مجلس شورای ملی: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جلسه لغو قاجار برچسب‌ها: ویرایشگر دیداری ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه ویرایش پیشرفتهٔ همراه |
جزبدون خلاصۀ ویرایش برچسب‌ها: ویرایشگر دیداری ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه ویرایش پیشرفتهٔ همراه |
||
خط ۱۹۴:
پنجمین مجلس در تاریخ [[۲۲ بهمن]] ۱۳۰۲ خورشیدی مطابق با [[۵ رجب]] [[۱۳۴۲ (قمری)|۱۳۴۲]]، با توجه به رفتن احمدشاه از ایران، توسط محمدحسن‌خان برادر کوچکتر و ولیعهد احمدشاه، افتتاح شد و در ۲۲ بهمن [[۱۳۰۴ (خورشیدی)|۱۳۰۴]] نیز به کارش خاتمه داد.<ref name=ical-ir/> در اواخر مجلس چهارم بین رضاخان و نمایندگان محافظه‌کار اختلاف افتاد، لاجرم رضاخان با استفاده از ارتش برای دستکاری در انتخابات در بسیاری از حوزه‌های انتخابیه عشایری توانست اکثریت مؤثری برای احزاب تجدد و [[حزب سوسیالیست (ایران)|سوسیالیست]] در مجلس جدید فراهم آورد.<ref>آبراهامیان ۱۲۳</ref> اکثریت جدید مجلس به رضاخان که اکنون دیگر نخست‌وزیر شده بود رأی اعتماد داد{{مدرک}}. لایحه نظام وظیفه اجباری را تصویب کرد،<ref>مصوب ۱۶ خرداد ۱۳۰۴، حافظه قوانین، پایگاه اطلاعات قوانین و مقررات و فرایند تصویب طرح‌ها و لوایح، [http://tarh.majlis.ir/?ShowRule&Rid=C61A755D-4416-4D99-9838-BC5DFE6972BC متن مصوبه قانون خدمت نظام اجباری]{{پیوند مرده|date=نوامبر ۲۰۱۹ |bot=InternetArchiveBot }}، بازیابی ۲۷ بهمن ۱۳۸۹</ref> بودجه دربار را قطع کرد، القاب اشرافی چون الدوله، السلطنه و الممالک را لغو کرد و کلیه مردم را ملزم ساخت شناسنامه بگیرند و نام خانوادگی اختیار کنند.<ref>مصوب ۱۴ خرداد ۱۳۰۴، حافظه قوانین، پایگاه اطلاعات قوانین و مقررات و فرایند تصویب طرح‌ها و لوایح، [http://tarh.majlis.ir/?ShowRule&Rid=A528C77E-6E6C-49F4-A8DB-B0C6346E9AF2 متن مصوبه قانون سجل احوال]{{پیوند مرده|date=نوامبر ۲۰۱۹ |bot=InternetArchiveBot }}، بازیابی ۲۷ بهمن ۱۳۸۹</ref> مجلس پنجم همچنین به مذاکره با شرکت استاندارد اویل نیویورک خاتمه داد، به چای، قند و شکر و درآمد مالیات بست تا هزینه راه‌آهن سراسری را تأمین کند، مقیاس واحدی برای وزن و اندازه در کشور تعیین کرد<ref>مصوب ۱۰ خرداد ۱۳۰۴، حافظه قوانین، پایگاه اطلاعات قوانین و مقررات و فرایند تصویب طرح‌ها و لوایح، [http://tarh.majlis.ir/?ShowRule&Rid=70DA9BA1-4834-469F-BFBE-C9803F4508D7 متن مصوبه قانون اوزان و مقیاسها]{{پیوند مرده|date=نوامبر ۲۰۱۹ |bot=InternetArchiveBot }}، بازیابی ۲۷ بهمن ۱۳۸۹</ref> و [[گاه‌شماری هجری خورشیدی|تقویم هجری خورشیدی]] را به جای [[گاه‌شماری هجری قمری|تقویم قدیمی اسلامی]] قرار داد<ref name="آبراهامیان ۱۲۱"/><ref>مصوب ۱۱ فروردین ۱۳۰۴، حافظه قوانین، پایگاه اطلاعات قوانین و مقررات و فرایند تصویب طرح‌ها و لوایح، [http://tarh.majlis.ir/?ShowRule&Rid=2B0C1238-1BE5-49E0-B2F6-705451AB6C36 متن مصوبه قانون تبدیل بروج به ماه‌های فارسی]{{پیوند مرده|date=نوامبر ۲۰۱۹ |bot=InternetArchiveBot }}، بازیابی ۲۷ بهمن ۱۳۸۹</ref> و عنوان فرمانده کل قوا را که طبق قانون اساسی مشروطه در صلاحیت شاه بود، به وزیر جنگ اعطا کرد.<ref>مصوب ۲۵ دلو ۱۳۰۳، پایگاه اطلاعات قوانین و مقررات و فرایند تصویب طرح‌ها و لوایح، [http://tarh.majlis.ir/?ShowRule&Rid=F7F038E3-7507-43AA-B358-A88D9E005AAC متن مصوبه قانون اختصاص ریاست عالیه کل قوای دفاعیه تأمینیه مملکتی به آقای رضاخان سردار سپه]{{پیوند مرده|date=نوامبر ۲۰۱۹ |bot=InternetArchiveBot }}، بازیابی ۲۷ بهمن ۱۳۸۹</ref>
سرانجام این مجلس پنجم بود که لایحه انقراض قاجاریه و تفویض کشور به رضا پهلوی تا گشایش مجلس مؤسسان را تصویب کرد.<ref>مصوب ۹ آبان ۱۳۰۴، حافظه قوانین، پایگاه اطلاعات قوانین و مقررات و فرایند تصویب طرح‌ها و لوایح، [http://tarh.majlis.ir/?ShowRule&Rid=5D640658-6E8C-4514-9359-07DAC897E28E متن قانون اعلام انقراض سلطنت قاجاریه و تفویض حکومت موقتی به شخص آقای رضاخان پهلوی]{{پیوند مرده|date=نوامبر ۲۰۱۹ |bot=InternetArchiveBot }}، بازیابی ۲۷ بهمن ۱۳۸۹</ref> سید محمد تدین نایب رییس مجلس پنجم و از حامیان رضاخان در ۹ آبان ۱۳۰۴ خورشیدی، این لایحه را اعلام کرد و گفت: نظر به این که عدم رضایت از سلطنت سلسله قاجاریه و شکایاتی که از این خانواده می‌شود، به درجه‌ای رسیده است که مملکت را به مخاطره می‌کشاند و نظر به این که حفظ مصالح عالی مملکت، مهم‌ترین منظور و نخستین وظیفه مجلس شورای ملی است و هر چه زودتر به بحران فعلی خاتمه باید داد؛ امضا کنندگان، با قید ۲ فوریت پیشنهاد می‌کنیم مجلس شورای ملی تصمیم ذیل را اتخاذ کند. ماده واحده - مجلس شورای ملی، به نام سعادت ملت، انقراض سلطنت قاجاریه را اعلام کرده و حکومت موقتی را در حدود قانون اساسی و قوانین موضوعه مملکتی به شخص رضاخان پهلوی واگذار می‌کند. تعیین تکلیف حکومت قطعی موکول به نظر مجلس مؤسسان است که برای تغییر مواد ۳۶ و ۳۷ و ۳۸ و ۴۰ متمم قانون اساسی تشکیل می‌شود.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=جلسه: ۲۱۱ صورت مشروح مجلس مورخه شنبه نهم آبان ماه مطابق سیزدهم ربیع‌الثانى ۱۳۴۴|نشانی=https://www.ical.ir/ical/fa/Content/_/%D8%AC%D9%84%D8%B3%D9%87-%DB%B2%DB%B1%DB%B1-%D8%B5%D9%88%D8%B1%D8%AA-%D9%85%D8%B4%D8%B1%D9%88%D8%AD-%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%B3-%D9%85%D9%88%D8%B1%D8%AE%D9%87-%D8%B4%D9%86%D8%A8%D9%87-%D9%86%D9%87%D9%85-%D8%A2%D8%A8%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%A7%D9%87-%D9%85%D8%B7%D8%A7%D8%A8%D9%82-%D8%B3%DB%8C%D8%B2%D8%AF%D9%87%D9%85-%D8%B1%D8%A8%DB%8C%D8%B9%D8%A7%D9%84%D8%AB%D8%A7%D9%86%D9%89-%DB%B1%DB%B3%DB%B4%DB%B4|وبگاه=www.ical.ir|بازبینی=2020-07-29|کد زبان=fa}}</ref>در آن روز بسیاری از نمایندگان صحن مجلس را ترک کردند به طوری که از ۱۳۷ نماینده مجلس تنها ۸۵ نماینده در صحن مجلس باقی مانده بودند، به این ترتیب، مجلس شورای ملی، با ۵۲ تن غایب، طرح انقراض سلسله قاجار با ۸۰ رأی مثبت به تصویب رسید.
=== مجلس‌های ششم تا دوازدهم ===
| |||