روانگردان: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
خنثی‌سازی ویرایش 28813139 از سیمون دانکرک (بحث) برچسب‌ها: خنثی‌سازی ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه ویرایش پیشرفتهٔ همراه |
تکمیل مطالب |
||
خط ۱:
{{بیشتر|سایکو اکتیو}}'''روانگردان''' {{انگلیسی| Psychedelic drugs}} به دسته‌ای از [[ترکیبات شیمیایی]] گفته میشود که موجب تأثیر بر [[مغز]] و [[سلسله اعصاب]] می‌شوند، و از این رو به این علت که که [[آگاهی]] و [[روان]] فرد را تغییر می‌دهند، در دسته [[داروی فعال‌کننده روان|سایکواکتیوها]] جای می‌گیرند.
این ترکیبات با [[آگونیست|اثر آگونیستی]] روی [[سروتونین|گیرنده‌های سروتونین]] تاثیر خود را نمایان می‌کنند.
روان‌گردان‌ها دسته‌ای از [[توهم‌زا]]ها هستند که به صورت تخصصی '''توهم‌زاهای سروتونرژیکی''' نیز نامیده می‌شوند.
سطر ۱۰ ⟵ ۵:
<ref>{{cite journal|url=http://www.nature.com/npp/journal/v21/n1s/full/1395318a.html|title=Serotonin and Hallucinogens|work=Neuropsychopharmacology Reviews | doi=10.1016/S0893-133X(98)00135-3|volume=21|pages=16S–23S}}</ref>
موادی که اثر عمده آنها دگرگون ساختن تجربه‌های ادراکی است، “مواد توهم زا” یا “روان‌پریشی زا” نامیده می‌شوند. این مواد عموماً موجب تغییراتی در ادراک دنیای بیرونی و درونی می‌گردند. محرک‌های معمولی محیط، هم‌چون رویدادهای تازه به‌نظر می‌آیند، مثلاً صداها و رنگ‌ها به نحو عجیبی متفاوت از آن‌چه که واقعاً هستند، به نظر می‌رسند. ادراک زمان چنان تغییری می‌کند که هر دقیقه ممکن است چند ساعت به نظر آید و شخص ممکن است توهمات شنیداری، دیداری و لمسی پیدا کند یعنی ممکن است چیزهایی را ببیند، بشنود و یا روی پوستش احساس کند که وجود واقعی ندارند. در حالت شدید امکان دارد که فرد تشخیص خود را از محیط پیرامون را از دست بدهد.<ref name=":0">{{Cite journal|last=Kaplan|first=Harold I.|last2=Sadock|first2=Benjamin J.|date=1989-04|title=Synopsis of Psychiatry|url=http://dx.doi.org/10.1097/00004850-198904000-00007|journal=International Clinical Psychopharmacology|volume=4|issue=2|pages=161|doi=10.1097/00004850-198904000-00007|issn=0268-1315}}</ref>
=== توهم ===
توهم یک درک در غیاب محرک خارجی است که خصوصیات ادراک واقعی را دارد. توهمات واضح و قابل ملاحظه هستند و به نظر می رسد که در فضای هدف خارجی قرار دارند. آنها از چندین پدیده مرتبط، مانند خواب دیدن، که شامل بیداری نیست قابل تشخیص هستند و شایع ترین نوع توهمات توهم های شنیداری و دیداری است.<ref name=":0" />
=== انواع مواد توهم زا ===
==== '''(ال اس دی)LSD''' ====
اسید لیزرژیک دی‌اتیل‌آمید یک توهم زا کلاسیک مصنوعی است که اولین بار در سال ۱۹۳۸ توسط آلبرت هافمن شیمی دان سوئیسی، به امید یافتن داروهای جدید پزشکی ساخته شد. او بعدها مقداری از این ماده را خورد و نخستین بار توهمات ناشی ازاین ماده را تجربه کرد. این ماده در سال 1949 به ایالات متحده رسید و در ابتدا به عنوان داروی بیماران روانپزشکی شناخته شد ولی درسال 1962 سیدنی کوهن اولین هشدار خود را در مورد خطرات این دارو ارایه داد و مصرف ان غیر قانونی شد.
ال اس دی یک ماده ترکیبی شفاف یا سفید رنگ، بی‌رنگ، بی‌بو و بی‌مزه و محلول در آب است. این ماده ابتدا به‌صورت پودری کریستالی است که ممکن است آن‌را فشرده کرده و در قالب قرص‌های رنگی ال اس دی به بازار عرضه کنند و یا این‌که آن را به‌صورت ورقه نازک ژلاتینی با شکل‌ها و رنگ‌های متنوع عرضه می‌نمایند. گاهی نیز آن را رقیق کرده و به صورت جذب شده در حبه‌های قند یا ورق کاغذ به فروش می‌رسانند.<ref>{{Cite journal|last=Novak|first=Steven J.|date=1997-03|title=LSD before Leary: Sidney Cohen's Critique of 1950s Psychedelic Drug Research|url=http://dx.doi.org/10.1086/383628|journal=Isis|volume=88|issue=1|pages=87–110|doi=10.1086/383628|issn=0021-1753}}</ref>
==== فن سیکلیدین،(گرد فرشته) PCP ====
این ماده ابتدا در دهۀ ۱۹۵۰ به‌عنوان داروی بیهوشی برای جراحی ساخته شد. این ماده مورد توجه جامعه پزشکی قرار گرفت زیرا این دارو قادر به بیهوشی مؤثر و بدون تأثیر منفی بر قلب و ریه ها بود. اما ، به دلیل عوارض جانبی منفی آن، از جمله روان پریشی بعد از عمل، اضطراب شدید و بیحالی،مصرف این دارو در سال 1965 قطع شد.
به همین خاطر فن سیکلیدین و ترکیبات مشابه آن تحت عنوان هوش‌برهای تجزیه‌ای دسته بندی شدند، چون علاوه بر ایجاد توهم، سبب احساس تجزیه هشیاری یا جدایی از محیط می‌شد. این دارو بعداً توسط دامپزشکان به عنوان یک ماده آرام بخش حیوانات مورد استفاده قرار گرفت و هنوز هم در دامپزشکی مصرف دارد.<ref>{{Cite journal|last=Perry|first=David C.|date=1976-01|title=PCP Revisited|url=http://dx.doi.org/10.3109/15563657608988134|journal=Clinical Toxicology|volume=9|issue=2|pages=339–348|doi=10.3109/15563657608988134|issn=0009-9309}}</ref>
==== کتامین ====
کتامین (که اغلب به آن "K" ، "ویژه K" یا "ویتامین K" گفته می شود) یک بی حس کننده و تجزیه‌کننده قوی است، به این معنی که احساس جداشدگی از بدن فرد را ایجاد می کند. این دارو معمولاً در دامپزشکی مورد استفاده قرار می گیرد. کتامین به سه صورت قرص،پودر سفید و محلول موجود است و بیشتر به روش تزریق مورد استفاده قرار میگیرد.
اثرات كتامین متنوع و بسیار غیرقابل پیش بینی است. این ماده می تواند باعث سرخوشی شود ، اما در بعضی موارد توهم ناشی از آن می تواند بسیار وحشتناک باشد و اگر با الکل مصرف شود حتی میتواند به مرگ فرد منجر گردد.<ref>{{Cite journal|date=1964-06-08|title=Revue Médicale de Liège|url=http://dx.doi.org/10.1001/jama.1964.03060360151084|journal=JAMA|volume=188|issue=10|pages=257|doi=10.1001/jama.1964.03060360151084|issn=0098-7484}}</ref>
==== DMT ====
دی ام تی یک ماده توهم زاست که فرد را به یک سفر روانگردان که بین 30 تا 45 دقیقه طول میکشد می‌برد.دی ام تی سابقه مصرف بسیار طولانی دارد و از سالهای دور دم کرده این گیاه را در مراسم مذهبی استفاده میکردند. دی ام تی را را می توان از انواع منابع گیاهی استخراج کرد. این دارو همچنین می تواند در آزمایشگاه ساخته شود. دی ام تی برای اولین بار در دهه 1960 به عنوان یک مواد مخدر سوء مصرف شد و محبوبیت خود را در بین مصرف کنندگان مواد مخدر طی یک دهه اخیر دوباره به دست آورده است. دی ام تی اثرات روانگردان بسیار شدیدی حتی در دوزهای پایین دارد و بطور معمول بصورت استنشاق دود مورد استفاده قرار میگیرد.
<br />
==== magic mushrooms (قارچ جادویی) ====
این ماده یک ترکیب شیمیایی قلیایی است که در بیش از 100 گونه قارچ یافت می شود و اثرات توهم زای شدیدی دارد. اثرات توهم زای این ماده شبیه ال اس دی است.
اثرات مصرف این ماده توهم زا ممکن است بصورت علائم روانی مانند پارانویا (شکاکی)، حالت ناپایدار خلق، الگوهای تفکر نامفهوم و اختلالات بینایی بروز کند.<ref>{{Cite journal|date=2018|title=Monitoring the Future national survey results on drug use, 1975-2017: Overview, key findings on adolescent drug use|url=http://dx.doi.org/10.3998/2027.42/142406}}</ref>
<br />
=== ملاک‌های تشخیصی ===
الگوی مصرف مواد توهم‌زا که به اختلال یا ناراحتی بالینی قابل ملاحظه منجر میشود بصورتی که حداقل دو مورد از موارد زیر ظرف مدت 12 ماه باید وجود داشته باشد:
1.مواد توهم زا در مقادیر زیاد یا طولانی مدت مصرف شود
2.میل مداوم یا تلاش‌های ناموفق برای کاهش دادن یا کنترل کردن مصرف مواد توهم زا وجود دارد
3.وقت زیادی صرف بدست آوردن مواد توهم زا ازسوی فرد انجام میشود
4.اشتیاق یا میل شدید برای مصرف مواد توهم زا
5.مصرف مکرر ماده توهم زا به ناتوانی در انجام تعهدات فرد منجر شود
6.مصرف مستمر مواد توهم زا منجر به ایجاد تشویش در روابط بین فردی شود
7.فعالیت های مهم اجتماعی و شغلی فرد بر اثر مصرف مواد توهم زا کاهش یابد
8.مصرف مواد توهم زا در موقعیت های خطرناک (رانندگی و کار با دستگاه)
9.مصرف مواد توهم زا با وجود اگاهی داشتن از مشکلات جسمی و روانشناختی
10.ایجاد علایم تحمل در فرد<ref name=":1">{{Cite journal|last=Hasin|first=Deborah S.|last2=O’Brien|first2=Charles P.|last3=Auriacombe|first3=Marc|last4=Borges|first4=Guilherme|last5=Bucholz|first5=Kathleen|last6=Budney|first6=Alan|last7=Compton|first7=Wilson M.|last8=Crowley|first8=Thomas|last9=Ling|first9=Walter|date=2013-08|title=DSM-5 Criteria for Substance Use Disorders: Recommendations and Rationale|url=http://dx.doi.org/10.1176/appi.ajp.2013.12060782|journal=American Journal of Psychiatry|volume=170|issue=8|pages=834–851|doi=10.1176/appi.ajp.2013.12060782|issn=0002-953X}}</ref>
=== عوامل خطر ===
1.سن نوجوانی
2.جنسیت مرد
3.سطح تحصیلات پایین
=== عوارض مصرف مواد توهم زا ===
اختلالات در حافظه،مختل شدن عملکرد روانشناختی،اختلال در عملکرد سیستم عصبی و غدد درون ریز،کژکاری سسیتم سروتونین ،اختلال خواب و همچین تاثیرات مخرب بر عروق ریز مغز و کاهش اتصال کارکردی بین مناطق مغزی از عوارض شایع مصرف مواد توهم زا است.<ref name=":1" />
<br />
=== درمان اعتیاد به مواد توهم زا ===
درمان ترک مواد توهم زا به علت وابستگی روانی شدید فرد به این مواد معمولا مشکل است و هیچ داروی رسمی و مورد تاییدی برای ان وجود ندارد.
بطور معمول در ترک مواد توهم زا فرد باید تحت درمان های مختلف و ترکیبی روانشناختی نظیر یادگیری مهارت های مقابله ای سالم، اصلاح الگوهای منفی ،خانواده درمانی و درمان حمایتی بهره گیرد.
لازم به ذکر است که افراد مصرف کننده که دارای استرس شدید هستند باید برای استرس خود هم تحت دارو درمانی و روان درمانی بصورت ترکیبی قرار بگیرند.<ref>{{Cite journal|date=2018|title=Monitoring the Future national survey results on drug use, 1975-2017: Overview, key findings on adolescent drug use|url=http://dx.doi.org/10.3998/2027.42/142406}}</ref>
[[ال اس دی]]، [[مسکالین]]، [[دی‌متیل‌تریپتامین]]، [[قارچ سیلوسایبین]] از معروف‌ترین ترکیبات روانگردان محسوب می گردند.
بسیاری از روان‌گردان‌ها در سرتاسر دنیا غیرقانونی محسوب می‌گردند اما با این حال مصرف تفننی این مواد در مناطق مختلف دنیا رایج می‌باشد.<ref>{{Cite journal|date=28 March 2013|title=Over 30 million psychedelic users in the United States|url=|journal=F1000Research|volume=2|pages=|doi=10.12688/f1000research.2-98.v1|issn=2046-1402|pmc=3917651|pmid=24627778|vauthors=Krebs TS, Johansen PØ}}</ref><ref>{{Cite journal|date=August 2016|title=Clinical applications of hallucinogens: A review|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27454674|journal=Experimental and Clinical Psychopharmacology|volume=24|issue=4|pages=229–268|doi=10.1037/pha0000084|issn=1936-2293|pmc=5001686|pmid=27454674|via=|vauthors=Garcia-Romeu A, Kersgaard B, Addy PH}}</ref><ref>{{یادکرد خبر|عنوان=The New Science of Psychedelics|نشانی=https://michaelpollan.com/articles-archive/the-new-science-of-psychedelics/|زبان=en-US|تاریخ بازبینی=2018-09-23}}</ref>
== جستارهای وابسته ==
| |||