گویش ملایری: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
به نسخهٔ 28815453 ویرایش Meysam برگردانده شد: طبق بحث در تام و صفحه بحث مقاله. (توینکل)
برچسب: خنثی‌سازی
عدم مورد تایید بودن منابع قدیمی حذف منابع معتبر
خط ۱:
[[پرونده:Hamedan Linguistic Map.png|بندانگشتی|نقشه استان همدان به تفکیک زبان: جاهایی که با رنگ زرد نشان داده شده اند، فارسی زبان، جاهایی که با رنگ سبز نشان داده شده اند، ترک زبان و جاهایی که با دو رنگ زرد و آبی نشان داده شده اند، سخنوران زبان های فارسی و لری می باشند. ]]
{{pp-semi-indef|small=yes}}
'''گویش ملایری''' گویشی است که مردم [[شهرستان ملایر]] در جنوب [[استان همدان]] به آن تکلم می‌کنند.
 
== وابستگی زبانی ==
[[دانشنامه ایرانیکا]] گویش مردم ملایر را گویشی از [[زبان لری]] معرفی می‌کند.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده =[[پرویز اذکایی]] |نشانی = http://www.iranicaonline.org/articles/hamadan-i |عنوان =HAMADĀN i. GEOGRAPHY | ناشر =[[دانشنامه ایرانیکا]] |تاریخ =۶ مارس ۲۰۱۲ |تاریخ بازدید = ۱۷ آوریل ۲۰۲۰}}</ref> [[فرهنگستان زبان و ادب فارسی]] این گویش را [[فارسی]] می‌داند که به لحاظ اشتراک برخی ویژگی‌ها تلفیقی از [[لهجه همدانی]] و زبان لری دارد.<ref>{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی =صارمی | نام =سهیلا | پیوند نویسنده = | عنوان=ساخت فعل در گویش ملایری | ترجمه = | جلد = | سال =۱۳۸۶ | ناشر =زبان و ادبیات |مکان = | شابک = | صفحه =۴۵ | پیوند =http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/578698| تاریخ بازبینی =۷ سپتامبر ۲۰۱۴}}</ref><ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی =http://www.persianacademy.ir/fa/BOOK250289.aspx |عنوان =گویش‌شناسی | ناشر =فرهنگستان زبان و ادب فارسی |تاریخ = |تاریخ بازدید = ۷ سپتامبر ۲۰۱۴ |archiveurl =https://web.archive.org/web/20140924045020/http://www.persianacademy.ir/fa/BOOK250289.aspx |archivedate =۲۴ سپتامبر ۲۰۱۴ |dead-url =yes}}</ref> برخی منابع نیز ملایری را [[فارسی]] و با لهجه لری معرفی می‌کنند.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده =نفیسه حقیقت‌جوان |نشانی =httpshttp://www.magiran.com/articleppdf/1580666nppdf/2825/p0282538720111.pdf |عنوان =ملایر سرزمین آریایی‌ها | ناشر =روزنامه ایران |تاریخ =۷ اسفند ۱۳۸۶ |تاریخ بازدید = ۱۵۲۰ آوریلسپتامبر ۲۰۲۰۲۰۱۴}}</ref> [[رودیگر اشمیت]] نیز معتقد است این گویش به [[پارسی میانه]] نزدیک است.<ref>اشمیت، رودیگر، راهنمای زبان‌های ایرانی، جلد دوم: زبان‌های ایرانی نو، ترجمه پارسی زیر نظر حسن رضایی باغ‌بیدی، تهران: انتشارات ققنوس، ص۴۳۷</ref> گفتنی است زبانهای فارسی، بختیاری و .. همگی همانند زبان [[فارسی میانه]] یک زبان ایرانی جنوب غربی اند.{{مدرک}}
 
== ساختمان هجا ==
خط ۹۹:
 
ستاک گذشته برخی از فعل‌ها به جای ختم به واکه و همخوان /d/ «د» فقط به واکه ختم می‌شود:
* دی-، («دید-»)، دا- («داد-»)، خَری- («خرید-»)، بَخشی- («بخشید-»)، اَرزی- («ارزید-»)<ref>{{یادکرد وب |نویسنده =علی‌اکبر ونایی |نشانی =http://www.ivic-gob.org/interciencia/Vols%2039%202014/June%202014/497.pdf |عنوان =VARIOUS STRUCTURE OF “VERB” IN MALAYERI DIALECT (MD)
| ناشر =INTERCIENCIA Association |تاریخ = |تاریخ بازدید = ۲۵ سپتامبر ۲۰۱۴ |زبان =انگلیسی }}{{پیوند مرده|date=نوامبر ۲۰۱۹ |bot=InternetArchiveBot }}</ref>
 
;صرف فعل
 
صرف فعل (ماضی نقلی از مصدر رفتن) در گویش ملایری و مقایسه آن با زبان فارسی معاصر و زبان [[فارسی میانه]]پهلوی<ref>{{پک|آموزگار یگانه|تفضلی|۱۳۸۰|ک=زبان پهلوی|ص=۷۸}}</ref>
 
{| class="wikitable"
|+سنجش میان صرف فعل در گویش ملایری و فارسی معیار و فارسی کهن
|-
!صرف فعل در زبان فارسی معیار!! صرف فعل در زبان [[فارسی میانه]]پهلوی!! صرف فعل در گویش ملایری
|-
| رفته‌ام || raft estēm || رفتِم/رفتِسِم/رفتِمَه
سطر ۱۶۳ ⟵ ۱۶۴:
* بلند شو (ویری/ ویریس): Viri, Viris
* بنشین (بَشین/بَنیش): bascin, banisc
* گذاشتم (هشتم): hæsctem ( از فعال هشتن/هلیدن فارسی)
* نگاه کن (سکو): seko
* پاره شد (دِرِّس): dærres, derres
* پاره شد (دِرِّس): dærres, derres ( از فعل دریدن/درستن <ref>برخی فعل ها در زبان فارسی از از ستاک + ایدن یا ساتن ساخته می شوند، همانند دانستن، گریستن و ...</ref>)
* آدم بد غذا (دج خور): dedj hvor
* به کسی حمله کردن (گیج کسی رفتن): مثلاً علی رفت گیجش یعنی علی بهش حمله کرد. gidj e kæsi ræfdæn
سطر ۴۱۷ ⟵ ۴۱۸:
== منابع ==
* {{یادکرد کتاب | نام خانوادگی = رضایی | نام = حسن | پیوند نویسنده = حسن رضایی | نام خانوادگی۲ = گنجی | نام۲ = کامران | پیوند نویسنده۲ = کامران گنجی |کتاب= گویش ملایری | ناشر=نوین پژوه | مکان = تهران | شابک = 978-964-7010-77-1 |سال=۱۳۸۷}}
* {{یادکرد کتاب | نام خانوادگی =آموزگار یگانه| نام = ژاله | پیوند نویسنده = ژاله آموزگار یگانه | نام خانوادگی۲ = تفضلی | نام۲ = احمد | پیوند نویسنده۲ = احمد تفضلی |کتاب=زبان پهلوی | ناشر=معین | مکان = تهران | شابک=9645643112|سال=۱۳۸۰(چاپ سوم)}}
* {{یادکرد کتاب |نام خانوادگی= گودرزی |نام= علیرضا |کتاب=دانشنامهٔ ملایر | ناشر= کبریا | مکان = ملایر | شابک= 9786009070350 |سال=۱۳۸۸}}
* {{یادکرد کتاب |نام خانوادگی= محمودی |نام= فریدون |کتاب= لغات و اصطلاحات ملایری | ناشر= انتشارات علم گستر | مکان = ملایر | شابک= 9649024395 |سال=۱۳۷۹}}
 
{{گویش و لهجه فارسی}}
{{گویش‌های لری}}
[[رده:استان همدان]]
[[رده:گویش‌های زبان فارسی]]
[[رده:زبان لری]]