فرفیون: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
FarnoodEsbati (بحث | مشارکت‌ها)
گسترش مقاله
خط ۵:
| status_ref =
| image = Euphorbia February 2008-2.jpg
| image_caption =فرفیون، ''Euphorbia'' serrata
| fossil_range =
| regnum =[[گیاه]]ان
خط ۱۷:
| range_map =
}}
'''فرفیون'''<ref>{{یادکرد-فرهنگستان|واژهٔ مصوب= فرفیون|حوزه= زیست‌شناسی- علوم گیاهی|واژهٔ غیرفارسی با حروف زبان اصلی = Euphorbia}}</ref><ref name=ToolAutoGenRef1>{{یادکرد کتاب|نام خانوادگی = مظفریان|نام = ولی الله | پیوند نویسنده = | عنوان = فرهنگ نام‌های گیاهان ایران| ترجمه = | جلد = | سال = ۱۳۹۲| ناشر = فرهنگ معاصر|مکان = تهران| شابک = 9789645545404| صفحه = ۲۱۹| پیوند = http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=555105&pageStatus=0&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author| بازیابی = ۴ ژوئن ۲۰۲۰}}</ref>، '''شیرشیرک'''<ref name=ToolAutoGenRef1/> یا '''شیرسگ'''<ref name=ToolAutoGenRef1/> {{علمی|Euphorbia}} نام یک [[سرده]] از [[تیره (زیست‌شناسی)|تیره]] [[فرفیونیان]] است.
فرفیون دارای شیره شیری رنگ و بسیار سمی است.
در صورت تماس با پوست احتمال سرطان پوست بالاست.
در صورت تماس با چشم باعث کوری و یا ضعف بینایی میشود.
 
نام گروهی بزرگ از گیاهان گلدار علفی یک‌ساله یا پایا (چندساله) و در برخی گونه‌ها به‌صورت درختچه و یا درخت است. این گیاهان در سراسر جهان به‌ویژه در جنوب و شرق آفریقا و ماداگاسکار و نیز در نواحی گرمسیری آسیا و آمریکا پراکنده‌اند. تاکنون در جهان، حدود ۲۴۰۰ گونه فرفیون شناسایی شده که بیش از ۸۰ گونه آن در بیشتر نقاط ایران دیده می شود. فرفیون کاربرد زینتی و دارویی دارد.
 
== نامگذاری ==
فرفیون گیاهی است از تیره فرفیون euphorbiaceae و از جنس فرفیون euphorbia که به‌افتخار پزشک یونانی euphorbus، که از شیرابه این گیاه برای معالجه یکی از پادشاهان روم استفاده کرد، نام‌گذاری شده است. نام علمی گونه درختچه‌ای ایران euphorbia larica است.
 
نام محلی گونه بومی ایران در بندرعباس و اطراف آن پِرِخ و پَره است.
 
== نگارخانه ==
 
<gallery>
== ویژگی‌ها ==
'''ظاهر'''
 
بلندی فرفیون در گونه‌های مختلف معمولاً از حدود ۳۰ سانتی‌متر تا ۶ متر است و در برخی گونه‌های درختی به ۲۰ یا ۲۵ متر هم می‌رسد. ساقه برخی از گونه‌های این گیاه گوشتی و در بعضی گونه‌های دیگر خزنده، ایستاده یا منشعب است.
 
برگهای آن بسته به گونه، باریک، دراز یا تخم‌مرغی و بیضی‌شکل است. برخی گونه‌ها برگ ندارند و در برخی دیگر، برگها به خار تبدیل شده‌اند. گلهای فرفیون کاسبرگ و گلبرگ ندارند. آن‌ها متراکم‌اند و در [[گل‌آذین|گل‌آذینی]] به‌نام '''سیاتوم''' جای دارند. در وسط هر گل‌آذین یک گل ماده با تخمدان سه‌خانه (بَرچه) قرار دارد که هرکدام یک پرچم دارند، فراگرفته است. مجموعه گلهای نر و ماده در ساختاری برگ‌مانند و فنجانی‌شکل به‌نام '''گَریبانه''' قرار گرفته‌اند. در لبه بالایی گریبانه ۵ دندانه دیده می‌شود که یک یا چند غده به آن چسبیده است. شکل و اندازه غده‌ها در گونه‌های مختلف متفاوت است. در قاعده هر سیاتوم دو '''بَرگک''' وجود دارد. میوه فرفیون به‌شکل کپسول است و درون آن 3 دانه دیده می شود.
 
==== شیرابه ====
در اندامهای رویشی انواع مختلف این گیاه مانند ساقه و شاخه‌ها مجراهایی وجود دارد که شیرابه‌ای سفیدرنگ، سمی و تلخ ترشح می کند. این شیرابه آلکالوئیدهای متعدد دارد، محرک و خطرناک است و در داروسازی مصرف می‌شود.
 
==== کاربرد ====
بخشهای گوناگون گیاه خاصیت دارویی و اثر مُسهِلی شدید دارند و در صنعت داروسازی به کار می‌روند. برخی از گونه‌های فرفیون مانند بِنتِ قُنسول زینتی است و از برخی دیگر برای درست کردن پرچین استفاده می کنند.
 
 
رده‌بندی علمی:<gallery>
Image:Light green flowers.jpg|<!--[[Wood Spurge]]{{سخ}}''Euphorbia amygdaloides''-->
Image:Zypressenwolfsmilch01.jpg|<!--[[Cypress Spurge]]{{سخ}}''Euphorbia cyparissias''-->