صمصام‌السلطنه: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۶۳:
رخداد مهمی که به سقوط کابینه صمصام‌السلطنه انجامید [[اولتیماتوم روسیه]] بود که به دولت ایران چهل و هشت ساعت مهلت داد [[مورگان شوستر]] مستشار امریکایی مالیه و دیگر خارجیانی را که با او کار می کنند برکنار کند، تعهد بدهد که تنها با رضایت قبلی سفارتهای روس و انگلیس افراد خارجی را به خدمت بگیرد و مخارج لشگرکشی روسیه به ایران را بپردازد وگرنه نیروهای روسیه که در رشت توقف کرده اند، پیشروی خواهند کرد و دولت ایران باید هزینه این پیشروی را هم بپردازد. صمصام السلطنه و همه اعضای دولتش موافق پذیرش خواسته روسیه بودند اما مجلس شورای ملی با اکثریت قاطع اولتیماتوم روسیه را رد کرد.
 
صمصام السلطنه ازدر اردیبهشت سال ۱۲۹۷ بهبار مدت سه ماهدیگرر به نخست‌وزیری رسید و زمانی که [[احمدشاه]] فرمان عزل او را صادر کرد، مدتی حاضر به پذیرفتن نبود و خود را نخست‌وزیر می‌دانست. در همین دوره بود که پس از پیروزی انقلاب کمونیستی در شوروی، لنین برای اثبات حسن نیت خود نسبت به ملل ضعیف جهان الغای تمام امتیازات استعماری دولت تزاری پیشین را اعلام کرد. دولت صمصام‌السلطنه نیز از این فرصت استفاده و در چهارم امرداد ۱۲۹۷ با صدور بیانیه‌ای [[عهدنامه ترکمانچای]] و دیگر امتیازات واگذار شده به دولت روسیه تزاری را ملغی اعلام کرد.<ref>انقلاب فراموش شده، فؤاد آرین‌پور {{شابک|964-7790-57-0}} ص ۴۶۸</ref>
 
در هشتم امرداد تصویب‌نامه‌ای در هیئت وزیران برای لغو کاپیتولاسیون گذراند اما سه روز بعد [[احمدشاه]] او را به کاخ گلستان احضار و بشدت مؤاخذه کرد که این‌کارها کشورها را به ویرانی و او را به نابود می‌کشاند. سپس به صمصام‌السلطنه دستور استعفا داد که نپذیرفت و با حالت قهر و خشم کاخ را ترک گفت. احمد شاه نیز همان روز با وثوق‌الدوله را مأمور تشکیل کابینه کرد. اینکه صمصام‌السلطنه بدون استعفا یا حکم کتبی برکنار شده، بعدها به مثل تبدیل شد و تا سال‌ها می‌گفتند صمصام‌السلطنه هنوز خود را نخست‌وزیر می‌داند.<ref>{{یادکرد کتاب |عنوان=خاطرات محمود وصال |تاریخ=زمستان ۱۳۹۶ |ناشر=باشگاه ادبیات |مکان=تهران |صفحات=۳۴ - ۳۵}}</ref>
 
صمصام السلطنه در انتخابات دوره چهارم [[مجلس شورای ملی]] به نمایندگی [[تهران]] انتخاب شد اما تشکیل مجلس مدتها به تأخیر افتاد. در سال ۱۳۰۰ هنگامی که [[کلنل پسیان]] در [[خراسان]] قیام کرده بود، حکومت خراسان به وی پیشنهاد شد، ولی او به خراسان نرفت. در همان سال، مجلس شورای ملی کار خود را آغاز کرد و صمصام‌السلطنه به مجلس رفت. او در زمان رضا شاه در سال ۱۳۰۸ به حکمرانی [[چهارمحال و بختیاری|منطقه بختیاری]] منصوب شد و سال بعد در اصفهان درگذشت و در [[تخت فولاد]] به خاک سپرده شد.