غزالی: تفاوت میان نسخه‌ها

== درگذشت ==

[[پرونده:Grave of Ghazali.PNG|بندانگشتی|تابوت احتمالی غزالی]]

منقول است در زمان مرگ بر بالای سرش کاغذی یافتند که در آن توصیه کرده بود یاران برمرگ او جزع نکنند و جسم وی را تنها به‌منزله جامه یا خانه‌ای تلقی کنند که یک‌چند در آن به‌سر برده و بعد ترکش کرده‌است.

 

[[پرونده:Al-Ihya.jpg|بندانگشتی|چپ|کتاب [[احیاء علوم الدین|احیاء العلوم]] با موضوع [[تصوف]] و اخلاق، غزالی این کتاب را در [[اورشلیم]] و [[دمشق]] نوشته‌است.]]

[[پرونده:Alchemy of Happiness.png|بندانگشتی|چپ|نسخه خطی از کتاب [[کیمیای سعادت]].]]

در میان متفکران اسلامی، هیچ‌یک به اندازه محمد غزالی تألیف و تصنیف نکرده‌است. گویند تألیف‌هایش را شمار کردند و بر روزهای عمرش تقسیم نمودند، هر روز چهار جزوه شد و تردیدی در آن نیست که بسیاری از این آثار که اسامی بیشتر آن‌ها در تاریخ نهضت‌های فکری اسلامی از [[رودکی]] تا [[سهروردی]] آمده‌است، منسوب به اوست. می‌گویند تعداد کتاب‌هایی که در طول زمان به وی نسبت داده‌اند شش برابر رقمی است که خود وی دو سال پیش از مرگش در نامه‌ای به سنجر یادآور شده‌است: «بدان که این داعی در علوم دینی هفتاد کتاب کرد…» و همین موضوع کار پژوهش را بر اهل تحقیق تا حدی دشوار نموده‌است. از جمله خاورشناسان و دانشمندانی که در مورد تألیفات غزالی تحقیق کرده‌اند می‌توان گشه، مک دونالد، [[گلدزیهر]]، [[لویی ماسینیون]]، اسین پلاسیسوس، مونتگمری وات، موریس بوژیر، میشل آلار، و [[عبدالرحمن بدوی]] را نام برد. خصوصاً دکتر عبدالرحمن بدوی دانشمند مصری، با یاری گرفتن از مجموعه تألیفات خاورشناسان قبل از خود، کتاب ''مؤلفات الغزالی'' را به نگارش درآورده که در سال [[۱۹۶۰ (میلادی)|۱۹۶۰]] چاپ شده‌است. در این کتاب از ۴۵۷ کتاب اصلی و منسوب یاد شده به مؤلف، ۷۲ تای آن‌ها را بی‌تردید متعلق به غزالی دانسته و در صحت بقیه تردید نموده‌است. این ۷۲ کتاب یا رساله را بدوی به ترتیب تاریخی در پنج مرحله تنظیم نموده‌است که به شرح زیر می‌باشد:

* الف- آثار سال‌های دانش‌اندوزی غزالی، از سال ۴۶۵ تا ۴۸۷ هجری: