هوازدگی: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Freshman404 (بحث | مشارکتها) ←هوازدگی فیزیکی: ابرابزار |
Freshman404 (بحث | مشارکتها) ←هوازدگی فیزیکی: ابرابزار |
||
خط ۱۲:
== هوازدگی فیزیکی ==
عواملی مانند تغییرات [[دما]] و [[انجماد]] سبب خرد شدن سنگها می‌شوند، بدون این‌که ترکیب شیمیایی آنها را تغییر دهند. این نوع هوازدگی را عموماً هوازدگی فیزیکی می‌گویند. هوازدگی فیزیکی، همچنین هوازدگی مکانیکی یا تفکیک نامیده می‌شود، کلاس فرآیندی است که باعث تجزیه سنگها بدون تغییر شیمیایی می‌شود. فرایند اصلی در هوازدگی جسمی سایش است (فرایندی که با استفاده از آن اندازه ذرات کاهش می‌یابد). با این حال، هوازدگی شیمیایی و فیزیکی اغلب دست به دست هم می‌دهند. هوازدگی فیزیکی ممکن است به دلیل دما، فشار، یخبندان و غیره رخ دهد به عنوان مثال، ترک‌های ناشی از هوازدگی فیزیکی باعث افزایش سطح در معرض فرایند شیمیایی می‌شوند، بنابراین سرعت تجزیه را افزایش می‌دهد.
فرسایش توسط آب، یخ و باد فرآیندهای پر از رسوب می‌تواند دارای قدرت برش فوق‌العاده ای باشد، به طوری که به وفور در دره‌های سرتاسر جهان مشاهده می‌شود. در مناطق یخبندان، توده‌های بزرگ یخی متحرک که با قطعات سنگی خاک و سنگ تعبیه شده‌اند در مسیر خود سنگها را خرد می‌کنند و حجم زیادی از مواد را دور می‌کنند. ریشه‌های گیاه گاهی وارد سنگها می‌شوند و آنها را از هم جدا می‌کنند، و در نتیجه تجزیه می‌شوند. دفن حیوانات ممکن است به تجزیه سنگ کمک کند. با این حال، چنین تأثیرات بیوتیکی معمولاً در مقایسه با تأثیرات شدید جسمی آب، یخ، باد و تغییر دما از اهمیت کمی برخوردار هستند.
انواع عوامل مؤثر بر هوازدگی فیزیکی:
سطر ۲۵ ⟵ ۲۷:
ه) فعالیت موجودات زنده (انسان، جانوران حفار و گیاهان که ریشه‌های آنها در جستجوی مواد معدنی به داخل سنگها فرومی‌روند و با رشد خود قطعات سنگ را از هم دور می‌کنند)
و) وزش باد: برخورد شن و ماسه‌های سوار بر باد با سطح
=== هوازدگی گرمایی ===
هوازدگی استرس حرارتی، که گاهی اوقات هوازدگی در تلقیح نامیده می‌شود،<ref>{{citation|title=The role of thermal stress fatigue in the breakdown of rock in cold regions|journal=Geomorphology|volume=31|issue=1–4|pages=47–63|doi=10.1016/S0169-555X(99)00072-0|year=1999|last1=Hall|first1=Kevin|bibcode=1999Geomo..31...47H}}</ref> از انبساط و انقباض سنگ ناشی از تغییرات دما است. به عنوان مثال، گرم کردن سنگها در اثر نور خورشید یا آتش‌سوزی می‌تواند باعث گسترش مواد معدنی تشکیل دهنده آنها شود. با افزایش برخی مواد معدنی بیش از سایرین، تغییرات دما تنش‌های متفاوتی ایجاد می‌کنند که در نهایت باعث شکسته شدن سنگ می‌شوند. از آنجا که سطح بیرونی یک سنگ اغلب گرمتر یا سردتر از قسمت‌های داخلی محافظت شده‌است، ممکن است برخی از سنگها با لایه برداری هوا شوند - لایه برداری از لایه‌های بیرونی. اگر یخ در ترک‌های سطح ایجاد شود، ممکن است این روند به سرعت تسریع شود. هنگامی که آب منجمد می‌شود، با نیرویی در حدود ۱۴۶۵ میکروگرم بر متر مربع منبسط می‌شود و توده‌های سنگی عظیم را تجزیه می‌کند و دانه‌های معدنی را از قطعات کوچکتر جدا می‌کند.
=== آزادسازی فشار ===
در آزادسازی فشار، که همچنین به عنوان تخلیه بار شناخته می‌شود، مواد پوشاننده (نه لزوماً سنگ) برداشته می‌شوند (با فرسایش یا فرآیندهای دیگر) که باعث می‌شود سنگهای زیرین بطور موازی با سطح گسترش و شکستگی پیدا کنند.
== هوازدگی شیمیایی ==
| |||