ابوالحسن بنیصدر: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
جز به نسخهٔ 29189950 ویرایش تاورنیه برگردانده شد: خرابکاری مدام ای پی. (توینکل) برچسب: خنثیسازی |
||
خط ۷۵:
[[پرونده:Banisadr and khomeini.png|200px|بندانگشتی|ابوالحسن بنی صدر در کنار روحالله موسوی خمینی. خمینی حکم ریاست جمهوری بنی صدر را در بیمارستان قلب، نوشت و به او داد.]]
{{اصلی|انتخابات ریاست جمهوری ایران (۱۳۵۸)}}
[[ابوالحسن بنی صدر|بنی صدر]] تنها سه روز بعد از ورود به ایران سخنرانیهای خود را در [[دانشگاه صنعتی شریف|دانشگاه شریف]] آغاز کرد. این جلسات و سخنرانیها به مدت ده روز یعنی تا زمان پیروزی انقلاب طول کشید. به محض ورود به ایران و با موافقت [[سید روحالله خمینی|روحالله خمینی]]
در این دوره نقد [[دولت موقت ایران|دولت موقت]] جزو برنامهها و مقالات [[ابوالحسن بنی صدر|بنی صدر]] بود. وی در یک سخنرانی جنجالی [[دولت موقت ایران|دولت موقت]] را مورد خطاب قرار داد و آن را به ضعف، عدم توانایی ایجاد تغییرات در دستگاه حکومتی، سهل انگاری و سستی در قضیهٔ کردستان متهم ساخت.
بعد از پیروزی [[انقلاب ۱۳۵۷]]، [[
مدتی بعد از استعفای دولت موقت [[مهدی بازرگان]]، او با حمایت [[جامعه روحانیت مبارز]]<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.irdc.ir/article.asp?id=855| عنوان = داستان انتخاب بنی صدر به ریاست جمهوری از زبان شهید محلاتی| تاریخ بازدید = ۱۵ اسفند ۱۳۸۶| تاریخ = ۲۹ بهمن ۱۳۸۶| ناشر = وبگاه رسمی مرکز اسناد انقلاب اسلامی| زبان = فارسی| archiveurl = https://web.archive.org/web/20080229041257/http://www.irdc.ir/article.asp?id=855| archivedate = ۲۹ فوریه ۲۰۰۸| dead-url = yes}}</ref> برای انتخابات [[ریاست جمهوری]] کاندید شد و در پنجم بهمن ماه ۱۳۵۸ با به دست آوردن حدود یازده میلیون رأی به عنوان اولین [[رئیسجمهور]] تاریخ ایران انتخاب گشت.
خط ۱۰۵:
* '''تنفیذ ریاست جمهوری'''
[[پرونده:Abulhassan Banisadr Supporters.jpg|200px|بندانگشتی|دو کودک که برای تبلیغ نامزدی بنیصدر در اولین انتخابات ریاست جمهوری ایران، عکسی از وی را در دست دارند.]]
بنیصدر پس از احراز پست [[ریاست جمهوری]]، اهدافی چون دوبارهسازی مراکز قدرت، از دور خارج کردن تدریجی [[سپاه پاسداران]]، [[دادگاه انقلاب|دادگاههای انقلاب]] و [[کمیته انقلاب اسلامی|کمیتهها]] و ادغام آنها در سایر سازمانهای دولتی، کاستن نفوذ روحانیون و همچنین ایجاد طرحی برای توسعه اقتصادی کشور را در دستور کار خود قرار داد بود. [[
* '''ریاست شورای انقلاب و فرماندهی کل قوا'''
[[ابوالحسن بنی صدر|بنی صدر]] همچنین یک ماه پس از پیروزی در انتخابات، با حکم خمینی به ریاست [[شورای انقلاب]] که هیئت سیاستگذار و نظریهپرداز ایران محسوب میشد، منصوب گشت. خمینی همچنین به منظور تثبیت موقعیت او، سمت [[فرماندهی کل قوا]] را نیز به او محول کرد.<ref name="iranchamber">{{یادکرد وب| نشانی = http://www.iranchamber.com/history/islamic_revolution/revolution_and_iran_after1979_3.php | عنوان = ایران پس از پیروزی انقلاب ۵۷ (ریاست جمهوری بنیصدر) | تاریخ بازدید = ۲۶ مه ۲۰۰۸ | سال = ۲۰۰۸ | ناشر = [http://www.iranchamber.com/ Iran Chamber Society] | زبان = انگلیسی}}</ref><ref>{{یادکرد وب| نشانی =http://emam.com/posts/view/2272| عنوان = حکم انتصاب آقای بنی صدر به سمت فرماندهی کل قوا| ناشر = [[سایت جامع امام خمینی]]}}</ref> با این حال کوشش بنیصدر در جهت متمرکزتر کردن قدرت در دست خویش و مسئله وجود مراکز چندگانه قدرت، او را مانند نخستوزیر پیشین [[مهدی بازرگان]]، در رویارویی با روحانیون [[حزب جمهوری اسلامی]] چون [[سید علی خامنهای]] و [[اکبر هاشمی رفسنجانی]] قرار داد که میکوشیدند تا او را عاملی تشریفاتی و بینفوذ جلوه دهند.<ref name="britannica"/>
خط ۱۱۵:
* '''انقلاب فرهنگی'''
[[پرونده:Banisadr dastboosi.jpg|بندانگشتی|200px|بنیصدر در حال بوسیدن دست آیتالله خمینی در بیمارستان قلب تهران (مراسم تنفیذ)]]
در اواخر فروردین ماه سال ۱۳۵۹ شورای انقلاب با تأیید خمینی و با هدف تصفیه دانشگاهها از استادان و دانشجویان دگراندیش، به گروههای سیاسی منتقد نیروهای مذهبی حاکم در جمهوری اسلامی که عمدتاً خاستگاه دانشجویی داشته و دانشگاه را فضای امن سیاسی و کانون فعالیتهای خود بهشمار میآوردند، مهلتی سه روزه داد تا دفاتر خود را تخلیه کنند. در طی این روزها درگیری و خشونت در دانشگاههای ایران به ویژه در دانشگاه تهران به اوج خود رسیده و چند تن کشته و صدها نفر مجروح شده و این سرآغاز رویدادی شد که ازآن به عنوان «[[انقلاب فرهنگی ایران]]» یاد میشود.<ref>[http://www.radiofarda.com/content/o2_revolution/389137.html انقلاب فرهنگی: رویارویی سیاسی یا اسلامی کردن دانشگاه]، وبگاه ''رادیو فردا''، ۰۱/۰۲/۱۳۸۶</ref><ref name="autogenerated2">[http://www.bbc.co.uk/persian/iran/story/2006/06/060613_mv-hrh-cultural-revolution.shtml تولد از بطن خشونت: به بهانه سالروز تشکیل ستاد انقلاب فرهنگی] وبگاه بیبیسی فارسی، ۱۳ ژوئن ۲۰۰۶</ref> بنیصدر که از حامیان اصلی انقلاب فرهنگی بود و نیروهای چپ، اصلیترین منتقدان وی محسوب میشدند، صبح روز دوم اردیبهشت همراه با انبوهی از مردم تهران به دانشگاه تهران رفت و با سخنرانی خود مصوبه شورای انقلاب را ابلاغ نموده و بر ضرورت انقلاب فرهنگی تأکید کرد.<ref name="autogenerated2"/><ref>{{یادکرد کتاب | نشانی=http://books.google.com/books?id=tTqPdDNgfYoC&pg=PA250 | عنوان=Modern Iran: Roots and Results of Revolution | نویسنده=نیکی کدی و یان ریچارد | صفحات=۲۵۰}}<!--فیلتر است، همچنین ممکن است گاهی با پیام ممنوع 403 مواجه شوید چند بار تلاش کنید--></ref><ref>[http://books.google.com/books?id=NCwOAAAAQAAJ&pg=PA160 ایران تحت سلطه آیتاللهها] به قلم ''دیلیپ هیرو''، صفحهٔ ۱۶۰</ref>
* '''انتخاب نخستوزیر'''
[[پرونده:توقيف روزنامه انقلاب اسلامي.jpg|راست|بندانگشتی|250px|خبر توقیف روزنامه [[انقلاب اسلامی (روزنامه)|انقلاب اسلامی]] با صاحب امتیازی و مدیر مسئولی ابوالحسن بنیصدر]]
خط ۱۲۶:
او به سیاستهایی معتقد بود که موجب مخالفت حزب جمهوری اسلامی و مجلس و روحانیونی که پیشتر از او حمایت کرده بودند، شد. حزب، [[روزنامه جمهوری اسلامی]] را منتشر میکرد و بنی صدر شروع به انتشار [[روزنامه انقلاب اسلامی]] نمود.
در نهم ماه آبان، بنیصدر طی نامهای رسمی به
بنی صدر در [[رویدادهای ۱۴ اسفند ۱۳۵۹|۱۴ اسفند ۱۳۵۹]] در [[دانشگاه تهران]] سخنرانی کرد و از وجود شکنجه در زندانهای ایران خبر داد. این سخنرانی باعث جنجالهای زیادی در فضای سیاسی [[ایران]]
یک روز پس از آن در [[تظاهرات ۳۰ خرداد ۱۳۶۰|۳۰ خرداد ۱۳۶۰]]، تظاهرات بزرگی در شهرهای مختلف کشور نظیر [[تهران]]، [[آمل]]، [[اصفهان]]، [[تبریز]]، [[شیراز]]، [[مشهد]]، [[اهواز]]، [[اراک]]، [[زاهدان]]، [[سنندج]]، [[همدان]]، [[بندرعباس]] و [[ارومیه]] به راه افتاد، چنانکه در[[تهران]] حدود پانصد هزار نفر با سازماندهی مجاهدین خلق، در خیابانها به سردادن شعار، اعتراض و درگیری با نیروهای حزباللهی پرداختند.<ref>[http://books.google.se/books?id=nCVsR1cJc7oC&printsec=frontcover&hl=en&source=gbs_summary_r&cad=0#PPA1,M1 Radical Islam: Iranian Mojahedin], by Ervand Abrahamian, Page 1, Publisher: I B Tauris & Co Ltd (December 31, 1989), {{ISBN|1-85043-077-2|en}}, {{ISBN|978-1-85043-077-3|en}}</ref><ref>Iranian Mojahedin, by Ervand Abrahamian, Page 218, Publisher: I B Tauris & Co Ltd (December 31, 1989), {{ISBN|1-85043-077-2|en}}, {{ISBN|978-1-85043-077-3|en}}</ref><ref>{{یادکرد | عنوان = «برخی از کارکنان دفتر بنیصدر هم اعدام شدند» | پیوند = http://www.zamaaneh.com/humanr/2009/03/post_72.html | تاریخ=۱۱ فروردین ۱۳۸۸ |نشریه=رادیو زمانه}} بازیابیشده در ۳۱ مارس ۲۰۰۹.</ref> حکومت نیز با اعلام خمینی و دیگر روحانیون حامی او به سرعت عکسالعمل نشان داد، چنانکه تنها در اطراف [[دانشگاه تهران]] حدود ۵۰ نفر کشته، ۲۰۰ نفر مجروح و ۱۰۰۰ نفر دستگیر شدند. چندین نفر از دستگیرشدگان از جمله چند دختر نوجوان، در آن روز بدون محاکمه اعدام شدند.<ref>[http://books.google.se/books?id=nCVsR1cJc7oC&printsec=frontcover&hl=en&source=gbs_summary_r&cad=0#PPA219,M1 Radical Islam: Iranian Mojahedin], by Ervand Abrahamian, Page 219, Publisher: I B Tauris & Co Ltd (December 31, 1989), {{ISBN|1-85043-077-2|en}}, {{ISBN|978-1-85043-077-3|en}}</ref>
== برکناری از ریاست جمهوری ==
[[پرونده:Jomoorie-eslami-newspaper.jpg|بندانگشتی|200px|[[روزنامه جمهوری اسلامی]] پس از عزل بنیصدر از فرماندهی کل قوا]]
{{اصلی|عزل بنیصدر}}
فرایند بررسی کفایت سیاسی رئیسجمهور در غیاب وی از ۲۰ خرداد ۱۳۶۰ آغاز شد و تا ۳۱ خرداد همان سال به طول انجامید،<ref>[http://www.khabaronline.ir/detail/426937/multimedia/picture عدم کفایت سیاسی بنیصدر در قاب تصویر]</ref><ref>[http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=20113 چهارده دلیل برای اثبات عدم کفایت بنیصدر،نطق در مجلس شورای اسلامی در جلسه بررسی کفایت سیاسی بنیصدر]</ref> در این روز [[مجلس شورای اسلامی]] با اکثریت ۱۷۷ نفر در مقابل ۱۲ رأی ممتنع و یک رأی مخالف رأی بر عدم کفایت بنیصدر داد. [[مهدی بازرگان]]، [[ابراهیم یزدی]]، [[یدالله سحابی]]، [[احمد سلامتیان]]، [[علی گلزاده غفوری]]، [[اعظم طالقانی]]، [[حسین انصاریراد]]، [[احمد صدر حاج سیدجوادی]]، [[عزتالله سحابی]]، [[علیاکبر معینفر]]، [[احمد غضنفرپور]]، [[سید محمدمهدی جعفری]]، [[محمد مجتهد شبستری]] و [[هاشم صباغیان]] از جمله نمایندگانی بودند که در جلسه عدم کفایت رئیسجمهور حضور نیافتند.<ref>{{یادکرد وب |url=http://khabaronline.ir/news-158522.aspx |title=خبرآنلاین - کدام یک از نمایندگان در جلسه عدم کفایت رئیسجمهور حضور نیافتند؟<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات --> |accessdate=۲۱ ژوئن ۲۰۱۱ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110622090226/http://www.khabaronline.ir/news-158522.aspx |archivedate=۲۲ ژوئن ۲۰۱۱ |dead-url=yes}}</ref> [[عزتالله سحابی]] با برکناری بنی صدر مخالفت کرد و علیه [[علی خامنهای]] از مخالفان بنی صدر در مجلس سخنرانی کرد.<ref>{{یادکرد وب |url=http://khabaronline.ir/news-158400.aspx |title=خبرآنلاین - سخنان عزتالله سحابی در جلسه بررسی عدم کفایت بنی صدر و پاسخ صریح آیتالله خامنهای<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات --> |accessdate=۲۱ ژوئن ۲۰۱۱ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110622090239/http://www.khabaronline.ir/news-158400.aspx |archivedate=۲۲ ژوئن ۲۰۱۱ |dead-url=yes}}</ref> سپس نمایندگان موافق برکناری رئیسجمهور از جمله [[سید حسن آیت|حسن آیت]]، [[سید علی خامنهای|سید علی خامنه ای]]، [[سید محمد موسوی خوئینیها|موسوی خوئینیها]]، [[عبدالحمید دیالمه]]، [[محمد رشیدیان]]، [[فؤاد کریمی]] و [[محمد یزدی]] ضمن پاسخگویی به اظهارات طرفداران بنی صدر به تشریح دلایل عدم کفایت سیاسی وی پرداختند.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس|نشانی=http://ical.ir/ical/fa/Content/4_artmajles1/جلسه%20167%20صورت%20مشروح%20مذاکرات%20مجلس%20شورای%20اسلامی%20روز%20شنبه%2030%20خرداد%20ماه%201360|عنوان=مشروح مذاکرات دوره اول مجلس، جلسه مورخ ۱۳۶۰/۳/۳۰}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس|نشانی=http://ical.ir/ical/fa/Content/4_artmajles1/جلسه%20168%20صورت%20مشروح%20مذاکرات%20مجلس%20شورای%20اسلامی%20روز%20یکشنبه%2031%20خرداد%20ماه%201360|عنوان=صورت مشروح مذاکرات دوره اول مجلس، جلسه مورخ ۱۳۶۰/۳/۳۱}}</ref> حکم مجلس یک روز بعد به امضای [[
== حوادث پس از برکناری از ریاست جمهوری و خروج از کشور ==
در [[انفجار در دفتر حزب جمهوری اسلامی|روز هفتم تیر ۱۳۶۰]] در حالی که در دفتر [[حزب جمهوری اسلامی]]، اجلاسی از سران آن در حال برگزاری بود، بمب قدرتمندی منفجر شده و بیش از هفتاد تن از مقامات بلندپایه حکومتی از جمله [[محمد بهشتی]] (دبیرکل حزب و رئیس [[دیوان عالی کشور]])، ۴ تن از وزرای کابینه دولت و ۲۷ نماینده مجلس کشته شدند.<ref name="iranchamber"/> جمهوری اسلامی، مجاهدین خلق را که پس از حوادث خشونتآمیز سیام خرداد
دوم مرداد ۱۳۶۰، [[انتخابات ریاستجمهوری ایران (مرداد ۱۳۶۰)|دومین انتخابات ریاست جمهوری]] برگزار گردید و [[محمدعلی رجایی]] با به دست آوردن بیش از ۱۳ میلیون رأی دومین رئیسجمهور ایران شد. میزان مشارکت در این دوره ۶۴٫۲ درصد بود.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی|نشانی=http://www.ir-psri.com/Show.php?Page=ViewArticle&ArticleID=90&SP=Farsi|عنوان=نگاهی به انتخابات ریاست جمهوری در ایران}}</ref>
او دبیرکل جدید [[حزب جمهوری اسلامی]]، [[محمدجواد باهنر]] را به مقام نخستوزیری خویش برگزید.
بنی صدر و [[مسعود رجوی]] که قیام مورد انتظار آنان که منجر به سرنگونی حکومت شود، رخ نداد، در ساعت ۲۲:۴۵ سهشنبه ۶ مرداد ۱۳۶۰، از [[فرودگاه مهرآباد]] و با هواپیمایی که [[بهزاد معزی]] هدایت آن را بر عهده داشت از ایران
[[اکبر هاشمی رفسنجانی|هاشمی رفسنجانی]] در خاطرات خود اشاره کرده که در ابتدا نسبت به فرار [[ابوالحسن بنی صدر|بنیصدر]]، تعمداً ممانعتی از سوی دستگاههای امنیتی، صورت نپذیرفته بود.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=کارنامه و خاطرات سال ۱۳۶۰: عبور از بحران/به اهتمام یاسر هاشمی|نام خانوادگی=هاشمی رفسنجانی|نام=اکبر|ناشر=دفتر نشر معارف انقلاب|سال=۱۳۷۸|شابک=۹۶۴-۹۱۵۴۳-۳-۷|مکان=تهران|صفحات=}}</ref>
دو ماه پس از حادثه بمبگذاری ماه تیر، در انفجار مهیب دیگری در دفتر ریاستجمهوری به تاریخ ۸ شهریور،
در پی اقدامات مجاهدین خلق در حمایت از
بنیصدر در دادگاهی که برای واقعه [[ترور میکونوس]] در [[آلمان]] تشکیل شد و مقامات عالی نظام [[جمهوری اسلامی]] را به دست داشتن در ترور رهبران مخالف کُرد متهم کرد، علیه نظام جمهوری اسلامی شهادت داد. او اکنون در ورسای، شهری در حومه پاریس، تحت مراقبت امنیتی دولت [[فرانسه]] اقامت دارد و به انتشار منظم هفتهنامه «انقلاب اسلامی در هجرت» پرداختهاست.<ref name="autogenerated4"/><ref>[http://www.bbc.co.uk/persian/iran/2009/01/090130_ir_banisadar.shtml ابوالحسن بنی صدر]، وبگاه [[بیبیسی فارسی]]، ۱۱ بهمن ۱۳۸۷</ref>
سطر ۱۶۰ ⟵ ۱۵۹:
== دیدگاهها ==
* بنیصدر معتقد است [[روحالله خمینی]] [[کاریزما|فرهمند]] نبوده است و دانش و درایت لازم برای اداره کشور را نداشت.<ref>[http://www.kayhanpublishing.uk.com/Pages/archive/khandaniha/interview/Banisadr_Jan10.htm خمینی نه فرهمند بود و نه دانش و درایت لازم برای اداره جامعه داشت]</ref>
* وی مخالف نظریه [[ولایت فقیه]] است و آن را مشابه دستگاه پاپ دانستهاست.<ref>{{یادکرد وب |url=http://tehranreview.net/articles/6793 |title=باور نمیکردیم خمینی دروغ بگوید |accessdate=۸ مارس ۲۰۱۱ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110108185952/http://tehranreview.net/articles/6793 |archivedate=۸ ژانویه ۲۰۱۱ |dead-url=yes}}</ref>
|