[[File:Zaza Map.gif|thumb|upright=1.3|Zazas in [[Anatolia]]]]
'''زازاکی'''، '''زازا،''' '''زازایی''' '''یا''' '''دیملی''' (به کوردی زازاکی: '''Dımılki''', '''Kırdki''', '''Kırmancki''', '''Zazaki''') یکی از [[زبانهای ایرانی]] [[زبانهای ایرانی شمال غربی|شاخهٔ شمالغربی]] و از [[زبانهای کاسپین|زبانهای کناره دریای کاسپین]]<ref>[http://www.iranicaonline.org/articles/dimli]Encyclopædia Iranica] Nevertheless, their language has preserved numerous isoglosses with the dialects of the southern Caspian region, and its place in the Caspian dialect group of Northwest Iranian is clear.</ref> است که در شرق [[آناتولی]] ([[ترکیه]]) توسط [[مردم زازایی]] صحبت میشود. شمار کردهای [[زازا]]زبانان را تا حدود ۴ میلیون تن حدس میزنند.
کردهای زازاکی همانندیهای نزدیکی با گویش کردیزبان [[اورامانی]] و گویش کردی [[باجلانی]] دارد و به این خاطر، زبانشناسان این سه گویش را درون خانوادهای به نام [[زازا-گورانی]] قرار میدهند و زازا-گورانی را شاخهای جداگانه از دستهٔ زبانهای ایرانی شمال غربی بهشمار میآورند.
== ریشههای زبان ==
دربارهٔ ریشهٔ این گویش از زبان کردی،زبان، در کنار نظر غالب، دیدگاههای دیگری نیز وجود دارد.{{سخ}}
گویش کردیزبان زازاکی یکی از زبانهای ایرانیِ شمال غربی است و به زبانهای [[گیلکی]]، [[زبان مازندرانی|مازندرانی]] و [[تالشی]] بسیار نزدیک است.<ref>http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=diq</ref><ref>http://books.google.de/books?id=LuVSkpVuAkAC&pg=PA385&dq=zazaki+paul+ludwig&hl=de&ei=SJ5NTs-oKcvG8QOagL26Bw&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=2&ved=0CDUQ6AEwAQ#v=onepage&q=zazaki%20paul%20ludwig&f=false</ref> این گویشزبان پیشتر به عنوان شاخهای از [[زبانهای کردی]] در نظر گرفته میشودمیشد که اکنون بی اعتبار است و امروزه زبان زازاکی جز [[زبانهای کردی]] محسوب نمیشود.<ref>{{cite web|last1=Kjeilen|first1=Tore|title=Zazaki|url=http://looklex.com/e.o/zazaki_l.htm|website=LookLex Encyclopaedia|quote=Zazaki has earlier been classified under Kurdish. Similar to the Dimli language (mainly Iran), Zazaki's relation to Kurdish is clear, though, but influences from other languages and an independent history have set them apart.}}</ref><ref>http://www.britannica.com/topic/Iranian-languages</ref><ref>http://www.joshuaproject.net/languages.php?rol3=diq</ref><ref>http://www.jstor.org/discover/10.2307/4030804?uid=3739192&uid=2&uid=4&sid=21101221288217</ref>
زبانشناسان بر این باورند که زازاها شاخهای مستقل از اقوام ایرانی هستند و نام اصلی زازاها یعنی «دیملی» را گونهٔ دگرگونشدهٔ واژهٔ [[دیلمیان|دیلمی]] میدانند و خاستگاه این مردم را منطقهٔ [[دیلمستان]] در غرب رشتهکوه [[البرز]] و جنوب [[گیلان]] حدس میزنند؛ ولی زازاکی زبانی [[زبان|دیلمی]] است.<ref>, [http://books.google.nl/books?id=3mE04D9PMpAC&pg=PA1576&lpg=PA1576&dq=kurmanji+separate+language&source=bl&ots=6yMQCFjaBZ&sig=8oUVeVmmbEtqsFiXjAw7E2DYTXo&hl=nl&ei=BqwhSu7yDoHB-Aa_opGwCQ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=3 Encyclopedia of the developing world], Thomas M. Leonard, Taylor & Francis, 2006
ISBN 0-415-97662-6, 9780415976626, p.1576</ref>
== سکونتگاه ==
محدودهٔ سکونت کردهای [[مردم زازا|زازاها]]، مناطق غربیِ [[کردستان ترکیه]] شامل [[درسیم]]، [[الازیغ]]، [[ارزنجان]]، [[ملاطیه]]، [[سیواس]]، [[مرعش]] و [[دیاربکر]] است که البته در بسیاری مناطق با کردهای کرمانجکرمانجها در مناطق مشترکی زندگی میکنند، از جمله در [[دیاربکر]]. اکثر کردهای زازاها قادر به تکلم به [[کرمانجی]] نیز میباشند.
از شاعران معاصر به گویش کردیزبان زازاکی میتوان از [[روشان لزگین]] نام برد.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=|نشانی=http://www.zazaki.net/haber/rosan-lezgn-25.htm|عنوان=Zazaki.NET: Roşan Lezgîn, Bîyografî}}</ref>
== مقایسهٔ ریشهشناختیِ کوردی زازاکی، پارسی و برخی زبانهای دیگر هندواروپایی ==
* <span style="font-size:larger;"> اعداد </span>
{| class="wikitable"
== ویژگیها ==
* [[الفبای زازاکی]]
نظام آوایی کردی زازا به نظام آوایی [[گیلکی]] و [[تالشی]] بسیار نزدیک است؛{{مدرک}} با این تفاوت که نظام آوایی کردی زازا از تعدادی آواهای دندانیِ تأکیدی نیز برخوردار است و تعداد [[مصوت]]های آن بیشتر است. در نظام اسمیِ تمامی گویشهای کردی زازاکی، معمولاً میان دو [[جنس مذکر]] و [[جنس مؤنث|مؤنث]] تفاوت وجود دارد. در صرف اسم، دو [[حالت فاعلی]] و غیر فاعلی وجود دارد.{{سخ}} ▼
▲نظام آوایی کردی زازا به نظام آوایی [[گیلکی]] و [[تالشی]] بسیار نزدیک است؛{{مدرک}} با این تفاوت که نظام آوایی کردی زازا از تعدادی آواهای دندانیِ تأکیدی نیز برخوردار است و تعداد [[مصوت]]های آن بیشتر است. در نظام اسمیِ تمامی گویشهای کردی زازاکی، معمولاً میان دو [[جنس مذکر]] و [[جنس مؤنث|مؤنث]] تفاوت وجود دارد. در صرف اسم، دو [[حالت فاعلی]] و غیر فاعلی وجود دارد.{{سخ}}
مانند فارسی، [[فعل]] دارای [[بن مضارع]] و [[بن ماضی]] است.
|