| تاریخ ثبت ملی = {{جلالی حروف|۱۰|۰۹|۱۳۵۴|پیوند=نه}}
| دوره ساخت اثر =
خط ۳۲:
| پانویس =
}}
'''رَبع رشیدی''' یکی از بناهای تاریخی و ارزشمند شهر [[تبریز]] واقع در [[خیابان عباسی]] به سبک [[معماری آذری]] است.<ref>[http://www.cgie.org.ir/shavad.asp?id=123&avaid=152 آذری (معماری)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101218073552/http://cgie.org.ir/shavad.asp?id=123&avaid=152 |date=۱۸ دسامبر ۲۰۱۰}}، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، ج ۱. (بازنشر در [http://library.tebyan.net/newindex.aspx?pid=102834&ParentID=0&BookID=97560&MetaDataID=27846&Volume=1&PageIndex=151&PersonalID=0&NavigateMode=CommonLibrary&Content= تبیان])</ref> حدود ۷۰۰ سال پیش در تبریز، دانشگاهی به‌نام [[رشیدالدین فضل‌الله همدانی]] ایجاد شد. رشیدالدین وزیر [[غازان خان]] از حکمرانان وقت آن دیار بود. در آن زمان، دانشگاه مزبور شامل چهار دانشکده بود که در چهار سوی آن قرار داشتند و اربع یا چهار عربی را به خود اختصاص دادند و این مکان به نام ربع رشیدی شهرت یافت.<ref>{{یادکرد|فصل=|کتاب=|ناشر= |شهر= |کوشش= |ویرایش= |سال=|شابک=|نویسنده= |نویسندگان سایر بخش‌ها=|ترجمه=|صفحه= |عنوان = توزیع تصاویر وقف‌نامهٔ ربع رشیدی به مردم | پیوند = http://www.ibna.ir/vdce.x8ebjh8fo9bij.html |ژورنال= |نشریه=خبرگزاری کتاب ایران|تاریخ=۱ تیر ۱۳۸۶}} بازیابی‌شده در ۱۷ آوریل ۲۰۰۹.</ref> این اثر در تاریخ {{جلالی حروف|۱۰|۰۹|۱۳۵۴|پیوند=نه}} با شمارهٔ ثبت ۹۴۳ به‌عنوان یکی از [[فهرست آثار ملی ایران|آثار ملی ایران]] به ثبت رسیده استرسیده‌است.<ref>{{یادکرد وب |نشانی=http://iranshahrpedia.com/static/view/page/cultural-heritage-reports |عنوان=دانشنامهٔ تاریخ معماری و شهرسازی ایران‌شهر |نشانی بایگانی=https://web.archive.org/web/20191006234339/http://iranshahrpedia.com/docs/Asar-e%20Sabti%20(Up%20to%2026666)%20(Version%2090%2008%2029).zip |تاریخ بایگانی=۶ اکتبر ۲۰۱۹|ناشر=وزارت راه و شهرسازی |تاریخ بازدید=۱۰ اکتبر ۲۰۱۹ |پیوند مرده=خیر}}</ref>
این مجموعه که در دامنهٔ کوه سرخاب در محلی باصفا و بلند جای گرفته‌است، در اوایل قرن هشتم یا اواخر قرن هفتم هجری بنا شده استشده‌است. برابر با نوشتهٔ تاریخ‌نگاران و جهانگردان بزرگ دارای پهناوری بسیار و ساختمان‌های گوناگون همچون مسجد و مدرسه و بیمارستان (دارالشفا) و کتابخانه و گنبدی برای آرامگاه خواجه رشیدالدین بوده‌است. این بنا مانند بیشتر شهرهای کهن، حصار و بارویی بزرگ داشته‌است. از مضمون نامه‌ای که خود خواجه رشیدالدین فضل‌الله به دو پسرش دربارهٔ ساختمان این بنا نوشته، چنین مستفاد می‌شود که در آن زمان ربع رشیدی در جایگاه دانشگاهی بوده که از هر دانشی در آنجا شعبه‌ای راه‌اندازی شده بود و شش هزار تن دانشجو در آن تحصیل می‌کردند و خواجه اوقافی برای تکمیل کتابخانه و مدرسه و نشر کتب و تأمین هزینهٔ زندگی و تحصیل طلاب علوم مختلف اختصاص داده بود و دانشمندان بزرگ از هر گوشه گرد آورده و به کار تألیف و تدریس گماشته شده و مقرری آبرومندی برای آنان تعیین شده بود، و از میان آنها، پنجاه پزشک و چندین جراح از هند و مصر و چین و شام، در آنجا مشغول به کار بوده‌اند.<ref name="dehkhoda">لغتنامهٔ دهخدا، مدخل ربع رشیدی</ref>
== پیشینه ==
خط ۵۸:
{{پایان شعر}}
در وصف مسجد جامع ربع رشیدی چنین میگویندمی‌گویند:
{{شعر|نستعلیق}}
{{ب|ای گرامی بهشت مسجدنام | خلد خاصی ز روح جنت و عام}}
خط ۶۶:
{{پایان شعر}}
و در وصف مدرسه و خانقاه ربع رشیدی،چنینرشیدی، چنین سروده‌است:
{{شعر|نستعلیق}}
{{ب|ای در علم و خانهٔ دستور | چشم بد باد زآستان تو دور}}
خط ۸۲:
== پیوند به بیرون ==
* [https://web.archive.org/web/20141218001533/http://rab-e-rashidi.ir/ وب‌گاهوبگاه مجتمع علمی-فرهنگی-تاریخی ربع رشیدی تبریز]
