نیتروژن اکسید: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
تغییرمسیر به اکسید نیتروژن |
افزودن اکسیدها و تجدید مطلب برچسب‌ها: تغییرمسیر حذف شد افزودن پیوند بیرونی به جای ویکی‌پیوند ویرایشگر دیداری |
||
خط ۱:
'''نیتروژن اکسید''' می‌تواند به [[ترکیب دوتایی|ترکیبی دوتایی]] از [[نیتروژن]] و [[اکسیژن]]، یا آمیخته‌ای از چنان ترکیباتی باشد:
== بار خنثی ==
* [[نیتریک اکسید]] (NO)، یا نیتروژن مونوکسید، عدد اکسایش نیتروژن ۲+
* [[نیتروژن دی‌اکسید]] (NO<sub>۲</sub>)، عدد اکسایش نیتروژن ۴+
* [[نیتروژن تری‌اکسید]] (NO<sub>۳</sub>)، یا رادیکال نیترات، عدد اکسایش نیتروژن ۵+
* [[نیترو اکسید]] (N<sub>۲</sub>O)، یا دی‌نیتروژن مونوکسید، اعداد اکسایش نیتروژن‌ها ۰ و ۲+ یا ۱- و ۳+
* [[دی‌نیتروژن دی‌اکسید]] (N<sub>۲</sub>O<sub>۲</sub>)، [[دیمر (شیمی)|دیمر]] نیتریک اکسید، عدد اکسایش نیتروژن‌ها ۲+
* [[دی‌نیتروژن تری‌اکسید]] (N<sub>۲</sub>O<sub>۳</sub>)، اعداد اکسایش نیتروژن‌ها ۲+ و ۴+
* [[دی‌نیتروژن تتراکسید|دی‌نیتروژن تتروکسید]] (N<sub>۲</sub>O<sub>۴</sub>)، [[دیمر (شیمی)|دیمر]] نیتروژن دی‌اکسید، عدد اکسایش نیتروژن‌ها ۴+
* [[دی‌نیتروژن پنتاکسید|دی‌نیتروژن پنتوکسید]] (N<sub>۲</sub>O<sub>۵</sub>)، یا نیترونیم نیترات <sup>−</sup>[NO<sub>۲</sub>]<sup>+</sup>[NO<sub>۳</sub>]، عدد اکسایش نیتروژن‌ها ۵+
* [[نیتروسیلازید|نیتروسیل‌آزید]] (N<sub>۴</sub>O)، اعداد اکسایش نیتروژن‌ها ۱- و ۰ و ۱+ و ۲+
* [[ترکیب ناجورحلقه#حلقه‌های پنج‌ضلعی با حداقل سه ناجوراتم|اکساتترآزول]] (N<sub>۴</sub>O)، اعداد اکسایش نیتروژن‌ها ۰ و ۱+
* [[تری‌نیترامید|تری‌نیترآمید]] (N(NO<sub>۲</sub>)<sub>۳</sub> و N<sub>۴</sub>O<sub>۶</sub>)، اعداد اکسایش نیتروژن‌ها ۰ و ۴+
== آنیون‌ها ==
* [[نیتروکسیل|نیتروکسید]] ({{Chem|-|N|O||||}})
* [[نیتریت]] ({{Chem|-|۲|N|O|||}})
* [[نیترات]] ({{Chem|-|۳|N|O|||}})
* [[پروکسی‌نیتریت]] ({{Chem|-|۲|O|N|O||}})
* [[پروکسی‌نیترات]] ({{Chem|-|۳|O|N|O||}})
* [[اورتونیترات]] ({{Chem|-۳|۴|N|O|||}})
* [[هیپونیتریت]] ({{Chem|-۲|۲|N|۲|O||}})
* [[تری‌اکسودی‌نیترات]] ({{Chem|-۲|۳|N|۲|O||}})، یا هیپونیترات
* [[نیتروکسیلات]] ({{Chem|-۴|۴|N|۲|O||}})
* [[آمونیوم دی‌نیترآمید|دی‌نیترآمید]] ({{Chem|-|۴|N|۳|O||}})
== کاتیون‌ها ==
* [[نیتروسونیم]] ({{Chem|+|N|O||||}})
* [[نیترونیم]] ({{Chem|+|۲|N|O|||}})
== علوم جوی ==
در [[شیمی جو|شیمی اتمسفری]]:
* [[NOx|NO<sub>x</sub>]] (یا NOx) اشاره به آمیخته‌ی [[نیتریک اکسید|NO]] و [[نیتروژن دی‌اکسید|NO<sub>۲</sub>]] دارد.
* [[NOy|NO<sub>y</sub>]] (یا NOy) مجموع تمام گونه‌های اکسیده‌ی نیتروژنی اتمسفر (برای مثال: NO<sub>x</sub> + [[نیتریک اسید|HNO<sub>۳</sub>]] + [[نیترو اسید|HNO<sub>۲</sub>]] + سایر) است.
* [[NOz|NO<sub>z</sub>]] (یا NOz) شامل NO<sub>y</sub>هایی است که در خارج از گروه NO<sub>x</sub> هستند.
<gallery>
پرونده:Nitric-oxide-3D-vdW.png|<center>'''[[نیتریک اکسید]]'''، NO</center>
پرونده:Nitrogen-dioxide-3D-vdW.png|<center>'''[[نیتروژن دی‌اکسید]]'''، NO<sub>۲</sub></center>
پرونده:Nitrous-oxide-3D-vdW.png|<center>'''[[نیترو اکسید]]'''، N<sub>۲</sub>O</center>
پرونده:Dinitrogen-trioxide-3D-vdW.png|<center>'''[[دی‌نیتروژن تری‌اکسید]]'''، N<sub>۲</sub>O<sub>۳</sub></center>
پرونده:Dinitrogen-tetroxide-3D-vdW.png|<center>'''[[دی‌نیتروژن تتراکسید|دی‌نیتروژن تتروکسید]]'''، N<sub>۲</sub>O<sub>۴</sub></center>
پرونده:Dinitrogen-pentoxide-3D-vdW.png|<center>'''[[دی‌نیتروژن پنتاکسید|دی‌نیتروژن پنتوکسید]]''', N<sub>۲</sub>O<sub>۵</sub></center>
پرونده:Trinitramide-3D-spacefill.png|<center>'''[[تری‌نیترامید|تری‌نیترآمید]]'''، N<sub>۴</sub>O<sub>۶</sub></center>
</gallery>
== جستارهای وابسته ==
* [[گوگرد نیترید]]<nowiki/>ها، که به نیتروزن اکسیدها [[ایزوالکترونیسیتی|ایزوالکترونیک]] ظرفیتی هستند.
== منابع ==
* {{یادکرد-ویکی|پیوند=https://en.wikipedia.org/wiki/Nitrogen_oxide|عنوان=Nitrogen oxide|زبان=انگلیسی|بازیابی=۲۲ مه ۲۰۲۰}}
[[رده:اکسیدها]]
[[رده:گازهای صنعتی]]
[[رده:ترکیب‌های نیتروژن معدنی]]
[[رده:مجموعه‌نمایه شیمی]]
| |||