داوری همتا: تفاوت میان نسخه‌ها

'''داوری همتا'''، بازنگری ''با دقت یا داوری دقیق'' {{انگلیسی|Peer review}}، به روند بازنگری همه‌جانبهٔ مقاله‌های علمی توسط متخصصان همان رشته گفته می‌شود. متخصصان آن رشته، پژوهش‌های دریافت شده را تجزیه تحلیل و یافته‌های آن را بررسی می‌نمایند و به پرسش‌های ویژه‌ای که دیگر صاحب‌نظران، اعم از مسئولین مجله (معمولاً سر دبیران) و خوانندگان متخصص مطرح می‌کنند، پاسخ می‌دهند. سپس داوران همتا، نکته‌های مفیدی در مورد میزان اهمیت و نو آوری و طرز ارائه نتایج و اعتبار آنها، رعایت اصول اخلاقی و سایر ویژگی‌های مقاله‌هایی که داوری می‌نمایند، مطرح می‌کنند.<ref>{{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=Fiona Godlee and Tom Jefferson|نام=|ناشر=Wiley-Blackwell|سال=October 6, 2003|کتاب=Peer Review in Health Sciences}} {{ISBN|0-7279-1685-8|en}} و صفحه ۷، ۶۶، ۷۱ و ۱۴۸</ref> تا سال‌های دهه نود، داوری همتا دقیقاً مورد مطالعه قرار نگرفته بود<ref name="BMJ Trish">{{یادکرد وب |نویسنده = Dr Trish Groves|نشانی=http://www.bmj.com/sites/default/files/attachments/resources/2011/07/presentation-1what-do-we-know-about-peer-review.ppt |عنوان=Peer reviewer training part I: What do we know about peer review? | ناشر = BMJ (British Medical Journal)|تاریخ =۲۰۱۱ |تاریخ بازبینی= فروردین ۱۳۹۱}}</ref>▼

== روند داوری همتا ==▼

کس یا کسانی که به عنوان داور همتراز انتخاب می‌شوند، باید تا حد ممکن در زمینه علمی مربوط توانا و مجرب باشند و فاقد هرگونه [[تعارض منافع]] شناخته شده در زمینه مقاله مورد داوری باشند.<ref name="آرامش">{{یادکرد وب|نویسنده = دکتر کیارش آرامش و همکاران|نشانی = http://hbi.ir/ethics/aeeinnameh/publication_guideline.pdf|عنوان = راهنمای کشوری اخلاق در انتشار آثار پژوهشی علوم پزشکی|ناشر = دانشگاه علوم پزشکی تهران|تاریخ = ۱۳۸۸|تاریخ بازبینی = ۱۳۹۱|archiveurl = https://web.archive.org/web/20121101002028/http://hbi.ir/ethics/aeeinnameh/publication_guideline.pdf|archivedate = ۱ نوامبر ۲۰۱۲|dead-url = yes}}صفحهٔ ۱۵</ref> در داوری همتا، داور باید به نقاط قوت و ضعف مقاله توجه کند و در صورت امکان راهکارهایی را برای رفع اشکالات موجود توصیه نماید.<ref name="آرامش"/> داوران همتا، انتظار دارند که مقاله ارائه شده مهم، دست اول و غیر تکراری بوده و به خوانندگانی که مجله را می‌خوانند مربوط و در عمل کاربردی باشد؛ همچنین راستگویی نویسنده، ساده و واضح نوشته شدن مقاله و جلب توجه خواننده هم از موارد مورد انتظار از مقاله‌است.<ref name="BMJ Trish"/> داوری همتا هم شامل داوری گروه داوران مجله‌های معتبر علمی است (داوری درونی) و هم شامل داوری جامعه متخصصین آن علم (داوری بیرونی).<ref name="BMJ Trish"/> داوران و نویسندگان تحقیق باید از برقراری ارتباط با یکدیگر (در رابطه با داوری) در طول فرایند داوری، بدون [[کسب اجازه]] از سردبیر مجله امتناع کنند.<ref name="آرامش"/> مجله‌های معتبرتر، از داوران نمی‌خواهند که در مورد مقاله اظهار نظر کنند، بلکه تنها سؤال می‌کنند که این مقاله را منتشر بکنند یا خیر.<ref name="BMJ Trish"/>▼

== اشکالات داوری همتا ==▼

این روند، وقتگیر، پرهزینه و مستعد به اشتباه است و ممکن است راه را برای سوءاستفاده باز کند و برای اینکه حدود معقولی از استناد پذیری وجود داشته باشد، حداقل شش داور هم‌نظر مورد احتیاج هستند.<ref name="BMJ Trish"/>▼