شهرستان تنکابن: تفاوت میان نسخه‌ها

'''تَنکا''' شهری بزرگ و دژ مانند با حصار و روئی سخت و محکم در غرب طبرستان در ناحیه '''رویان'''<ref>محمدبن حسن اولیاءالله، تاریخ رویان، ج۱، ص۱۴۷</ref> بوده است. این شهر پس از کسب رونق و اشتهار، به ویژه در زمان ضعف حکومتگران علوی، مرکزیت سیاسی را که سال‌های طولانی به «رویان» اختصاص داشت را متعلق به خود کرد. حکام مختلف فرامین خود را از دژ تنکا به نواحی اطراف جاری می‌ساختند. در سال ۷۸۹ قمری<ref>سال ۷۶۶ خورشیدی - ۱۳۸۷ میلادی</ref> به دستور امرای گیلان به حدود «تنکا» حمله گردید، خانه‌ها را غارت کردند و قلعه را آتش زدند.<ref>ظهیرالدین بن نصیرالدین مرعشی، تاریخ گیلان و دیلمستان، ص ۸۷–۸۸</ref> چندی پس از نابودی قلعه تَنکا شهری پایین‌تر از خرابه‌های شهر قدیمی ساخته شد و به «پایین تنکا» یا '''تنکابن''' موسوم گشت. کم‌کم این نام به تمام سرزمین‌هایی که حکام محلی را تشکیل می‌داد، تعمیم یافت.<ref>{{پک|علی اصغر یوسفی‌نیا|۱۳۵۶|ک=لنگا|ص=۲۷–۲۶}}</ref> تنکابن در زلزله سال ۸۸۹ ق.<ref>سال ۸۶۳ خورشیدی - ۱۴۸۴ میلادی</ref> آسیب فراوان دید، به طوریکه بسیاری از عمارتهای آن، از جمله قصر و حمام‌های آن، ویران شد و آنچه باقی ماند ترمیم شدنی نبود.<ref>ظهیرالدین بن نصیرالدین مرعشی، تاریخ گیلان و دیلمستان، ص ۴۵۳–۴۵۴</ref> بطور کل منطقهٔ تنکابن از قرن هفتم در زمان الحاق از رویان به دیلمستان (ناحیه‌ای مستقل بین طبرستان و گیلان) با نام '''دیلم‌خاصه''' شناخته می‌شد که در حکومت [[صفویان]] مرکز آن '''تنکابن''' یا '''فیض''' نام داشت و نقاط جلگه‌ای منطقه و پایین دست رودخانه، «شهسوار» خوانده می‌شد. این منطقه در دوران حکومت [[افشاریان]] و [[زندیان]] بیشتر با همان نام '''دیلم‌خاصه''' شناخته می‌گردید. در زمان سلطنت [[قاجاریان]]، [[خرم‌آباد (تنکابن)|خرم‌آباد]] مرکز منطقه تنکابن و مرکز '''محال‌ثلاثه''' (تنکابن، کلار، کجور) در عصر حاکمیت خاندان خلعتبری بر این منطقه بوده‌است.<ref>{{پک|علی اصغر یوسفی‌نیا|۱۳۵۶|ک=لنگا|ص=۲۶}}</ref> در دوران پهلوی شهر جدیدالتأسیس '''شهسوار''' مرکز این منطقه گردید و پس از انقلاب اسلامی این نام باز هم به '''تنکابن''' تغییر یافت.