سلول گیاهی: تفاوت میان نسخه‌ها

میکروبادی‌ها اجسام کروی شکل و بخش‌هایی اند که به وسیله یک غشا به هم وصل می‌شوند و در مسیر متابولیکی خاصی نقش ایفا می‌کند. یک نوع آن [[پراکسیزوم|پراکسی‌زوم]]ها هستند که [[اندامک]]های کروی شکل خاصی هستند که در واکنش‌های اکسایش تخصص یافته‌اند. [[کاتالاز]]، یک آنزیم اکسیدکننده است. پراکسی‌زوم‌ها در فتوسنتز و تنفس نوری نیز دخالت دارند. نوع دیگر اجسام ریز، گلی اکسیزوم می‌باشد که در دانه‌های ذخیره‌کننده روغن وجود دارد. گلی اکسیزوم‌ها دارای آنزیم‌های چرخه گلی اگزالات هستند که در تبدیل اسید چرب ذخیره‌ای به قندها کمک می‌کنند و این قند می‌تواند برای تأمین انرژی جهت رشد در سراسر گیاه جوان جابجا شود.

 

در سلول‌های گیاهی و جانوری حفره‌هایی به اندازه‌های مختلف وجود دارند که به آن‌ها واکوئل می‌گویند. در سلول‌های گیاهی جوان واکوئل‌ها کوچک و به تعداد بیشتر هستند. اما با رشد سلول، واکوئل‌های کوچک به هم پیوسته و به‌طور معمول یک یا چند واکوئل بزرگ پدید می‌آید که قسمت عمده حجم سلول را اشغال می‌کند. وجود چنین واکوئل‌های بزرگ و تمایز یافته‌ای از اختصاصات سلول‌های گیاهی است و در سلول‌های جانوری یافت نمی‌شود. در واکوئل‌ها شیره‌ای به نام شیره واکوئلی وجود دارد که شامل آب و مواد محلول در آن است. این مواد به وسیله بخش زنده سلول فراهم می‌آیند و ممکن است جزو مواد اندوخته‌ای یا مواد زاید سلول باشند. واکوئل‌ها به خاطر اندوختن بعضی مواد (مانند نمک‌های آلی، پروتئین‌ها، نمک‌های کانی، مواد رنگین و …) در خود، انبار سلول به‌شمار می‌آیند. اما کار اساسی واکوئل‌ها تنظیم آب داخل سلول است زیرا در تبادل آب میان سلول و محیط آن نقش بسیار مهمی بر عهده دارند. از دیگر اعمال شیره واکوئلی، هضم مواد زائد به وسیله آنزیم‌های موجود در آن می‌باشد. مزه ترش در بعضی از ارقام پرتقال و لیمو به علت وجود مقدار زیادی اسید سیتریک در واکوئل آن‌ها می‌باشد. در چنین شرایطی pH در این گونه واکوئل‌ها ممکن است پائین باشد و تا ۳ هم برسد. در حالیکه میزان [[پی اچ|pH]] در سیتوپلاسم این سلول‌ها بین ۵/۷–۷ می‌باشد. واکوئل همچنین به علت زیاد بودن غلظت شیره آن (پایین بودن پتانسیل آب)، آب را به داخل خود کشیده و باعث متورم شدن سلول می‌شود که این حالت را تورژسانس می‌گویند. در صورتی‌که آب از داخل سلول به واسطه فشار یا به وسیله نیروی [[اسمز|اسمزی]] سلول‌های مجاور به خارج رانده شود، حجم واکوئل کم می‌شود که به چنین حالتی در سلول پلاسمولیز می‌گویند.