[[سانسکریت]] از زمان [[هزاره اول (پیش از میلاد)]] توسط مبلغان مذهبی هندو در بنگال ترویج می‌شد. لیکن افراد محلی به زبان‌های پارکریتا[[پراکریت]] سخن می‌گفتند. در دوران حکومت [[امپراتوری گوپتا|پادشاهی گوپتا]]، بنگال مرکز فعالیات ادبیات سانسکریت شد.<ref>{{cite web|url=http://en.banglapedia.org/index.php?title=Bangla_Script|title=Bangla Script – Banglapedia|website=En.banglapedia.org|accessdate=7 November 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171011122429/http://en.banglapedia.org/index.php?title=Bangla_Script|archive-date=11 October 2017|url-status=live}}</ref> لهجه‌های هندو آریایی میانه در [[هزاره یکم (میلادی)]] که بنگال جزئی از [[پادشاهی ماگدها]] بود، در منطقه تأثیرگذار بودند. این لهجه‌ها که [[پراکریت ماگدهی]] نام داشتند، در [[بیهار|ایالت بهاربیهار]] هند امروزی صحبت می‌شدند.<ref name=jain>{{Harvard citation no brackets|Shah|1998|p=11}}</ref><ref name=keith>{{Harvard citation no brackets|Keith|1998|p=187}}</ref> این زبان‌ها تدریجاً موجب ایجاد زبان‌های [[اپبرمشه]] شدند که در اواخر قرن یکم پا گرفتند. در این زنجیره زبان بنگالی نیز کم‌کم جایگاهی برای خود یافت.<ref name="tb">{{Harvard citation|Bhattacharya|50000000}}</ref>
=== ابتدایی ===
همانند دیگر زبان‌های هندو آریایی شرقی، بنگالی هم در حدود ۱۰۰۰–۱۲۰۰ از سانسکریت و ماگادهی پراکریت به وجود آمد.<ref name="Oberlies2007">Oberlies, Thomas (2007). [https://books.google.com/books?id=OtCPAgAAQBAJ&pg=PA161 "Chapter Five: Aśokan Prakrit and Pāli"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160507095601/https://books.google.com/books?id=OtCPAgAAQBAJ&pg=PA161 |date=7 May 2016}}. In Cardona, George; Jain, Danesh. ''The Indo-Aryan Languages''. Routledge. p. 163. {{شابک۲|978-1-135-79711-9}}.</ref> پروتو-بنگالی زبان حکومت [[پادشاهی پالا]] و [[دودمان سنا]] بود.<ref>{{cite web|url=https://global.britannica.com/topic/Pala-dynasty|title=Pala dynasty – Indian dynasty|website=Global.britannica.com|accessdate=7 November 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170305002609/https://global.britannica.com/topic/Pala-dynasty|archive-date=5 March 2017|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.indianmirror.com/dynasty/paladynasty.html|title=Pala Dynasty, Pala Empire, Pala empire in India, Pala School of Sculptures|last=nimmi|website=Indianmirror.com|accessdate=7 November 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171028151905/http://www.indianmirror.com/dynasty/paladynasty.html|archive-date=28 October 2017|url-status=live}}</ref>
