کرم‌چاله: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
←‏تاریخچه: دستور زبان اصلاح شد
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از برنامهٔ همراه ویرایش با برنامهٔ اندروید
←‏هندسه یک کرم‌چاله: دستور زبان اصلاح شد
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از برنامهٔ همراه ویرایش با برنامهٔ اندروید
خط ۲۷:
ساختن واژهٔ «کرم‌چاله یا [https://web.archive.org/web/20150214005813/http://www.imostanad.biz/index.php?page=products&id=370 کرمچاله]»<ref>''Lifting the scientific veil: science appreciation for the nonscientist''. Paul Sukys. Rowman & Littlefield, 1999. {{ISBN|0-8476-9600-6|en}} pp.227</ref> و «[[سیاه‌چاله فضایی]]»<ref>[http://physicsworld.com/cws/article/news/33768 John Wheeler: 1911-2008 - physicsworld.com<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref> به [[جان ویلر]] نسبت داده شده‌است. با این‌حال در [[دهه ۱۹۳۰ (میلادی)|دههٔ ۱۹۳۰]] [[اینشتین]] و [[نیتان روزن|روزن]] با به‌کار بردن غوطه‌وری [[متریک شوارتزشیلد]] در فضای استوانه‌ای، معادلهٔ غوطه‌وری یک کرم‌چالهٔ گذرناپذیر و ناایستا که «پل اینشتین - روزن» نامیده می‌شود را به‌دست آوردند.<ref>Einstein, Albert and Rosen, Nathan. [http://link.aps.org/abstract/PR/v48/p73 The Particle Problem in the General Theory of Relativity]. ''Physical Review'' '''48''', 73 (1935).</ref> یک سال پس از ارائهٔ نظریهٔ [[نسبیت عام]] به‌وسیلهٔ [[آلبرت اینشتین]]، سال [[۱۹۱۶ (میلادی)|۱۹۱۶]] فلام دریافت که از بررسی [[کارل شوارتزشیلد|شوارتزشیلد]] [[معادلات میدان اینشتین]] می‌توان پاسخ کرم‌چاله‌ای به‌دست‌آورد. این‌گونه کرمچاله، «کرمچالهٔ شوارتزشیلد» نامیده شده‌است.
 
== هندسههندسهٔ یک کرم‌چاله ==
یک کرم‌چاله در صورت وجود، خود بخشی از [[فضازمان]] چهار بعدیبُعدی عالم است. همان‌گونه که می‌دانید [[انیشتین]] در سال [[۱۹۰۵ (میلادی)|۱۹۰۵]] ثابت کرد که جهان تنها از سه بعدبُعد فضایی تشکیل نشده و [[زمان]] صرفاً یک پارامتر در حال تغییر نیست. بلکه [[زمان]] خود نیز به عنوان بعد چهارم عالم به‌حساب می‌آید. در این [[فضازمان]] چهار بعدی، کرم‌چاله‌ها می‌توانند سوراخی به [[جهان]]ی دیگر یا ناحیه‌ای دیگر از همین [[جهان]] باشند. پس باید در نظر داشته باشیم که این اجسام چهاربعدی هستند و ما تنها برای ساده‌سازی آن‌ها را به صورت دوبعدی نشان می‌دهیم.
 
به‌عنوان مثالی ساده، یک صفحه کاغذ تخت را در نظر بگیرید که از چهار سو تا فواصل بسیار دور گسترده شده باشد. هر دو طرف صفحه که آن‌ها را «رو» و «زیر» صفحه می‌نامیم، به‌طور مستقل یک فضای دوبعدی را تشکیل می‌دهند که می‌توانیم آن را یک [[جهان]] دوبعدی بینگاریم. ساکنان این [[جهان]]ها‌ها خود موجودات دوبعدی هستند. آشکار است که این دو [[جهان]] هیچ پیوندی با هم ندارند و ساکنان آن‌ها از وجود همدیگر بی خبرند. اکنون بینگارید یک سوراخ دایره‌ای در این صفحه ایجاد شود. به این ترتیب دو [[جهان]] به‌طور پیوسته با هم ارتباط دارند. ما این حفرهحفرهٔ [[تونل]] مانند را یک کرم‌چاله می‌نامیم.
 
اکنون بیایید به‌جای یک سوراخ، دو سوراخ در صفحه ایجاد کنیم. سپس لبه‌های این دو سوراخ را بکشیم تا به صورت دو لوله درآید و با ادامه دادن این کار دو لوله را به‌هم وصل کنیم. این نیز یک کرم‌چاله است. با این تفاوت که نایکسانی در انآن بر خلاف حالت پیشین دو گستره از یک [[جهان]] را به هم وصل می‌کند. در حالتی که [[فضا]]ی ما خمیده باشد مسافرت از طریق این کرم‌چاله بسیار سریع ترسریع‌تر شدنی است. چون مسافت کوتاه‌تر است.
 
اگر در هر یک از دو ورق تخت همراستا نیز یک سوراخ ایجاد کنیم، با کشیدن لبه‌های سوراخ و رساندن دو لولهٔ ایجادشده به هم می‌توانیم یک کرم‌چاله ایجاد کنیم که صفحه بالایی یکی از ورق‌ها را به صفحه پایینی ورق دیگر وصل کند.
 
فیزیکدان‌ها کرم‌چاله‌ها را سیاه‌چاله‌هایی تصور می‌کنند که از میانشان می‌توان نقطه اینقطه‌ای دوردست از جهان هستی را به صورت چهار بعدی نظاره کرد. اختر فیزیکدان‌ها هنوز نمی‌توانند شکل و اندازهاندازهٔ دقیقی برای سیاه چاله‌هاسیاهچاله‌ها در نظر بگیرند، چه برسد به کرم چاله‌هاکرم‌چاله‌ها که در حد نظریه باقی مانده‌اند.
 
== متریک‌ها ==