birth_name =
| nickname =
| image = Am_Djanhanbani.jpg
| caption =
| office1 = [[وزارت دفاع|وزیر جنگ ایران]]
| monarch1 = [[محمدرضا پهلوی|محمدرضاشاه پهلوی]]
خط ۱۴:
| office2 = [[وزارت کشور|وزیر کشور]]
| primeminister2= [[محمدعلی فروغی]]
| term_start2 = ۳۰ شهریور ۱۳۲۰
| term_end2 =
| predecessor2 = [[جواد عامری]]
| successor2 =
| office3 = [[وزارت راه و شهرسازی|وزیر راه]]
خط ۵۵:
|footnotes =
}}
== پیشینه خانوادگی ==
پدر سپهبد جهانبانی [[امان‌الله میرزا جهانبانی|امان‌الله میرزا ضیاءالدوله]] فرزند [[جهانگیر میرزا (پسر سیف‌الله میرزا)|جهانگیر میرزا]] و نوه [[سیف‌الله میرزا]] چهل و دومین فرزند پسری [[فتحعلی شاه|فتحعلی شاه قاجار]] از سرکردگان قزاقخانه با درجه امیرتومانی بود که وقتی [[لیاخوف]] رئیس قزاقخانه شد، به همراه چند تن دیگر از سرکردگان از قزاقخانه کناره‌گیری کرد <ref name="autogenerated1" /> و به مشروطه‌خواهان پیوست و از نمایندگان تهران در [[مجلس شورای ملی اول]] شد. <ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=|نشانی=http://www.ical.ir/ical/fa/Content/4_artmajles1/جلسه-230-مذاکرات-روز-یکشنبه-ششم-محرمالحرام-1326-دارالشوراى-ملى|عنوان=مذاکرات جلسه ۲۳۰ دارالشورای ملی ششم محرم ۱۳۲۶}}</ref> سپس به معاونت وزارت جنگ رسید. در [[استبداد صغیر|دوره استبداد صغیر]] در تهران مخفی بود تا [[فتح تهران]] پیش‌آمد و دوباره بر سر کار برگشت <ref name="autogenerated1" /> و فرمانده قشون آذربایجان شد. او به سبب همکاری با مشروطه‌خواهان تبریز و از جمله [[ثقةالاسلام تبریزی|ثقه‌الاسلام تبریزی]] تحت تعقیب روس‌ها قرار گرفت و به کنسول‌گری انگلیس در تبریز پناه برد و همانجا با تپانچه‌ای که در اختیار داشت، به زندگی خود خاتمه داد (۱۲۹۰ خورشیدی).<ref name="autogenerated3">دانشنامه جهان اسلام</ref>
پس از بازگشت با درجه یاوری (سرگردی) در [[بریگاد قزاق|قزاقخانه]] مشغول خدمت شد. چندی ریاست قسمت توپخانه آتریاد کرمانشاه را برعهده داشت. در همان آتریاد [[رضا شاه|سرهنگ رضاخان]] فرمانده قسمت پیاده بود. امان‌الله میرزا مقارن [[کودتای سوم اسفند]] ۱۲۹۹ درجه سرهنگی داشت.<ref name=":0"/>▼
== کودکی و تحصیلات ==
سپهبد جهانبانی هنگام تولد نصرت‌الله میرزا نام داشت اما پس از خودکشی پدرش، نام او را بر وی گذاشتند. <ref name="autogenerated3">دانشنامه جهان اسلام</ref> ناصرالدین شاه قاجار شوهر عمه پدرش بود و شوهر عمه خود او [[اسدالله میرزا شهاب‌الدوله]] که از شاهزادگان مشروطه‌خواه بود در دوران [[احمد شاه]]، وزیر پست و تلگراف و رئیس تشریفات دربار بود. بعدها در دوران محمدرضا شاه پهلوی سناتور شد.
▲امان‌الله میرزا را از ده سالگی<ref name="autogenerated1">ویکی‌پدیای انگلیسی</ref> برای تحصیل به مدارس نظام روسیه فرستادند. <ref name=":0">{{یادکرد کتاب |نام خانوادگی۱=عاقلی |نام۱=باقر |عنوان=رضاشاه و قشون متحدالشکل |تاریخ=۱۳۸۶ |ناشر=نشر نامک |مکان=تهران |شابک=964-6895-05-0 |صفحات=۴۱۳ - ۴۱۴}}</ref> پس از بازگشت با درجه یاوری (سرگردی) در [[بریگاد قزاق|قزاقخانه]] مشغول خدمت شد. چندی ریاست قسمت توپخانه آتریاد کرمانشاه را برعهده داشت. در همان آتریاد [[رضا شاه|سرهنگ رضاخان]] فرمانده قسمت پیاده بود. امان‌الله میرزا مقارن [[کودتای سوم اسفند]] ۱۲۹۹ درجه سرهنگی داشت.<ref name=":0"/>
== قشون متحدالشکل ==
پس از تشکیل قشون متحدالشکل، سرهنگ امان‌الله میرزا به ریاست ارکان حرب (ستاد) قشون برگزیده شد. وی فرمانده قوای اعزامی به آذربایجان جهت دفع خطر [[اسماعیل آقا سیمیتقو]] بود که با کسب پیروزی در [[نبرد شکریازی]] [[قلعه چهریق]] را به تصرف قوای دولتی درآورد و [[نشان ذوالفقار]] گرفت.
در خرداد ۱۳۰۲ سرهنگ امان‌الله میرزا سرپرست پنجاه دانشجویی شد که برای تحصیل نظام به اروپا اعزام شدند و دوره ستاد را آنجا طی کرد. پس از بازگشت در اوایل سال ۱۳۰۵ در معیت رضاشاه به خراسان سفر کرد و پس از خلع درجه و برکناری [[جان محمد امیرعلائی|جان محمدخان]] فرمانده لشکر شرق شد. در ۱۳۰۶ با حفظ سمت به بلوچستان رفت و در چند زدوخورد به آن منطقه امنیت بخشید و درجه امیرلشکری گرفت. چندی هم ریاست بازرسی ارتش را سرپرستی می‌کرد. در سال ۱۳۱۴ رئیس دانشگاه جنگ شد <ref name=":0"/> و در پنجم اسفند همان سال به ریاست اداره کل صنعت رسید. == مغضوبیت ==
در نیمه‌های سال ۱۳۱۶ سرلشکر جهانبانی پس از
== بازگشت به سیاست ==
پس از استعفای رضاشاه از جهانبانی اعاده حیثیت شد و با همان درجه به خدمت بازگشت و پنج روز پس از استعفای رضا شاه در کابینه [[محمدعلی فروغی|فروغی]] وزیر شد. ابتدا وزیر کشور و سپس وزیر راه بود. در کابینه [[علی سهیلی|سهیلی]] به وزارت جنگ منصوب شد. پس از گشایش مجلس سنای ایران در سال ۱۳۲۸، تا آخر عمر شش دوره متوالی سناتور بود.
== فرزندان ==
| |||