ابوالحسن صبا: تفاوت میان نسخه‌ها

[نسخهٔ بررسی‌نشده][نسخهٔ بررسی‌نشده]
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
افزودن موزه صبا به عنوان جستار وابسته
ویرایش به‌وسیلهٔ ابرابزار: لحن همچنان نیاز به کار دارد.
خط ۲۶:
|نوه = [[سبا خویی]]، [[ابوالحسن میرولی]]، [[مسیح آتابای]]، [[دنیا آتابای]]، [[علیقلی میرولی]]، [[ثریا خویی]]
}}
'''ابوالحسن صبا''' (زادهٔ ۱۲۸۱ در [[تهران]] – درگذشتهٔ ۲۹ آذر ۱۳۳۶ در تهران)،<ref name="Hamshahri">{{یادکرد وب| نشانی = http://www.hamshahrionline.ir/news.aspx?id=101815| عنوان = زندگینامه: ابوالحسن صبا (۱۲۸۱–۱۳۳۶)| تاریخ بازدید = ۱۹ مرداد ۱۳۹۰| ناشر = همشهری آنلاین| archiveurl = https://web.archive.org/web/20120119024905/http://www.hamshahrionline.ir/news.aspx?id=101815| archivedate = ۱۹ ژانویه ۲۰۱۲| dead-url = yes}}</ref> استاد [[موسیقی ایرانی]]، [[آهنگ‌ساز]] و [[موسیقی‌دان|نوازندهٔنوازنده]] سرشناس ایرانی بود. او از برجسته‌ترین چهره‌های موسیقی معاصر ایران بوده‌است.
او از برجسته‌ترین چهره‌های موسیقی معاصر ایران بوده‌است.
 
== آغاز زندگی ==
ابوالحسن صبا، فرزند ابوالقاسم کمال‌السلطنه در سال ۱۲۸۱ خورشیدی در خانواده‌ای آشنا به [[موسیقی]] و اهل [[ادبیات|ادب]] متولد گردیدشد. پدرش، کمال‌السلطنه، [[پزشک]]، [[ادیب]] و دوست‌دار موسیقی بود. او [[سه‌تار]] می‌نواخت و اولین استاد پسرش بود.<ref name="Hamshahri"/>
 
صبا نخستین پویه‌های موسیقی را از پدرش فرا گرفت. او نزد [[میرزا عبدالله فراهانی]]، [[درویش خان]] و [[علی‌نقی وزیری]] [[تار]] و سه‌تار، نزد [[حسین هنگ‌آفرین]] [[ویولن]]، نزد [[حسین اسماعیل‌زاده]] [[کمانچه]]، نزد [[علی اکبرخان شاهی]] [[سنتور]]، نزد اکبرخان [[نی (ساز)|نی]] و نزد حاجی خان [[ضرب (ساز)|ضرب]] را آموخت.<ref name="Hamshahri"/>
 
او در جوانی به مدرسه [[کمال‌الملک]] رفت و [[نقاشی]] فرا گرفت. هم‌چنین، در رشته‌هایی مانند سوهان‌کاری، [[نجاری]]، [[ریخته‌گری]]، [[معرق‌کاری]] و [[خاتم‌کاری]] مهارت کسب کرد که بعداً در ساختن آلات موسیقی به کار بست.<ref name="Hamshahri"/> صبا، آثار [[نیمایوشیج|نیما]] و [[صادق هدایت|هدایت]] را می‌خواند و با نیما و [[شهریار (شاعر)|شهریار]] روابط نزدیک داشت.<ref name="Hamshahri"/>
 
صبا، در سال ۱۳۱۱ با یکی از شاگردان خود با نام منتخب اسفندیاری کوه نور، دختر عموی [[نیمایوشیج|نیما]]، ازدواج کرد که حاصل این ازدواج، سه دختر به نام‌های غزاله، ژاله و رکسانا شدند.
 
ابوالحسن صبا، ۲۹ آذر ۱۳۳۶ به علت نارسایی قلبی در ۵۵ سالگی درگذشت و در [[گورستان ظهیرالدوله]] به خاک سپرده شد.
 
بعد از مرگ، بر طبق وصیت او، خانه‌اش در ۲۹ آبان ۱۳۵۳، از سوی [[دانشکده هنرهای زیبا|دانشکدهٔ هنرهای زیبا]] به [[موزه صبا|موزه]] تبدیل شد.<ref name="Waterloo"/>
 
== فعالیت هنری ==
[[پرونده:Abolhasan Saba home-1.jpg|thumbnail|250px|خانه سابق و [[موزه صبا|موزه ابوالحسن صبا]]]]
ابوالحسن صبا در سال ۱۳۰۲ در [[هنرستان عالی موسیقی|مدرسهٔ عالی موسیقی]] که توسط [[علینقی وزیری]] بنیان گذاشته شده بود، مشغول به تحصیل شد. صبا در ۲۲ سالگی دانشجوی ممتاز و تک‌نواز برنامه‌های مدرسهٔ عالی موسیقی شد و مورد احترام و تشویق استادان و دوستانش قرار گرفت. نخستین اثر ضبط‌شدهٔ صبا قطعهٔ ''[[زرد ملیجه]]'' با ویولن بود که در میان دو بند سرود ''ای وطن'' با صدای [[روح‌انگیز]] در سال ۱۳۰۶ در قالب صفحه تولید شد و بسیار مورد توجه قرار گرفت.<ref name="Waterloo"/>
 
ابوالحسن صبا، در سال ۱۳۰۶۱۳۰۶، ازعلینقی طرفوزیری علینقیابوالحسن وزیریصبا را مأمور شدکرد تا در [[رشت]] مدرسه‌ای مخصوص موسیقی تأسیس کند. او نزدیک ۲ سال در رشت ماند و در آنجا ضمن آموزش موسیقی، به روستاها و کوهپایه‌های شمال رفت و به جمع‌آوری آهنگ‌های محلی پرداخت و ارمغان‌هایی از این سفر به همراه آورد. آهنگ‌های ''دیلمان''، ''رقص چوبی قاسم‌آبادی''، ''کوهستانی'' و ''امیری مازندرانی'' یادگار این دوره از زندگی اوست.<ref name="Waterloo"/>
 
صبا در نواختن همه [[ساز]]های موسیقی [[ردیف (موسیقی)|ردیف]] چیرگی پیدا کرد و تمام سازهای ایرانی همچون [[سنتور]]، [[تار]]، [[سه‌تار]]، [[تنبک]]، نی، [[کمانچه]]، [[ویولن]] و نیز [[پیانو]] را در حد استادی می‌نواخت ولی ویولن و سه‌تار را به عنوان سازهای تخصصی خود برگزید. سپس در مدرسه عالی موسیقی به شاگردی [[علی‌نقی وزیری]] درآمد و [[تکنواز]] ارکستر او شد.
سپس در مدرسه عالی موسیقی به شاگردی [[علی‌نقی وزیری]] درآمد و [[تکنواز]] ارکستر او شد.
 
در سال ۱۳۱۹ که [[رادیو تهران]] تأسیس شد، صبا در رادیو به کار نوازندگی پرداخت ولی همچنان در هنرستان موسیقی مشغول آموزش و پژوهش در زمینهٔ موسیقی بود و در اواخر عمر نیز در منزلش کلاس موسیقی دایر کرده بود و به علاقه‌مندان آموزش می‌داد.<ref name="Hamshahri"/>
سطر ۵۵ ⟵ ۴۷:
{{جعبه نقل قول | نقل‌قول ='''ای صبا با تو چه گفتند که خاموش شدی؟{{سخ}}چه شرابی به تو دادند که مدهوش شدی؟'''{{سخ}}[[شهریار (شاعر)|شهریار]] در سوگ مرگ ابوالحسن صبا.| تراز = چپ | عرض = 300px | اندازه خط = 12px | گیومه نقل‌قول = بله | تراز منبع = چپ}}
 
ابوالحسن صبا،صبا چهل سال سازفعالیت نواخت،هنری آموزشداشت، داد،علاوه.بر درنوازندگی، [[ارکستر]]هابه شرکتآموزش کرد،موسیقی و نوشتن [[کتاب]] نوشتنیز وپرداخت. او در تمام جریان‌های موسیقی آن زمان ایران تأثیر مستقیم و مثبت داشت.<ref name="Hamshahri"/> وی در تمام رشته‌های موسیقی ایران و حتی سایر هنرها همچون ساختن ساز و نقاشی و [[ادبیات]] مهارت داشت، [[زبان انگلیسی]] می‌دانست و دانشنامه ایدانشنامه‌ای جامع از علم و عمل موسیقی ایرانی بود. مکتب نوین موسیقی ایرانی که از [[درویش خان]] آغاز شده بود با صبا به اوج رسید و شاگردان صبا نیز پیرو راه او شدند.{{نیازمند منبع}}
 
مکتب نوین موسیقی ایرانی که از [[درویش خان]] آغاز شده بود با صبا به اوج رسید و شاگردان صبا نیز پیرو راه او شدند.
 
== شاگردان صبا ==
سطر ۶۷ ⟵ ۵۷:
 
از صبا، سه دوره آموزش ویولن، چهار دوره تعلیم سنتور، یک دوره تعلیم تار و سه‌تار منتشرشده و باقی آثار او هنوز منتشر نشده‌اند.
 
صبا نخستین موسیقی‌دان ایرانی است که [[موزه صبا|موزه‌ای ویژه]] از او (منزل شخصی صبا) تأسیس شده و به نام خود او در خیابان ظهیرالاسلام [[تهران]] واقع است.
 
آثار به‌جا مانده از ابوالحسن صبا را می‌توان این گونه دسته‌بندی کرد:
 
=== مستقل ===
# کتاب دوره اول، دوم، سوم ویلون<ref name="Waterloo"/>
سطر ۹۶ ⟵ ۸۳:
# رقص چوپی ([[افشاری]])
# کوهستانی ([[دشتی (آواز)|دشتی]])
 
== زندگی شخصی ==
صبا، در سال ۱۳۱۱ با یکی از شاگردان خود با نام منتخب اسفندیاری کوه نور، دختر عموی [[نیمایوشیج|نیما]]، ازدواج کرد که حاصل این ازدواج، سه دختر به نام‌های غزاله، ژاله و رکسانا شدند.
== درگذشت و یادبود ==
 
ابوالحسن صبا، ۲۹ آذر ۱۳۳۶ به علت نارسایی قلبی در ۵۵ سالگی درگذشت و در [[گورستان ظهیرالدوله]] به خاک سپرده شد. بعد از مرگ، بر طبق وصیت او، خانه‌اش در ۲۹ آبان ۱۳۵۳، از سوی [[دانشکده هنرهای زیبا|دانشکدهٔ هنرهای زیبا]] به [[موزه صبا|موزه]] تبدیل شد.<ref name="Waterloo"/>
صبا نخستین موسیقی‌دان ایرانی است که [[موزه صبا|موزه‌ای ویژه]] از او (منزل شخصی صبا) تأسیس شده و به نام خود او در خیابان ظهیرالاسلام [[تهران]] واقع است.
 
== جستارهای وابسته ==