سواستیکا: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Gharouni (بحث | مشارکت‌ها)
جز ویکی‌سازی تمیزکاری ویرایش و تصحیح اصلاح املایی/جمله‌بندی رفع خطاهای ظاهری
Gharouni (بحث | مشارکت‌ها)
جز ویرایش به‌وسیلهٔ ابرابزار:
خط ۱:
[[پرونده:HinduSwastika.svg|140px|چپ|بندانگشتی|'''صلیب شکسته''' از تمدن هند]]
[[پرونده:Nazi Swastika.svg|140px|چپ|بندانگشتی|'''صلیب شکسته''' علامت رسمی حزب [[نازی]] بود که هم‌اکنون نیز توسط [[نئونازی]]ها استفاده می‌شود.]]
'''صلیب شکسته'''<ref>{{یادکرد وب|عنوان=چاپ هجدهم کتاب «شرم‌آور» هیتلر در ایران|نشانی=https://www.dw.com/fa-ir/%DA%86%D8%A7%D9%BEچاپ-%D9%87%D8%AC%D8%AF%D9%87%D9%85هجدهم-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8کتاب-%D8%B4%D8%B1%D9%85%D8%A2%D9%88%D8%B1شرمآور-%D9%87%DB%8C%D8%AA%D9%84%D8%B1هیتلر-%D8%AF%D8%B1در-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86ایران/a-4739074|وبگاه=DW.COM|بازبینی=2020-07-03|کد زبان=fa-IR|نام=|نام خانوادگی=|نویسنده=|تاریخ=2009-09-29}}</ref> یا '''سواستیکا'''<ref>{{یادکرد خبر|عنوان=نیروی هوایی فنلاند نماد صلیب شکسته را حذف کرد|نشانی=https://www.bbc.com/persian/world-53255325|کوشش=BBC News فارسی|تاریخ=2020-07-02|تاریخ بازبینی=2020-07-03|زبان=fa}}</ref> {{به سانسکریت|स्वस्तिक}} یک [[صلیب]] با شاخه‌های ۹۰ [[درجه (زاویه)|درجه]] به سمت راست یا چپ است که معمولاً با جهت افقی یا گوشه‌هایی با [[زاویه]] ۴۵ درجه می‌باشد. در شکل هندی نقطه‌هایی در هر ربع آن قرار می‌دهند.
 
واژه «صلیب» در عبارت «صلیب شکسته» اشاره به [[صلیب مسیحی]] (✝) ندارد که در صورت شکسته‌شدن شکل متفاوتی به‌دست می‌آید، منظور [[صلیب|صلیب ساده و اولیه]] (+ و x) است و نه صلیب مسیحی.<ref>{{یادکرد وب | نشانی=http://ensani.ir/file/download/article/20100914103542-446.pdf | عنوان=گردونه خورشید یا گردونه مهر}}</ref>
 
سواستیکا از واژه [[زبان سانسکریت|سانسکریت]] "swastika" مشتق شده و به معنای خوب برای بودن است.<ref name=":0">{{یادکرد وب|عنوان=انگلستان و صلیب‌های شکسته‌اش|نشانی=https://www.bbc.com/persian/world/2015/01/150000_an_uk_swastika|وبگاه=بی‌بی‌سی فارسی|بازبینی=2020-07-03|کد زبان=fa|نام=لارنس|نام خانوادگی=کاولی|نویسنده=|تاریخ=4 بهمن 1393}}</ref> در [[فرهنگ در هند|فرهنگ هند]] و [[اروپا]]، این [[نشان]] بر روی اشیا یا مردم ایجاد می‌شد تا برای آنان [[شانس]] خوب بیاورد. این نشان برای هزاران سال متداول بوده‌است، خصوصاً به عنوان یک نماد هند در کتاب‌های مقدس، به معنای بخت، برهما یا سامسارا (تولد دوباره). امروزه این نشان معمولاً در آثار هنری هندی و معماری کنونی و باستانی هندو و نیز در خرابه‌های شهر تاریخی [[تروآ]] دیده می‌شود.<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/magazine/4183467.stm Origins of the swastika]</ref>برخلاف انچهآنچه درمورد قدمت این نماد در هند گفته شد تحقیقات وکشفیات تاریخی بیانگر انست که این سمبل یک نماد اریاییآریایی ایرانی است ونخستین بار در حدود هفت هزارسال پیش ازمیلاد در خوزستان کشف شده استشده‌است به این ترتیب پیشینه تاریخی ان درایران بسی کهن تراز پیشنه ان نزد اریایان هنداست
 
صلیب شکسته در بسیاری از هنرها و طراحی‌های تاریخ بشری پدیدار می‌باشد، [[نشان]] بسیاری از چیزها، همچون [[خوش‌اقبالی]]، [[خورشید]] در آئین [[مهرپرستی]]، [[برهما]] یا [[هندو]]ها بود.<ref name=":0" /> در روزگار باستان، صلیب شکسته در بین [[سومر|سومری‌ها]]، [[سلت]]‌ها و [[یونان|یونانی‌ها]] استفاده می‌شد.
 
در غرب، صلیب شکسته با نام سواستیکا به عنوان نماد [[نازیسم]] شناخته می‌شود چون به عنوان نشان [[حزب ملی کارگران سوسیالیست آلمان]] به‌کار می‌رفت. پس از [[جنگ جهانی دوم]]، این نماد وجهه بدنامی در غرب پیدا کرده‌است.{{مدرک}}
خط ۱۶:
== خاستگاه ==
[[پرونده:IndusValleySeals swastikas.JPG|250px|farme|بندانگشتی|چپ|مهر چلبپای شکسته از تمدن هندو در موزه بریتانیا]]
قدیمی‌ترین سواستیکا در کشور کنونی [[اوکراین]] در ۱۰۰۰۰ سال پیش از میلاد مسیح، جزئی از صنایع دستی مذهبی بوده‌است و در شهر «مِزین» اوکراین پیدا شده‌است.<ref>{{cite book |title=The Flight of the Wild Gander |last=Campbell |first=Joseph |authorlink=Joseph Campbell |year=2002 |page=117}}</ref> این نماد در تاریخ کهن [[اروپا]] و همچنین آثار کشف شده از فرهنگ‌هایی همانند [[هند و اروپایی]]، [[ایران|ایرانی]]، [[هیتی‌ها]]، [[سلت‌ها]]، یونانی‌ها و حتی تمدن‌های سامی بین‌النهرین به چشم می‌خورد که همگی برگرفته از نمونهٔ اصلی در اوکراین می‌باشند. نمونه‌هایی مربوط به ۶۰۰۰ سال پیش از میلاد مسیح در کشور بلغارستان و همچنین ۳۰۰۰ سال پیش از میلاد مسیح در کشور هندوستان یافت شده‌است . سپس به چین و ماچین نیز راه یافت.<ref>{{Cite journal|url=https://www.academia.edu/4220126|title=Eight Thousand Years Ago Proto-Thracians Depicted the Evolution of the Divine - English|first=Stefania|last=Dimitrova|journal=Courrier of UNESCO|via=www.academia.edu}}</ref><ref name="Kathleen M. Nadeau 2010 87"/>
نمونه‌های دیگری از سواستیکا مربوط به تعدادی کاسهٔ سفالی یافت شده در شهر [[سامرا]] مربوط به تمدن [[سومر]] در ۵۰۰۰ سال قبل از میلاد نیز دیده شده‌است. در اوایل عصر برنز نشانه‌هایی از آن در سفال‌هایی در [[روسیه]] پیدا شده‌است.<ref>[http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00routesdata/bce_500back/indusvalley/swastika/swastika.html Indus Valley Swastika]</ref>
 
این نماد با مهاجرت [[مردمان هندوایرانی|هندوایرانی هاهندوایرانی‌ها]] از شمال دریای مدیترانه (اوکراین) به اطراف دریای کاسپین و آسیای اسیای میانه ،میانه، ایران و هند راه یافت.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Glottolog 4.2.1 - Indo-Iranian|نشانی=https://glottolog.org/resource/languoid/id/indo1320|وبگاه=glottolog.org|بازبینی=2020-05-19}}</ref>. سپس سواستیکا به [[آشوری‌ها|اشور]]، مصر، خاقانات شرقی تورک نشین و بسیاری دیگر نیز با روش هایروش‌های مختلف راه یافت.
 
[[پرونده:Swastika iran.jpg|بندانگشتی|گردنبند ایرانی «گردونه میترا» که در [[کلورز]] [[گیلان]] پیدا شده<ref>http://engold.ui.ac.ir/~fnasiri/Iran_page_1.html</ref> اما مشهور به گردنبند تپه مارلیک است و دارای قدمت حدود یک هزار سال پیش از میلاد می‌باشد، [[موزه ملی ایران]]<ref>http://www.museumsyndicate.com/item.php?item=54852</ref>]]
خط ۶۹:
 
=== آمریکای شمالی ===
صلیب شکسته یک نماد عمومی برای خوش شانسی یا یک نماد مذهبی و معنوی در [[آمریکا]] قبل از استفاده آن توسط حزب نازی آلمان بود.<ref>{{یادکرد وب |url=http://swastika-info.com/en/startpage/usa/1069618500.html |title="USA - Coca Cola Swastika lucky watch fob" |accessdate=۹ ژوئیه ۲۰۰۹ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090822210616/http://swastika-info.com/en/startpage/usa/1069618500.html |archivedate=۲۲ اوت ۲۰۰۹ |dead-url=yes }}</ref> این نماد در بسیاری از ساختمان‌های تاریخی موجود باقی مانده‌است. در سال ۲۰۰۷ [[نیروی دریایی آمریکا]] حاضر شد ۶۰۰ هزار دلار را برای استتار یک سربازخانه در نزدیکی [[سن دیگو]] که از بالا شبیه یک صلیب شکسته به نظر می‌رسید بپردازد.<ref>[http://www.latimes.com/news/local/la-me-swastika26sep26,1,96691.story Navy to mask barracks shaped like a swastika - Ground level isn't a problem but aerial views of the Coronado site spark outrage. - Los Angeles Times<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref>
 
=== بریتانیا ===
خط ۱۱۸:
 
== نگارخانه ==
{{ وسط‌چین}}
<gallery>
image:Four-swastika collage (transparent).png|چلیپاهای خورشید انواع بسیار گوناگونی دارند که در پهنه غرب اروپا تا شرق آسیا گسترده‌اند.