حوزه انتخابیه سبزوار: تفاوت میان نسخه‌ها

{{گفتاورد بزرگ}}

ایالت جلیلهٔ مشهد، کاندیداهای انتخابات حوزهٔ سبزوار، محمدهاشم میرزا افسر و میرزا حسن آقازاده می‌باشند. فوراً به حکومت محل تعلیمات دهید ترتیب و تشکیل انجمن نظار باید طوری داده شود که متناسب با انتخاب مشارالهیم باشد.

 

در [[انتخابات مجلس شورای ملی (۱۳۲۲)|انتخابات دورهٔ چهاردهم]] که [[اشغال ایران در جنگ جهانی دوم|ایران در اشغال متفقین]] (سبزوار در اشغال شوروی) بود، [[محمد پروین گنابادی]]، از فعالان [[حزب توده ایران|حزب تودهٔ ایران]]، به نمایندگی از سبزوار انتخاب شد که با توجه به تعداد انگشت‌شمار راه‌یافتگان توده‌ای به مجلس، نشان از فعالیت و نفوذ حزب در این شهر داشت. سبزوار از کانون‌های فعالیت حزب توده بود و اتحادیه‌های کارگری متعددی در این شهر تشکیل شده بود و دایرهٔ فعالیت حزب به روستاهای منطقه نیز می‌رسید.<ref>{{پک|مدیر شانه‌چی|۱۳۸۵|ف=تاریخ سیاسی سبزوار|ص=۹۵}}</ref> شق دیگر دخالت مستقیم نیروهای شوروی در این انتخابات است. سرکنسول شوروی از تظاهرات عده‌ای در سبزوار در جهت تحریک مردم علیه شوروی و جلوگیری از انتخاب نمایندگان بلشویک شکایت می‌کرد. کنسول شوروی مقیم سبزوار با فرمانداری دیدار کرده، خواستار دستگیری محرکان شد. پس از خاتمهٔ انتخابات در حالی که شمارش یک حوزه باقی مانده بود، ۵ نفر دستگیر و به مشهد فرستاده شدند. بنا بر گزارش ارسالی ژاندارمری سبزوار به فرمانداری شهرستان، سه نفر از اینان با عزیمت به ششتمد با توسل به درگیری مسلحانه از برگزاری انتخابات جلوگیری کردند.<ref>{{پک|شمس‌آبادی|۱۳۹۰|ک=انقلاب اسلامی در سبزوار|ص=۱۹۴}}</ref> طبق گزارشی که حین بررسی اعتبارنامه‌ها در مجلس قرائت شد، آرای بخش‌های داورزن، ششتمد، و جغتای به دلیل جعل و تعویض آرا و اعمال نفوذ مأموران دولت (ژاندارمری) باطل شد و صرفاً آرای شهر سبزوار و بخش‌های حومهٔ سبزوار و بام و صفى‌آباد و سرولایت ملحوظ گردید و اعتبارنامهٔ [[سید محمد طباطبایی (نماینده)|محمد طباطبایی]] با ۳٬۷۲۲ رأی از ۶٬۴۷۴ رأی مأخوذه به عنوان نمایندهٔ دوم حوزه تصدیق شد. بنا بر آن گزاررش، در ۱۳ مرداد ۱۳۲۲ با دعوت فرمانداری از طبقات ششگانه، اعضا انجمن نظارت انتخاب شدند و مقرر شد نشر تعرفه و اخذ آراء در ۱۴ شهریور ۱۳۲۲ انجام گیرد که به دلیل تقارن با ماه رمضان به ۹ مهر ۱۳۲۲ موکول شد. اما فرمانداری با دعوت از عده‌ای دیگر، با وجود مخالفت وزارت کشور، انجمن نظارت تازه‌ای تشکیل داد و دلیل این امر را استعفا یا استنکاف اعضای انجمن اولیه اظهار کرد، هرچند رئیس و نایب‌رئیس انجمن اولیه منکر موضوع شدند. حدود سه هزار نفر بابت این قضایا شکایت کردند. به گفتهٔ شاکیان، الف) انجمن ثانویه، از «عده‌اى بی­‌سواد» و «محکومین جزایى» شکل گرفته و در عوض، اعضای اصلی انجمن اولیه تا پایان انتخابات زندانی شده‌اند؛ ب) بخشدار ششتمد که حاضر به جعل و تعویض آرا نشده بود، عزل شده و بخشدار داورزن که حاضر به تقلب بوده به جای او گماشته شده است؛ ج) انتخاب‌شدگان بین مردم محل معروفیت نداشته‌اند.<ref name="moz1323" /> [[عبدالقدیر آزاد]] و [[حسن متولی]] در این دوره از حوزهٔ انتخابیهٔ سبزوار نامزد شده بودند، ولی با وجود بومی بودن و دربارهٔ شخص آزادْ داشتن تجربهٔ ۲۰ سال مبارزهٔ سیاسی و زندان و شکنجه و مشهور شدن به عنوان شخصیتی ملی و آزادی‌خواه در اذهان عمومی و نیز فعالیت‌های مطبوعاتی نتوانستند به مجلس راه یابند.<ref>{{پک|نظری|۱۳۹۰|ک=رجال پارلمانی ایران|ص=۴–۵}}</ref> در گزارشی که میرفخرایی، فرماندار سبزوار، به استانداری ارسال کرده، آزاد و دوستانش عده‌ای مفسده‌جو معرفی شدند که قصد شورش و انقلاب داشتند:<ref>{{پک|شمس‌آبادی|۱۳۹۰|ک=انقلاب اسلامی در سبزوار|ص=۱۹۶}}</ref>

در [[انتخابات مجلس شورای ملی (۱۳۲۶)|انتخابات دورهٔ پانزدهم]]، همزمان با اعلام موجودیت [[حزب خران]] در سبزوار به سردمداری حسین مجمع‌الصنایع، [[سعید مهدوی]] و [[عیسی مشار]] (قائم‌مقامی) نامزدان مورد حمایت دولت برای مجلس بودند. در مقابل حزب خران از عبدالقدیر آزاد و [[ابوالحسن حائری‌زاده (نماینده مجلس شورای ملی)|ابوالحسن حائری‌زاده]] حمایت می‌کرد که همین دو نفر در نهایت پیروز شدند.<ref>{{پک|شمس‌آبادی|۱۳۹۰|ک=انقلاب اسلامی در سبزوار|ص=۲۴۴}}</ref>

 

 

در [[انتخابات مجلس ایران (تابستان ۱۳۳۹)|انتخابات دورهٔ بیستم]]، [[خانواده رضایی|قاسم رضایی]] نامزد [[حزب ملیون]] بود<ref>{{یادکرد روزنامه |تاریخ=۲۶ تیر ۱۳۳۹ |عنوان=اسامی کاندیداهای حزب ملیون در شهرستانها طی مصاحبه امروز نخست‌وزیر اعلام گردید |روزنامه=[[اطلاعات (روزنامه)|اطلاعات]] |شماره=۱۰۲۵۸ |ص=۲۱ }}</ref> و [[امین غنی]] نامزد [[حزب مردم (ایران)|حزب مردم]].<ref>{{یادکرد روزنامه |تاریخ=۳۰ تیر ۱۳۳۹ |عنوان=اسامی کاندیداهای حزب مردم اعلام شد|روزنامه=اطلاعات |شماره=۱۰۲۶۲|ص=۲۱ }}</ref> [[علی بزرگ‌نیا]] دیگر چهرهٔ شناخته‌شدهٔ حزب و فراکسیون ملیون در [[دوره نوزدهم مجلس شورای ملی|مجلس نوزدهم]] بود که در این دوره، همزمان با کاهش تعداد نماینده‌های حوزه از دو به یک نفر، در فهرست حزب قرار نگرفت.<ref>{{یادکرد روزنامه |تاریخ=۲۷ تیر ۱۳۳۹ |عنوان=کسانیکه از حزب ملیون کاندیدا نشدند |روزنامه=اطلاعات |شماره=۱۰۲۵۹ |ص=۲۱ }}</ref> [[حسن متولی]]، مسئول شورای حزب مردم در سبزوار، به جریان انتخابات شدیداً اعتراض کرد. او در تلگرافی به [[اسدالله علم]] اعلام کرد ۳۶ نفری که فرمانداری سبزوار به عنوان نمایندگان طبقات ششگانه برای تشکیل انجمن نظارت بر انتخابات دعوت کرده، همگی از بستگان قاسم رضایی بوده‌اند و به این ترتیب آزادی انتخابات عملاً از میان رفته و هرگونه فعالیت انتخاباتی برای سایر نامزدان ناممکن شده است. او از [[رحمت اتابکی|وزیر کشور]] و عَلَم و [[اطلاعات (روزنامه)|روزنامهٔ اطلاعات]] تقاضا کرد که نمایندگانی برای نظارت بر انتخابات حوزه اعزام کنند.<ref>{{یادکرد روزنامه |تاریخ=۴ مرداد ۱۳۳۹ |عنوان=حزب مردم به انتخابات سبزوار اعتراض کرد |روزنامه=اطلاعات |شماره=۱۰۲۶۶ |ص=۱ }}</ref> بعداً این انتخابات در سراسر کشور به دلیل تخلفات و تقلب گسترده ملغی شد و زمستان انتخابات مجدد به عمل آمد. در [[انتخابات مجلس ایران (زمستان ۱۳۳۹)|انتخابات دی]]، علی بزرگ‌نیا و قاسم رضایی نامزد حزب ملیون بودند، امین غنی، نامزد حزب مردم، و امیر علوی از منفردین.<ref>{{یادکرد روزنامه |تاریخ=۱۸ دی ۱۳۳۹ |عنوان=فعالیت‌های انتخاباتی در شهرستانها |روزنامه=اطلاعات |شماره=۱۰۴۰۵ |ص=۱۸ }}</ref><ref>{{یادکرد روزنامه |تاریخ=۱۹ دی ۱۳۳۹ |عنوان=فردا اخذ رأی شروع میشود |روزنامه=اطلاعات |شماره=۱۰۴۰۶ |صفحات=۲۱ }}</ref> به گزارش روزنامهٔ اطلاعات، عده‌ای از مردم سبزوار در کمال نظم و آرامش در تلگرافخانهٔ شهر متحصن شدند و در تلگراف‌هایی که به مرکز مخابره کردند خواستار انحلال انجمن نظارت بر انتخابات و معرفی نامزد محلی شدند.<ref>{{یادکرد روزنامه |تاریخ=۲۴ دی ۱۳۳۹ |عنوان=انجمنهای نظارت بر انتخابات در شهرستانهای آمل، سقز، بابل، نیشابور، بم، رامهرمز، آباده، سبزوار، اصفهان، مشهد، مسجدسلیمان، میانه و قزوین تشکیل شد |روزنامه=اطلاعات |شماره=۱۰۴۱۰ |ص=۱۰ }}</ref> در نهایت، علی بزرگ‌نیا، نامزد حزب ملیون، پیروز شد.

!rowspan="2"|درصد

|-

|-

|'''۱'''

!colspan="3"|رأی‌مندان||colspan="2"|

|}

 

{| class="wikitable mw-datatable" style="display: inline-table;"

!colspan="3"|رأی‌مندان||colspan="2"|

|}

 

{| class="wikitable mw-datatable" style="display: inline-table;"