[[پرونده:Qurghonteppa 2010 02.jpg|چپ|320px|انگشتی|[[قرغان‌تپه|باختر]]، مرکز ختلان.ولایت ختلان، تاجیکستان]]
در دوران اتحاد شوروی، ختلان به همراه [[سغد]] (لنین‌آباد) یکی از دو منطقهمنطقۀ اصلی کشت [[پنبه]] در تاجیکستان شد. طرح [[اشتراکی کردن]] کشاورزی که به شدت در اوایل دههدهۀ ۱۹۳۰ اجرا می‌شد، در زمینهزمینۀ گسترش میزان کشت پنبه در تاجیکستان تأکید خاصی بر بخش جنوبی جمهوری داشت. اجرای این طرح نقض حقوق دهقانان، گسترش قابل توجه شبکه‌های آبیاری و اسکان مجدد و اجباری مردم کوهستان و بخشی از اهالیباشندگان ازبکستان به زمین‌های پست را در پی داشت.<ref name=atkin>Muriel Atkin. ''Tajikistan'' in: Glenn E. Curtis (ed.): Kazakstan, Kyrgyzstan, Tajikistan, Turkmenistan, and Uzbekistan, Country Studies, Washington: 1997. pp. 197-290.</ref>
نتایج حاصله از این سیاست در ترکیب قومی منطقه دیده می‌شود و از پیامدهای آن این است که ساکنانباشندگان منطقه هویت خود را به صورت گروه‌های مجزای [[غرمی|غَرمی]] (کوهستانی) و [[کولاب|کولابی]] تعریف می‌کنند. این دو گروه هرگز در هم استحاله نیافتند و در طولدرازای [[جنگ داخلی تاجیکستان|جنگ داخلی در تاجیکستان]] علیه یکدیگر جنگیدند. در خلال این جنگ منطقهمنطقۀ ختلان دچار سنگین‌ترین خسارات در تاجیکستان شد.
از آنجا که دلایل منجر به جنگ داخلی هیچگاه به‌طور واقعی حل و فصل نشد،نگردید، تنش در منطقه هنوز وجود دارد. بخش شرقی[[شرق|خاوری]] ([[کولاب]]) خاستگاه رئیس‌جمهور کشور و خاندان او است و به این خاطر نفوذ سیاسی زیادی به دست آورده‌است. در زمان شوروی سابق،پیشین، منطقهمنطقۀ کولاب با نخبگان حاکمه وقت در لنین‌آباد همکاری نزدیکی داشت، و نیروهای شبه نظامی،شبه‌نظامی، ارتشی و نیروهای امنیتی جمهوری را تأمین می‌کرد.
کولاب از نظر باورهای دینی به عنوان منطقه‌ای بسیار محافظه‌کار معروف است. در [[قرغان‌تپه|باختر]]، مرکز این منطقه، و بخش‌های دیگر کولاب، مخالفان [[اسلام‌گرایان]] دولت هواداران بسیاری در میان غرمی‌ها دارند.<ref>Kurgan Tepe, [http://www.iranica.com ''Encyclopaedia Iranica Online'']</ref>
خاندان کولابی‌ها در ختلان مستقر است. در فوریهفوریۀ ۱۹۹۶، سرهنگ [[محمود خدای‌بردیف]] شورشی را بر پا کرد و شرط پایان شورش خود را استعفای سه تن از مقامات خاندان کولابی قرار داد. دولت به این خواسته او تن داد و علاوه برافزون‌بر این [[جمشید کریموف]]، نخست‌وزیر، و [[عبدالجلیل حامدف]]، رئیس کمیتهکمیتۀ اجرایی منطقهمنطقۀ لنین‌آباد نیز استعفا دادند.<ref>[http://jamestown.org/print_friendly.php?volume_id=3&issue_id=125&article_id=1480 Tajikistan: Central Asian Powderkeg] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070930181236/http://jamestown.org/print_friendly.php?volume_id=3&issue_id=125&article_id=1480 |date=۳۰ سپتامبر ۲۰۰۷ }} The Jamestown Foundation</ref>
