الفبای فارسی: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز ویرایش خودکار: اصلاح برچسب‌های نادرست |
سیمون دانکرک (بحث | مشارکتها) برچسب‌ها: خنثی‌سازی ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه ویرایش پیشرفتهٔ همراه |
||
خط ۱:
{{الفبای فارسی}}
'''الفبای فارسی''' که '''الفبای فارسی-عربی''' هم به آن می‌گویند، یک گروه از ۳۲ [[حرف (زبان‌شناسی)|حرف]] (نویسه، وات) است که از [[خط عربی]] اقتباس شده‌است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=PERSIAN LANGUAGE i. Early New Persian – Encyclopaedia Iranica|نشانی=https://www.iranicaonline.org/articles/persian-language-1-early-new-persian|وبگاه=www.iranicaonline.org|بازبینی=2020-07-24}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=IRAN vi. IRANIAN LANGUAGES AND SCRIPTS (3) Wri – Encyclopaedia Iranica|نشانی=https://iranicaonline.org/articles/iran-vi3-writing-systems|وبگاه=iranicaonline.org|بازبینی=2020-07-24}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=Iranian languages - Writing systems|نشانی=https://www.britannica.com/topic/Iranian-languages|وبگاه=Encyclopedia Britannica|بازبینی=2020-07-24|کد زبان=en}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=Arabic alphabet {{!}} Chart, Letters, & Calligraphy|نشانی=https://www.britannica.com/topic/Arabic-alphabet|وبگاه=Encyclopedia Britannica|بازبینی=2020-07-24|کد زبان=en}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=How many languages are written in Arabic characters ?|نشانی=https://www.researchgate.net/post/How_many_languages_are_written_in_Arabic_characters|وبگاه=ResearchGate|بازبینی=2020-07-24|کد زبان=en}}</ref><ref>Mahinnaz Mirdehghan. 2010. Persian, Urdu, and Pashto: A comparative orthographic analysis. ''Writing Systems Research'' Vol. 2, No. 1, 9–23.</ref> این الفبا نمایندهٔ نگاشتن [[همخوان|همخوان‌ها]] (صامت‌ها) و [[واکه|واکه‌ها]] (مصوت‌ها) در [[زبان فارسی]] است.<ref>کتاب در پیرامون تغییر<span title="الفبای تاجیکی | الفبای فارسی | تغییر خط در تاجیکستان | خط اوستایی | خط در ایران | خط مانوی | خط میخی هخامنشی | خط پهلوی | دین دبیره | زبان فارسی | سیریلیک | لاتین‌نویسی فارسی" class="CheckDictation-marked CheckDictation-marked-خط_فارسی" id="tool-.D8.AE.D8.B7.20.D9.81.D8.A7.D8.B1.D8.B3.DB.8C"> خط فارسی </span>نوشته یحیی ذکاء صفحه هشتم نسخه الکترونیکی به آدرس: ketabnak.com/book/67462/در-پیرامون-تغییر-خط-فارسی؟ &page=all</ref>
پیش از [[حمله اعراب به ایران]] و ورود اسلام به این کشور، دو [[خط اوستایی]] و [[خط پهلوی]] به‌کار گرفته می‌شدند؛ ولی زبان [[قرآن]] بر اساس [[خط کوفی]] بود و [[علی بن ابی طالب]] خود نیز به خط کوفی می‌نوشت.<ref>کتاب در پیرامون تغییر<span title="الفبای تاجیکی | الفبای فارسی | تغییر خط در تاجیکستان | خط اوستایی | خط در ایران | خط مانوی | خط میخی هخامنشی | خط پهلوی | دین دبیره | زبان فارسی | سیریلیک | لاتین‌نویسی فارسی" class="CheckDictation-marked CheckDictation-marked-خط_فارسی" id="tool-.D8.AE.D8.B7.20.D9.81.D8.A7.D8.B1.D8.B3.DB.8C"> خط فارسی </span>نوشتهٔ یحیی ذکاء صفحه هشتم</ref> بدین ترتیب الفبای عربی به ایران راه یافت.
پس از مدتی، قلمرو اعراب از افغانستان و ایران تا سوریه و مصر گسترش یافت و غلط‌خوانی‌های زیادی در نامه‌نگاری‌های خلفا به وجود آمد. مردم کشورهای دیگر در ادای واژه‌های عربی دچار مشکل بودند تا اینکه در سال ۶۵ هجری، [[عبدالملک|عبد الملک بن مروان]] در دمشق به خلافت رسید و در نامه‌ای که به [[حجاج بن یوسف|حجاج بن یوسف ثقفی]] خلیفه عراق نوشت، به او گفت که این [[خط کوفی]] که [[ابوالاسود دؤلی]] طراحی کرده، کفایت نمی‌کند و از حجاج بن یوسف خواست تا خط عربی را بر پایهٔ خط کوفی توسعه دهد و ترویج کند.<ref>کتاب در پیرامون تغییر<span title="الفبای تاجیکی | الفبای فارسی | تغییر خط در تاجیکستان | خط اوستایی | خط در ایران | خط مانوی | خط میخی هخامنشی | خط پهلوی | دین دبیره | زبان فارسی | سیریلیک | لاتین‌نویسی فارسی" class="CheckDictation-marked CheckDictation-marked-خط_فارسی" id="tool-.D8.AE.D8.B7.20.D9.81.D8.A7.D8.B1.D8.B3.DB.8C"> خط فارسی </span>نوشتهٔ یحیی ذکاء صفحه ششم</ref>
حجاج کسی بود که به سردارانش دستور داد تا تمام روحانیان ادیان دیگر و کسانی که به خطی غیر از عربی می‌نویسند را از دم تیغ بگذرانند. آثار این اقدامات حتی از [[کتاب‌سوزی در ایران]] نیز پررنگ‌تر بود.<ref>[[آثار الباقیه عن القرون الخالیه]] ص ۳۵ و ۳۶ و ۴۸</ref>
این اقدامات مشکلات زیادی برای زبان سایر کشورها ازجمله پارسی‌زبانان به وجود آورد. افراد باسواد و روحانیان زرتشتی یا کشته شدند یا دست از فعالیت خود برداشتند. عرب‌ها، چهار حرف اصلی را در الفبای خود نداشتند و آن را حروف عجمی می‌نامیدند. سرانجام یک خوشنویس به نام خواجه ابولمال، سه نویسه [[پ]] [[ژ]] و [[چ]] را به [[الفبای عربی]] اضافه کرد و بعدها نویسه [[گ]] نیز پس از یک فراز و نشیب به شکل کنونی به الفبای عربی اضافه شد.<ref name="ReferenceB">کتاب در پیرامون تغییر<span title="الفبای تاجیکی | الفبای فارسی | تغییر خط در تاجیکستان | خط اوستایی | خط در ایران | خط مانوی | خط میخی هخامنشی | خط پهلوی | دین دبیره | زبان فارسی | سیریلیک | لاتین‌نویسی فارسی" class="CheckDictation-marked CheckDictation-marked-خط_فارسی" id="tool-.D8.AE.D8.B7.20.D9.81.D8.A7.D8.B1.D8.B3.DB.8C"> خط فارسی </span>نوشتهٔ یحیی ذکاء صفحه نهم</ref>
[[خط تعلیق|تعلیق]] و [[نستعلیق]]، دو شیوهٔ خوش‌نویسی از [[خط عربی]] هستند که توسط ایرانیان ابداع شدند.
خط ۴۰۲:
== ایرادات گرفته‌شده به الفبا و خط فارسی ==
{{همچنین ببینید|لاتین‌نویسی فارسی}}
در طول ادوار مختلف، ایرادات زیادی از الفبای فارسی گرفته شد و مشکلات آن مطرح گردید. در این باب دکتر رحمت مصطفوی مدیر مجلهٔ روشنفکر در سال ۱۳۴۴، الفبای عربی را «مُردار و بختک» نامید؛<ref>https://www.parsine.com/fa/news/28654/سرگذشت-فکر-تغییر-خط-فارسی</ref> و [[ابوریحان بیرونی]] دانشمند ایرانی، الفبای عربی را «آفت» نامید.<ref><span title="القاییدن" class="CheckDictation-marked CheckDictation-marked-الصیدنة" id="tool-.D8.A7.D9.84.D8.B5.DB.8C.D8.AF.D9.86.D8.A9" style="background-color: rgb(255, 200, 145);">الصیدنة </span>فی الطب</ref><ref>در پیرامون تغییر<span title="الفبای تاجیکی | الفبای فارسی | تغییر خط در تاجیکستان | خط اوستایی | خط در ایران | خط مانوی | خط میخی هخامنشی | خط پهلوی | دین دبیره | زبان فارسی | سیریلیک | لاتین‌نویسی فارسی" class="CheckDictation-marked CheckDictation-marked-خط_فارسی" id="tool-.D8.AE.D8.B7.20.D9.81.D8.A7.D8.B1.D8.B3.DB.8C"> خط فارسی </span>یحیی ذکاء صفحهٔ ۱۲</ref>
به واسطه استعمال کلمات عربی ، هشت حرف دیگر به الفبای فارسی اضافه شده است که عبارتند از: ح، ث، ض، ع، ق، ص، ط، ظ. این حروف در زبان فارسی وجود ندارند و بیشتر واژه‌هایی که یکی از حروف را دارد فارسی نیست.<ref>مقدمه لغت‌نامه معین صفحهٔ 10 تا 15.</ref>
در حدود صد سال گذشته، اندیشه‌گران پرشماری ایدهٔ بحث‌انگیزِ دگرگونی الفبای فارسی و به‌ویژه جایگزین‌کردن آن با [[الفبای لاتین]] را طرح کرده‌اند. [[یحیی ذکا]] در متن مهمی به‌سال ۱۳۲۹ با نام «در پیرامون خط فارسی»، شماری از چهره‌هایی را که از آغاز [[مشروطه]] و در جریان آشنایی ایران با جهان [[نوگرایی|مدرن]]، خواهان دگرگونی بنیادین خط فارسی شده‌اند، معرفی و بررسی کرده‌است. موج نخستِ دگرگونی‌خواهان را چهره‌هایی چون [[میرزا فتحعلی آخوندزاده]] یا [[یوسف مستشارالدوله]] تشکیل می‌دادند. آن‌ها دریافتند که دشواری بزرگ [[خط عربی]]، جدا-جدا نبودن حرف‌های آن است.<ref>ذکا، یحیی. ۱۳۲۹. ''در پیرامون<span title="الفبای تاجیکی | الفبای فارسی | تغییر خط در تاجیکستان | خط اوستایی | خط در ایران | خط مانوی | خط میخی هخامنشی | خط پهلوی | دین دبیره | زبان فارسی | سیریلیک | لاتین‌نویسی فارسی" class="CheckDictation-marked CheckDictation-marked-خط_فارسی" id="tool-.D8.AE.D8.B7.20.D9.81.D8.A7.D8.B1.D8.B3.DB.8C"> خط فارسی</span>''. چاپ‌خانهٔ نقش جهان.</ref>
[[ترکیه]] در سال ۱۹۲۹ میلادی [[الفبای ترکی استانبولی]] را رسمی ساخت و این به شکل‌گرفتن موج تازه‌ای از طرف‌داران [[لاتین‌نویسی فارسی]] انجامید. [[صادق هدایت]] در مصاحبه‌ای در پاسخ به این پرسش که «آیا شما معتقدید که خط فارسی باید عوض شود؟» می‌گوید: «چرا که نه؟ این چه تعصبی است که همه راجع به خط دارند؟ خط فقط وسیلهٔ نوشتن و خواندن است. مگر زبان ما عربی است که فقط باید به عربی بنویسیم؟»<ref>استادی، کاظم. ۱۳۹۱. ''فعالان «اصلاح الفبا» و تغییر خط در دوران معاصر''. نشر علم. صفحهٔ ۲۲۰.</ref>
خط ۴۱۱:
دربرابر، مخالف‌ها گسسته‌شدنِ پیوند ایران جدید با میراث ادبی‌اش و دشواربودن این تغییر را برای مقاومت در برابر این پیشنهاد مطرح می‌کردند. [[مجتبی مینوی]] در پی راهی سوم برآمد؛ او می‌گوید:
:«ای شما که خط تازه پیشنهاد کرده‌اید یا معتقد به دور ریختن این خط فعلی هستید! به اقوال سایرین هم گوش بدهید و دلایل مخالفت آن‌ها را بدانید؛ و ای شما که متصل فریاد می‌زنید این‌ها زبان و ادبیات و ملیت ما را می‌خواهند از میان ببرند و رابطهٔ ما را با گذشتهٔ خودمان و با همسایگان و هم‌سنخ‌های فعلی‌مان قطع کنند! گوش بدهید، شاید بشود راهی بینابین پیدا کرد به‌طوری که مقصود هر دو طرف حاصل شود»<ref>مینوی، مجتبی. ۱۳۴۴. ''اصلاح یا تغییر<span title="الفبای تاجیکی | الفبای فارسی | تغییر خط در تاجیکستان | خط اوستایی | خط در ایران | خط مانوی | خط میخی هخامنشی | خط پهلوی | دین دبیره | زبان فارسی | سیریلیک | لاتین‌نویسی فارسی" class="CheckDictation-marked CheckDictation-marked-خط_فارسی" id="tool-.D8.AE.D8.B7.20.D9.81.D8.A7.D8.B1.D8.B3.DB.8C"> خط فارسی</span>''. یغما.</ref>
== روش آموزش الفبای فارسی ==
| |||